Xử phạt niêm yết và giao dịch bằng ngoại tệ: Không dễ dàng

Nghị định (NĐ) 95/2011 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng đã có hiệu lực thi hành hơn 1 tháng. Theo NĐ này, mức phạt tiền đối với hành vi niêm yết giá, quảng cáo hàng hóa, dịch vụ, quyền sử dụng đất…

Nghị định (NĐ) 95/2011 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng đã có hiệu lực thi hành hơn 1 tháng. Theo NĐ này, mức phạt tiền đối với hành vi niêm yết giá, quảng cáo hàng hóa, dịch vụ, quyền sử dụng đất… bằng ngoại tệ, vàng không đúng quy định của pháp luật lên đến 500 triệu đồng (mức kịch trần của chế tài hành chính). Chưa kể, với tính chất cấp thiết của vấn đề, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và UBND tỉnh Khánh Hòa liên tục có công văn gửi các ngân hàng, đơn vị chức năng lưu ý quy định này để kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm. Tuy nhiên, theo các cơ quan chức năng, việc xử phạt các vi phạm không dễ.

Ông Nguyễn Văn An - Trưởng phòng Nghiệp vụ tổng hợp Chi cục Quản lý thị trường TP. Nha Trang cho biết: Thời gian qua, Chi cục Quản lý thị trường TP. Nha Trang thường xuyên kiểm tra, lập biên bản hành vi niêm yết giá, quảng cáo hàng hóa, dịch vụ bằng ngoại tệ và xử phạt nhiều trường hợp vi phạm. Tính từ đầu năm đến nay, Chi cục đã kiểm tra 97 cơ sở kinh doanh, nhà hàng, dịch vụ lưu trú, phát hiện 12 trường hợp vi phạm niêm yết giá bằng ngoại tệ, không có giấy phép kinh doanh…, qua đó đã xử phạt số tiền hơn 57 triệu đồng. Từ khi áp dụng NĐ 95, tình trạng niêm yết, mua bán hàng hóa bằng USD, giao dịch USD… trái phép trên địa bàn giảm mạnh. Tại các đơn vị tổ chức du lịch, việc niêm yết giá các tour du lịch nước ngoài theo tiền VND đã được các đơn vị áp dụng khá nghiêm túc. Điều này cho thấy NĐ 95 đã và đang phát huy tác dụng. Đến nay, chưa có đối tượng nào bị xử phạt vì hành vi vi phạm ngoại hối theo NĐ này.

Tuy nhiên, trên thực tế vẫn có nhiều đơn vị báo giá phòng, hàng hóa và dịch vụ theo giá USD và thanh toán thực tế theo ngoại tệ. Các linh kiện máy tính, laptop vẫn được một số cửa hàng báo giá với khách theo giá USD và tính tỷ giá quy đổi khi nhận tiền VND. Tại một số cửa hàng kinh doanh ô tô, xe máy nhập khẩu, vẫn có thể dễ dàng giao dịch bằng USD hay tiền VND tùy theo yêu cầu của khách hàng. Tuy không niêm yết giá bán và báo giá bằng USD, nhưng khi ký hợp đồng thực tế, cửa hàng sẽ tính giá với khách hàng theo giá USD và quy ra tiền VND. Thậm chí mới đây, một cơ sở khám chữa bệnh trên đường Trần Quý Cáp cũng bị các cơ quan chức năng lập biên bản vì niêm yết giá bằng ngoại tệ. Một điều đáng lưu ý, tại nhiều nơi tỷ giá quy đổi không tính theo tỷ giá ngân hàng mà tính theo tỷ giá thị trường tự do.

Người dân nên giao dịch mua bán ngoại tệ tại ngân hàng hoặc đại lý được phép để tránh vi phạm theo quy định của pháp luật.

Tuy NĐ 160 của Chính phủ quy định mọi giao dịch thanh toán, niêm yết, quảng cáo không được thực hiện bằng ngoại tệ, trừ một số trường hợp như: tại các cửa hàng miễn thuế, kho ngoại quan, hải quan, công an cửa khẩu…, tuy nhiên, nhiều đơn vị cho rằng, lĩnh vực kinh doanh của họ có yếu tố nước ngoài, nếu không niêm yết, thanh toán bằng ngoại tệ sẽ gặp nhiều khó khăn. Ngay cả khi thanh toán bằng tiền đồng, doanh nghiệp cũng phải quy đổi bằng giá USD trên thị trường tự do. Vì vậy, doanh nghiệp phải giữ giá bán bằng USD để chủ động. Nhiều công ty du lịch, dịch vụ cũng cho rằng, sẽ gặp khó khăn trong kinh doanh khi không niêm yết giá bằng ngoại tệ; còn với tour nước ngoài, doanh nghiệp vẫn phải trả cho đối tác nước ngoài bằng giá USD…

