Phát triển du lịch cộng đồng, tại sao không?

Trong bối cảnh các sản phẩm du lịch ngày càng trở nên sáo mòn, việc phát triển du lịch cộng đồng cần được xác định như một định hướng chiến lược.

Trong bối cảnh các sản phẩm du lịch (DL) ngày càng trở nên sáo mòn, việc phát triển DL cộng đồng cần được xác định như một định hướng chiến lược. Điều này cho phép tạo nên sự đa dạng, phong phú về các loại hình và sản phẩm DL để thu hút du khách, đồng thời tạo thêm nguồn thu cho người dân các địa phương, ý thức xã hội về bảo tồn văn hóa được nâng cao.

Vài năm gần đây, loại hình DL cộng đồng bắt đầu phát triển ở nước ta. Trong đó, nổi tiếng nhất có thể kể đến loại hình home stay (khách DL cư trú tại nhà của người dân địa phương) ở bản Lát (Mai Châu, Hòa Bình), Sapa (Lào Cai). Ở miền Trung, DL cộng đồng cũng đã có ở Huế với loại hình home stay ở làng cổ Phước Tích; Hội An có tour “Một ngày làm ngư dân phố Hội”, “Một ngày làm nông dân”… Điều khá ngạc nhiên là Khánh Hòa gần như chưa có sự phát triển về DL cộng đồng. Nhiều người đặt câu hỏi: Khánh Hòa có điều kiện để phát triển DL cộng đồng hay không, và có nên phát triển DL cộng đồng?

Khánh Hòa có thể phát triển du lịch cộng đồng ở những làng chài ven biển và trên các đảo.

Trong bối cảnh các sản phẩm DL ngày càng trở nên sáo mòn, số lượng du khách nước ngoài quay lại Nha Trang còn thấp, thì DL cộng đồng cần được xác định như một định hướng chiến lược. Điều này cho phép tạo nên một sự đa dạng, phong phú về các loại hình và sản phẩm DL để thu hút du khách, đặc biệt là du khách nước ngoài vốn thích sự khám phá và trải nghiệm. Bởi như Tiến sĩ - Kiến trúc sư Dương Đình Hiển - Viện Nghiên cứu phát triển DL phân tích: “DL đúng nghĩa phải được hiểu là trực tiếp tham gia vào đời sống hàng ngày nơi mình đến, theo cách của người địa phương, trong cái thường nhật không bày biện vẽ vời, với những con người, những cảnh vật như vốn có. Người dân vừa là chủ nhà, là người hướng dẫn, người tiếp chuyện, người chia sẻ kinh nghiệm sống, người tiếp nối và thể hiện một cách sinh động các giá trị di sản văn hóa…”. Việc phát triển DL cộng đồng còn giải quyết việc làm và tạo thêm nguồn thu cho người dân các địa phương. Ngoài ra, DL cộng đồng còn góp phần giao lưu văn hóa và đặc biệt là ý thức xã hội về bảo tồn văn hóa được nâng cao.

Một cán bộ Sở Văn hóa - Thể thao và DL bày tỏ: “Một nền DL bền vững thì người dân phải được hưởng lợi từ sự phát triển DL của địa phương. Không ai phủ nhận lợi ích của các khu DL giải trí, thế nhưng lâu nay mỗi khi có dự án DL, người dân lại phải di dời nhà cửa, cuộc sống bị đảo lộn… từ đó đâm ra dị ứng với các dự án DL. Muốn DL phát triển bền vững, cần quan tâm hơn đến lợi ích của người dân. Nếu người dân không nhận thấy được lợi ích của họ trong quá trình đó, họ sẽ không giữ gìn, bảo vệ môi trường xung quanh, không bảo vệ các nghề truyền thống, không gắn kết với những nỗ lực của chính quyền và doanh nghiệp làm DL và chắc chắn các chương trình, dự án DL dù có mục tiêu tốt đẹp đến đâu cũng sẽ thất bại”.

Từ thực tế trên, có thể thấy bên cạnh việc phát triển DL nghỉ dưỡng, Khánh Hòa cần chú trọng phát triển DL cộng đồng. Tuy nhiên, phát triển DL cộng đồng không hề dễ dàng, trước đây đã có doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ DL ở TP. Hồ Chí Minh có ý định xây dựng mô hình DL cộng đồng ở xã Diên Lâm, huyện Diên Khánh nhưng thất bại. Kinh nghiệm cho thấy, DL cộng đồng chỉ thành công khi nhận được sự ủng hộ của chính quyền địa phương, sự hưởng ứng của người dân, triển khai thông qua Hội Phụ nữ, Hội Nông dân hoặc các tổ hợp làng nghề… Hy vọng thời gian tới, Khánh Hòa sẽ có những mô hình thành công về phát triển DL cộng đồng.

NHẬT LỆ

DL cộng đồng là phương thức tổ chức DL đề cao sự bền vững về môi trường, văn hóa xã hội. Trong đó, người dân giữ vai trò trung tâm, trực tiếp sở hữu, quản lý và khai thác các sản phẩm DL; du khách hòa nhập vào đời sống của cộng đồng dân cư để nâng cao nhận thức và hiểu biết về cộng đồng, về cuộc sống đời thường của họ…