Ổn định kinh tế vĩ mô - điểm sáng nền kinh tế năm 2012

Những tiến bộ đạt được về kinh tế vĩ mô năm 2012 là rất đáng ghi nhận, không chỉ đánh dấu sự thay đổi về tư duy và tính nhất quán trong điều hành nền kinh tế, mà còn tạo cơ sở cần thiết cho tái cơ cấu kinh tế và phục hồi đà tăng trưởng từ năm 2013.

Diễn biến lạm phát hàng tháng từ tháng 1-2010 đến tháng 12-2012 - Nguồn : Tổng cục Thống kê

Lạm phát liên tục giảm

Điều khác biệt rõ ràng nhất giữa giai đoạn trước năm 2011 (từ 2007 - 2010) và sau năm 2011 là kinh tế vĩ mô ở nước ta đang dần ổn định một cách rõ nét. Lạm phát liên tục giảm, nhất là từ tháng 5-2011. Lạm phát cuối tháng 12-2011 là 18,1% so với tháng 12-2010, đến cuối tháng 12-2012 đã giảm mạnh xuống còn 6,81% so với tháng 12-2011. Lạm phát trung bình năm 2011 so với 2010 là 18,6%, và năm 2012 đã giảm xuống còn 9,2% so với lạm phát trung bình năm 2011.

Tỷ giá ổn định

Cùng với việc lạm phát liên tục giảm, một số chỉ số kinh tế vĩ mô khác cũng đã được cải thiện.

Trong hai năm qua, tỷ giá luôn ổn định, điều này khác hẳn so với giai đoạn 2008 - 2010, khi đó tiền đồng Việt Nam (VND) đã phá giá 6 lần, trung bình 6 tháng/lần. Giá trị VND được củng cố, thanh khoản ngân hàng cải thiện đáng kể, nguy cơ đổ vỡ hệ thống được đẩy lùi, cán cân thương mại cải thiện, cán cân toán thặng dư, dự trữ ngoại hối phục hồi lại mức trước năm 2008.

Thực thi chính sách kiên định, nhất quán

Có thể nói, có được kết quả trên nhờ 2 nguyên nhân cơ bản. Một là, có thay đổi cơ bản về tư duy chính sách, trong đó nổi bật là chuyển trọng tâm chính sách từ ưu tiên tăng trưởng sang ưu tiên kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm an sinh xã hội.

Hai là, Chính phủ đã điều hành, thực thi chính sách một cách kiên định, nhất quán và có hệ thống theo tinh thần và nội dung của Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 24-2-2011 về những giải pháp chủ yếu tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội.

Trong đó, nổi bật nhất (và khác hẳn so với trước đây) là chủ trương kiên trì và nhất quán thực hiện chính sách tiền tệ chặt chẽ, linh hoạt; thực hiện chính sách tài khóa thắt chặt, tiết kiệm, cơ cấu lại và nâng cao hiệu quả chi, nhất là chi đầu tư; kết hợp khá tốt chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa theo mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Trên cơ sở đó, tháo bỏ dần khó khăn đối với đầu tư, sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp.

Thủ tướng Chính phủ khi kết luận phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 12/2012 đã khẳng định, tiếp tục quản lý, điều hành nền kinh tế trong năm 2013 một cách nhất quán theo định hướng nói trên. Vì vậy, lạm phát năm 2013 được kỳ vọng sẽ tiếp tục giảm với mục tiêu điều hành là 6%, và đi dần vào thế ổn định; ổn định kinh tế vĩ mô sẽ tiếp tục được cải thiện và vững chắc hơn.

Thực hiện nhất quán các giải pháp kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô tất yếu phải cắt giảm đầu tư, cơ cấu lại danh mục và dự án đầu tư theo hướng cải thiện, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư.

