Hơn 3 tháng kể từ khi có quy định áp thuế đối với túi nilon với mục đích hạn chế việc sử dụng cũng như sản xuất túi nilon để bảo vệ môi trường, tình trạng sử dụng sản phẩm này vẫn rất phổ biến ở nhiều nơi.
Hơn 3 tháng kể từ khi có quy định áp thuế đối với túi nilon với mục đích hạn chế việc sử dụng cũng như sản xuất túi nilon để bảo vệ môi trường (BVMT), tình trạng sử dụng sản phẩm này vẫn rất phổ biến ở nhiều nơi.
. Vẫn được sử dụng phổ biến vì rẻ, bền, tiện lợi
Theo các chuyên gia, túi nilon hiện được xem là một “thảm họa” đối với môi trường, bởi phải mất hàng trăm năm nó mới bị phân hủy hoàn toàn. Sự tồn tại của túi nilon trong môi trường gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới đất và nước, ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp tới sức khỏe con người. Để góp phần giảm ô nhiễm môi trường từ những hành vi xả thải túi nilon đã qua sử dụng, Luật Thuế BVMT (có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2012) quy định, túi nilon (loại túi, bao bì được làm từ màng nhựa đơn polyetylen, tên kỹ thuật là túi nhựa xốp) phải chịu thuế BVMT từ 30.000 - 50.000 đồng/kg. Mục đích của việc thu thuế này nhằm tăng giá bán túi nilon, từ đó hạn chế việc sử dụng mặt hàng này trong đời sống để chuyển sang sử dụng các loại túi khác thân thiện với môi trường.
Chủ trương là vậy, song đã hơn 3 tháng kể từ khi quy định trên có hiệu lực, việc sử dụng túi nilon vẫn rất phổ biến ở khắp các khu mua sắm. Từ gói bánh, áo, quần cho đến vài lạng thịt, bó rau, vài cọng hành, vài quả chanh…, mỗi thứ đều được đựng riêng vào một túi nilon đủ kích cỡ. Bà Lê Kim Oanh (Vĩnh Hải, Nha Trang) cho biết: “Tôi có nghe nói nhiều về tác hại của túi nilon đối với môi trường, song việc sử dụng nó đã trở thành thói quen, không dễ thay đổi. Nếu dùng để đựng các loại thực phẩm tươi sống như thịt, cá… thì túi nilon là lựa chọn tốt nhất, vừa nhỏ gọn, tiện lợi, được phát miễn phí nên dùng xong có thể vứt đi”. Theo bà Nguyễn Thị Trâm (chợ Bình Tân, Nha Trang): “Trung bình mỗi ngày cửa hàng của tôi bỏ mối hơn 200kg túi nilon các loại cho các tiểu thương để đựng hàng. Sau khi có quy định áp thuế với túi nilon, nhiều đại lý tạm ngừng cung cấp mặt hàng này ra thị trường khiến nguồn cung khan hiếm, đẩy giá các loại túi nilon tăng gấp rưỡi hoặc gấp đôi so với trước (có lúc lên 80.000 - 100.000 đồng/kg). Hiện nay, giá mặt hàng này đã giảm và ổn định trở lại, dao động từ 40.000 - 70.000 đồng/kg tùy loại. Mỗi kg túi nilon có từ 100 - 300 túi tùy kích cỡ và độ bền. Trong khi đó, sản phẩm túi thân thiện với môi trường có giá cao gấp nhiều lần, loại thấp nhất từ 2.000 - 5.000 đồng/chiếc. Nếu người bán sử dụng loại túi này thì sẽ phải đẩy giá bán hàng lên cao, như vậy người tiêu dùng sẽ không mua hàng nữa. Còn đối với túi nilon, tuy bị đánh thuế song vẫn được coi là mặt hàng giá rẻ, bền, nhẹ, tiện lợi”.
 |
| Siêu thị Maximark Nha Trang sử dụng túi nilon để đóng gói hàng cho khách. |
. Cần có sản phẩm thay thế tối ưu
Hiện nay, tại một số đơn vị kinh doanh lớn như Siêu thị Co.opMart Cam Ranh, Trung tâm bán sỉ Metro Cash & Carry Nha Trang… đều cung cấp một số loại túi thân thiện với môi trường phục vụ khách hàng. Để khuyến khích khách hàng sử dụng loại túi này, Siêu thị Co.opMart Cam Ranh còn kết hợp các hình thức khuyến mãi cho khách hàng sử dụng túi môi trường xanh nhãn hiệu Co.opMart, tặng túi môi trường xanh cho khách hàng thành viên và VIP vào dịp lễ, Tết… Một số cửa hàng kinh doanh bánh ngọt tại Nha Trang như cơ sở sản xuất bánh kẹo Hóa Hưng, cửa hàng bánh mì que (đường Nguyễn Trãi)… sử dụng túi giấy để gói hàng cho khách. Tuy nhiên, túi nilon vẫn là lựa chọn phổ biến nhất trên thị trường. Theo anh Đỗ Thành Công (Vĩnh Nguyên, Nha Trang): “Khách hàng đi siêu thị muốn dùng túi thân thiện môi trường phải mua với giá từ 6.000 - 8.000 đồng/chiếc. Loại túi này có thể sử dụng nhiều lần. Tuy nhiên, không phải lúc nào khách hàng cũng chủ động mang theo nó khi đi siêu thị. Hơn nữa, chẳng mấy ai muốn bỏ tiền mua thêm một chiếc túi không cần thiết, trong khi túi nilon đựng hàng lại được phát miễn phí”.
Theo ghi nhận của chúng tôi, tại các nhà sách, siêu thị, cửa hàng tạp hóa… bày bán khá đa dạng mặt hàng túi thân thiện môi trường với nhiều kiểu dáng, màu sắc và họa tiết khá bắt mắt, chất liệu chủ yếu là túi cotton, túi vải không dệt… Giá các loại túi này dao động từ 2.000 - 15.000 đồng/chiếc tùy chủng loại, kích cỡ. Ưu điểm của loại túi này là độ bền cao, sử dụng được nhiều lần, đặc biệt là không gây hại môi trường so với túi nilon. Tuy nhiên, với giá thành cao hơn túi nilon, đây vẫn không được xem là lựa chọn hàng đầu của cả người bán và người tiêu dùng.
Vài năm trở lại đây, đã có một số đợt tuyên truyền “nói không với túi nilon” được triển khai trên các phương tiện thông tin đại chúng với mục đích thay đổi thói quen sử dụng túi nilon của người tiêu dùng. Tuy nhiên, tất cả vẫn chỉ dừng lại ở khẩu hiệu, phong trào mà chưa đạt được hiệu quả thiết thực. Do đó, việc tuyên truyền này cần phải được đẩy mạnh sâu rộng và cụ thể hơn mới có thể từng bước thay đổi thói quen sử dụng túi nilon của nhiều người. Bên cạnh đó, người tiêu dùng cần nâng cao ý thức BVMT bằng cách giảm bớt việc sử dụng túi nilon không cần thiết. Tất nhiên, nếu chỉ kêu gọi hạn chế sử dụng mà không chú trọng đẩy mạnh sản xuất các sản phẩm thân thiện môi trường thì chủ trương khó đi vào cuộc sống. Thiết nghĩ, Nhà nước cần có những chính sách cụ thể để hỗ trợ các doanh nghiệp nghiên cứu, đầu tư phát triển những sản phẩm túi thân thiện môi trường với giá thành rẻ hơn.
V.A