Hoạt động mua bán ngoại tệ trên thị trường ngoại tệ tự do tuy không công khai giao dịch, nhưng vẫn diễn ra thận trọng và tinh vi hơn. Các tiệm vàng chủ yếu chỉ giao dịch với khách hàng quen. Chủ một tiệm vàng ở TP. Nha Trang cho biết: “Giao dịch ngoại tệ tại các tiệm vàng trầm lắng từ nhiều tháng qua. Sau khi có quy định sẽ phạt nặng hoạt động mua bán ngoại tệ tự do và tịch thu tang vật, hầu hết các tiệm vàng, các điểm giao dịch càng cảnh giác, dè chừng vì sợ Công an và Quản lý thị trường phát hiện, vì với mức phạt nặng như NĐ mới thì tiền lời không đủ để đóng phạt”. Rõ ràng, một khi giao dịch trở nên tinh vi, kín đáo hơn thì việc phát hiện và xử lý của các cơ quan chức năng càng không đơn giản.

Hiện nay, trên địa bàn TP. Nha Trang có hàng ngàn cửa hàng, đơn vị kinh doanh dịch vụ, tiệm vàng… trong khi NHNN, Công an, Quản lý thị trường… không đủ nhân lực, thời gian để kiểm tra. Đây là một khó khăn lớn của các cơ quan chức năng. Chính vì vậy, việc thực hiện các quy định này trên thực tế vẫn trông chờ vào ý thức của các đơn vị kinh doanh và người dân. Theo ông Nguyễn Văn An: Mức phạt nặng cho các hành vi mua bán ngoại tệ trái phép là cần thiết. Tuy nhiên, với mức phạt tăng gấp 5 đến 10 lần so với trước đây thực sự là một vấn đề khó khăn. Bên cạnh đó, một số điểm chưa rõ trong NĐ 95 cũng đang gây lúng túng cho cơ quan triển khai, đó là hành vi mua bán thanh toán ngoại tệ không đúng quy định của pháp luật (mức phạt 50 triệu đến 100 triệu đồng) và hoạt động ngoại hối mà không được cấp có thẩm quyền cấp phép hoặc giấy phép hết hạn bị đình chỉ (có mức phạt 300 triệu đến 500 triệu đồng) rất khó phân biệt. Ngoài ra, một số vi phạm như niêm yết giá hàng hóa bằng USD giá trị rất nhỏ nhưng cũng bị phạt 300 triệu đến 500 triệu đồng thì chưa hợp lý, nên rất khó cho các cơ quan chức năng khi áp dụng.

Ông Đoàn Vĩnh Tường - Giám đốc NHNN Chi nhánh Khánh Hòa cho biết: “Các ngân hàng thương mại trên địa bàn hiện vẫn cân đối được nguồn cung ngoại tệ từ tổ chức kinh tế và dân cư, đáp ứng được các nhu cầu mua ngoại tệ của khách hàng là dân cư mua tiền mặt và mua chuyển khoản, ưu tiên cho mục đích chữa bệnh, du học. Vì vậy, người dân nên giao dịch mua bán ngoại tệ tại ngân hàng. NHNN Chi nhánh Khánh Hòa sẽ tiếp tục triển khai các biện pháp kiểm tra hoạt động mua bán ngoại tệ trái phép, thanh toán hàng hóa, dịch vụ bằng ngoại tệ quyết liệt hơn trong thời gian tới. Chi nhánh đã tổ chức và duy trì đường dây nóng để tiếp nhận thông tin từ các tổ chức và cá nhân để xử lý theo quy định của pháp luật đối với các hành vi vi phạm. Đồng thời phối hợp với Công an tỉnh, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện các quy định về quản lý ngoại hối và hoạt động kinh doanh vàng. Ngoài những đợt kiểm tra định kỳ, NHNN còn có những đợt kiểm tra đột xuất; nếu phát hiện có đơn vị vi phạm thì sẽ kiên quyết xử lý nghiêm theo NĐ mới để làm gương.

BÍCH KHUÊ

Đường dây nóng:
- Giám đốc NHNN Chi nhánh Khánh Hòa: 3822635, 0913460035
- Thanh tra, giám sát NHNN: 3822157, 0914278264