Từng bước khắc phục đầu tư dàn trải

Năm 2012 cũng đánh dấu bước khởi đầu mạnh mẽ, quyết liệt trong việc khắc phục tình trạng đầu tư phân tán, dàn trải, thiếu đồng bộ, lãng phí và kém hiệu quả đã tồn tại từ nhiều năm trước đây. Cụ thể là, ngày 15-10-2011, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 1792/CT-TTg về tăng cường quản lý đầu tư từ vốn ngân sách và trái phiếu Chính phủ.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ngay trong quý I/2012 các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã rà soát, phân loại các dự án; tập trung bố trí vốn cho các dự án hoàn thành trong năm 2012 - 2013, các dự án quan trọng quốc gia có hiệu quả kinh tế - xã hội cao…

Cơ chế quản lý vốn đầu tư Nhà nước cũng đã được cải thiện, việc giao vốn và phân bố vốn được thực hiện và hoàn thành ngay từ những tuần đầu của năm kế hoạch; thẩm quyền, trách nhiệm và nghĩa vụ của cơ quan quyết định đầu tư trong phân bố vốn và đảm bảo hiệu quả đầu tư đã được xác định rõ.

Hàng loạt các thể chế, chính sách về quản lý, phân bố và sử dụng vốn đầu tư Nhà nước như Luật Đầu tư công, kế hoạch đầu tư trung hạn… đang được nghiên cứu, soạn thảo và sẽ sớm được ban hành.

Giảm lãi suất cho vay

Kinh tế vĩ mô ổn định dần và lạm phát liên tục giảm một cách vững chắc là điều kiện tiên quyết phải có để giảm lãi suất huy động và theo đó, cả lãi suất cho vay.

Bám sát diễn biến thị trường, trong năm 2012, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã 5 lần điều chỉnh giảm lãi suất tiền gửi từ 13% xuống còn 8%/năm, và từng bước tương ứng, hạ lãi suất cho vay.

Có thể nói, tháng 7-2012 là thời điểm bước ngoặt của việc hạ lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp. Cụ thể là, trước ngày 15-7-2012, có đến 70% số doanh nghiệp phải vay vốn ngân hàng với lãi suất trên 15%, thì sau thời gian đó, tỷ lệ này giảm xuống còn dưới 30%.

Ngoài ra, trong điều kiện tín dụng tương đối khan hiếm, Chính phủ đã yêu cầu các ngân hàng thương mại cơ cấu lại tín dụng, ưu tiên tập trung nhiều hơn cho bốn lĩnh vực quan trọng về an sinh xã hội của nền kinh tế (nông nghiệp, nông thôn, doanh nghiệp vừa và nhỏ, các ngành sử dụng nhiều lao động và xuất khẩu).

Lạm phát kiềm chế ở mức thấp và theo đó giảm lãi suất cho vay là giải pháp tốt nhất hỗ trợ doanh nghiệp nói riêng và đối với nền kinh tế nói chung trong điều kiện khó khăn hiện nay.

Các giải pháp nói trên đã giúp giảm chi phí vốn cho hàng trăm ngàn doanh nghiệp và hộ kinh doanh; đồng thời, tạo thêm cơ hội đầu tư cho nền kinh tế.

Những việc phải làm tốt hơn trong năm 2013

Tuy vậy, Chính phủ cũng đã thấy những kết quả đạt được là chưa thật sự vững chắc; một số giải pháp hết sức đúng đắn, như giảm mạnh hơn nữa lãi suất cho vay, đẩy nhanh tái cơ cấu các ngân hàng thương mại,… chưa thực sự phát huy đầy đủ hiệu lực. Rõ ràng, đó là những việc sẽ phải làm tốt hơn trong năm 2013.

Tuần cuối cùng của năm 2012 đã chứng kiến các cuộc thảo luận sôi nổi và khẩn trương trong Chính phủ và giữa Chính phủ với UBND các tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương về những giải pháp chính sách chủ yếu cho năm 2013 và những năm tiếp theo.

Quan sát các cuộc thảo luận và kết luận của Thủ tướng Chính phủ trong phiên họp thường kỳ tháng 12/2012, chúng ta có thể thấy quan điểm chỉ đạo của Chính phủ trong điều hành kinh tế năm 2013 là kiên trì mục tiêu tăng cường ổn định vĩ mô và kiềm chế lạm phát, đưa lạm phát năm 2013 về dưới 6%; trọng tâm công tác trong năm 2013 là tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, có bước tiến đáng kể trong xử lý nợ xấu của các ngân hàng thương mại; và trong khi giải quyết những khó khăn ngắn hạn, sẽ coi trọng và tập trung nhiều hơn cho các nhiệm vụ trung hạn, đó là tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng.

Theo Chinhphu.vn