Khánh Hòa là tỉnh duyên hải Nam Trung bộ có diện tích lúa ít so với các tỉnh trong khu vực (đất lúa 2 vụ hơn 18.000ha và đất lúa một vụ hơn 6.000ha).
Khánh Hòa là tỉnh duyên hải Nam Trung bộ có diện tích lúa ít so với các tỉnh trong khu vực (đất lúa 2 vụ hơn 18.000ha và đất lúa một vụ hơn 6.000ha). Mỗi năm, Khánh Hòa sản xuất 3 vụ chính: Đông Xuân (ĐX) hơn 19.000ha; Hè Thu (HT) hơn 17.000ha và lúa mùa hơn 7.000ha; năng suất bình quân cả năm hơn 51 tạ/ha. Vào cuối mỗi vụ, lúa chín rộ và nhu cầu thu hoạch tập trung rất lớn, chỉ diễn ra 20-30 ngày. Vấn đề thu hoạch lúa sao cho nhanh gọn, tránh thất thoát là điều được nông dân quan tâm.
Những năm gần đây, nhu cầu lao động phục vụ thu hoạch lúa ngày càng khan hiếm, do xu hướng lao động trẻ nông thôn ngày càng xa rời nông nghiệp và tìm kiếm việc làm tại các đô thị, khu công nghiệp có thu nhập ổn định hơn. Do vậy, tại các vùng nông thôn ngày càng khan hiếm lao động, đặc biệt là vào vụ thu hoạch. Nếu lúa chín quá lứa sẽ rụng nhiều và thất thoát lớn. Mặt khác, lúa chín nằm ngoài đồng, hạt lúa dễ bị nhiệt độ làm hư hỏng, chất lượng gạo giảm. Ước tính, thu hoạch thủ công tỷ lệ thất thoát lên đến 5-7%. Chính vì vậy, việc cơ giới hóa trong khâu thu hoạch được nông dân quan tâm. Trước tình hình đó, năm 2004, Trung tâm Khuyến nông - khuyến lâm (KN-KL) (nay là Trung tâm Khuyến nông - khuyến ngư) đã xây dựng mô hình trình diễn chuyển giao việc sử dụng máy gặt đập liên hợp (MGĐLH) vào sản xuất và hỗ trợ nông dân mua 2 MGĐLH của cơ sở Chín Nghĩa (Long An). Năm 2006, MGĐLH có tên MGĐ-120 của Vinappro được Trung tâm KN-KL phối hợp trình diễn và được nông dân đánh giá cao. Từ 2004-2010, bằng kinh phí tỉnh và Trung ương, Trung tâm Khuyến nông - khuyến ngư đã hỗ trợ một phần cho nông dân mua 23 MGĐLH.
 |
| Máy gặt đập liên hợp của Doanh nghiệp tư nhân Tư Sang (Tiền Giang) đạt giải nhất hội thi. |
Từ hiệu quả của công tác chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật và nhu cầu sản xuất, đến nay, nông dân Khánh Hòa đã đầu tư mua sắm hơn 450 MGĐLH, đảm bảo năng lực thu hoạch 60-65% diện tích trồng lúa trong tỉnh. Với nhiều địa phương có diện tích thu hoạch bằng máy hơn 80% phải kể đến như: Nha Trang, Diên Khánh, Ninh Hòa… MGĐLH có ưu điểm rút ngắn đến 4 công đoạn (cắt, gom, đập, làm sạch). Nhờ vậy, giảm được hao hụt, thất thoát, tăng năng suất lao động, rút ngắn thời gian thu hoạch, quan trọng hơn là giải quyết bài toán khan hiếm lao động. Nếu thuê MGĐLH, tốn trọn gói 1,8-2 triệu đồng/ha, rẻ hơn ít nhất 2 triệu đồng/ha so với thuê gặt thủ công. Hiện nay, nông dân Khánh Hòa không sử dụng máy xếp dãy mà sử dụng MGĐLH. Do tính chất đa năng của MGĐLH, cùng lúc máy thực hiện nhiều công đoạn phức tạp, di chuyển trên địa hình không được thuận lợi. Tuy vậy, MGĐLH cũng có nhược điểm như: khó vận hành ở cánh đồng có giao thông nội đồng yếu; ruộng chia nhỏ, manh mún; ruộng lầy, ngập nước… Hiện nay, giá thành MGĐLH đạt tiêu chuẩn còn cao so với thu nhập nông dân (250-500 triệu đồng/máy)…
Quá trình cơ giới hóa khâu thu hoạch ngày càng diễn ra mạnh mẽ. Mới đây, Hội thi MGĐLH các tỉnh phía Nam năm 2011 được tổ chức tại Tuy Phước (Bình Định), thu hút 8 nhà sản xuất trong và ngoài nước tham gia. Hội thi đã giới thiệu, bình tuyển các mẫu máy mới có thông số kỹ thuật tối ưu. Giải nhất thuộc về máy của Cơ sở sản xuất Tư Sang (Tiền Giang). Các loại MGĐLH khổ rộng (1,8-2m) được nông dân ưa chuộng bởi năng suất lao động cao. Theo đánh giá của Ban tổ chức Hội thi, tỷ lệ thất thoát của MGĐLH hiện nay dưới 2%, chất lượng gạo đảm bảo. Vài năm trước, những vùng ruộng sình lầy tưởng chừng không thể cơ giới hóa khâu thu hoạch thì nay máy hoạt động rất tốt, vận hành cả trên đất ẩm ướt, lầy lội, lúa ngã rạp…
Yêu cầu của tiến trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp nói chung và thu hoạch lúa nói riêng là quá trình cơ bản để tiến tới nền nông nghiệp công nghệ cao. Định hướng đến năm 2015, nông nghiệp Khánh Hòa giữ diện tích đất trồng lúa 2 vụ khoảng 18.000ha; đất lúa một vụ 4.700ha. Với diện tích gieo trồng hơn 40.800ha, toàn tỉnh cần trang bị khoảng 800 MGĐLH tiêu chuẩn. Để đạt được số lượng này, nông dân rất cần sự hỗ trợ từ phía Nhà nước, có chính sách cho vay ưu đãi, vay hỗ trợ lãi suất với thủ tục thuận lợi để nông dân đầu tư mua sắm MGĐLH.
HOA VIÊN
