04:03, 15/03/2011

Đôi bên cùng có lợi

Lâu nay, việc thu mua lúa thường diễn ra tại nhà hay sân phơi. Cách làm này gây thiệt thòi cho nông dân và tư thương.

Lâu nay, việc thu mua lúa thường diễn ra tại nhà hay sân phơi. Cách làm này gây thiệt thòi cho nông dân và tư thương. Những khắt khe của thị trường xuất khẩu gạo đã “định hình” cho tư thương cách làm mới: mua lúa tươi tại ruộng. Cách làm này đem lại lợi ích cho cả đôi bên. Nông dân không phải tốn công vận chuyển, phơi lúa; tư thương có được chất lượng gạo tốt, bảo đảm cho tiêu dùng và xuất khẩu.

Chúng tôi về xã Vạn Bình (huyện Vạn Ninh, Khánh Hòa) những ngày này khi không khí thu hoạch lúa Đông - Xuân đã sôi động. Lúa được giá, bà con thêm vui nhưng vui hơn là được “tiếp cận” với cách làm mới: bán lúa tươi trực tiếp tại ruộng nên không phải tốn công, kinh phí vận chuyển, bốc dỡ, phơi phóng...

Anh Trần Ngọc Hát (thôn Bình Lộc 2, Vạn Bình) phấn khởi cho biết, anh vừa bán hơn 1ha lúa, năng suất trên 5 tấn, trong đó đầu tư chi phí gần 19 triệu đồng nhưng thu lãi hơn 23 triệu đồng, tăng nhiều so với những vụ trước nhờ lúa được giá (6.300 đồng/kg) và cách thu mua lúa mới, rất “khỏe” cho nông dân. Anh Hát cho rằng, cách làm này chỉ có lợi: máy tuốt xong, đóng bao, tư thương mua ngay tại ruộng. 1 tấn giảm được tiền vận chuyển về sân phơi 200.00 đồng, nếu đưa lúa về tốn thêm 2 công phơi, 140.000 đồng nữa, cả nhà lại không phải “lao” vào phơi phóng cực nhọc, gặp cảnh thời tiết mưa, càng não nề, dư 4 công chuyển qua làm nấm rơm lợi thêm 240.000 đồng, tổng cộng làm lợi cho hộ 580.000 đồng/tấn. Tư thương và nông dân cùng thống nhất mức trừ hao hụt 15% là hợp lý.

 Tư thương chủ động thu mua, phơi nhằm bảo đảm chất lượng hạt gạo
Những khắt khe của thị trường xuất khẩu gạo đã làm cho tư thương nghĩ ra cách làm hay. Nếu để nông dân phơi lúa tươi, vừa tốn công lại không đạt chất lượng như mong muốn của nhà xuất khẩu: độ ẩm, độ lẫn…, khách hàng, đại lý gạo không thích. Anh Tạ Long Vân, một tư thương thu mua lúa ở Vạn Bình cho biết, nông dân có diện tích lúa không nhiều, chỉ năm bảy sào. Nếu bán lúa tươi cho nhà máy sẽ không có lợi vì mất nhiều công sức, công việc nhà nông lại nhiều, nếu dư thời gian họ có thể chuyển sang làm việc khác, thu nhập cao hơn. Trái lại, để tư thương trực tiếp phơi có nhiều cái lợi: tư thương có mặt bằng, sân bãi phơi; phơi theo ý muốn của nhà xuất khẩu, một, hai, ba nắng hoặc sấy là tùy thuộc vào độ ẩm, độ lẫn, yêu cầu thu mua. Tư thương cũng chủ động hơn, không phụ thuộc vào chất lượng lúa của nông dân. Thực tế cho thấy, hạt lúa khô bảo quản sẽ tốt hơn. Nếu thu mua lúa của nông dân tự phơi, gạo chỉ để 3 ngày có thể ẩm mốc, độ ẩm trong lúa còn cao, khó bảo quản. Hiện ở Vạn Bình, người dân thiếu sân phơi, sân nhà thì trồng cây cảnh, có kinh tế hơn nên nông dân chuyển sang phơi lúa trên đường (bê-tông). Cách làm này dễ gây tai nạn hay ách tắc hay giao thông, càng làm mất mỹ quan của nông thôn mới. Anh Vân cho biết thêm, hiện vụ Đông - Xuân này, tư thương thống nhất cách trừ hao hụt là 15%, 1 tấn lúa sau khi quy khô còn 850kg, cân lên bao nhiêu trả tiền bấy nhiêu. Hiện giá lúa đang cao, 6.300 đồng - 6.600 đồng/kg (giống IR 17494) nên nông dân rất phấn khởi. Từ mùng 6 Tết đến nay, anh Vân thu mua theo cách này đã vài trăm tấn. Cách làm này thích hợp cho những tư thương có nhà máy xay xát, chủ động thu gom lúa, chế biến, bán cho đại lý, hạn chế tác động của “tư thương xóm”.

Ông Nguyễn Văn Huệ - Chủ tịch Hội Nông dân xã Vạn Bình cho biết, mô hình này đang phát triển ở nhiều nơi, trong đó có Vạn Bình. Theo ông Huệ, nhu cầu thị trường sản phẩm lương thực ngày càng cao, cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Do vậy muốn mua được lúa tư thương phải mua tận gốc, có lợi cho nông dân. Vì thế tư thương buộc phải ra tận ruộng thu mua, xác định mức hao hụt thế nào cho hợp lý để hai bên cùng có lợi. Về phía nông dân, họ không phải lo phơi lúa vất vả, gặp mưa lúa hỏng, thậm chí không có sân phơi, phải phơi trên đường gây nhiều phiền toái, nguy hiểm. Giá lúa đang cao, giống lúa chủ lực của Vạn Bình, IR 17494, hiện có giá 6.600đồng/kg (lúa tươi), nên nông dân rất phấn khởi. Vạn Bình có 585ha lúa 1 và 2 vụ, vụ này năng suất bình quân gần 70 tạ/ha.

Có thể thấy, xuất phát từ yêu cầu của thị trường buộc người dân phải có cách làm mới, đó là mua lúa tươi tại ruộng. Cách làm này đem lại nhiều lợi ích cho nông dân cũng như tư thương, vì thế cần khuyến khích, nhân rộng. Việt Nam là một trong những quốc gia có thế mạnh xuất khẩu gạo. Nhu cầu thế giới về lương thực ngày càng cao, đòi hỏi các nhà xuất khẩu phải nỗ lực nâng cao chất lượng để làm “đẹp lòng” khách hàng. Tuy Khánh Hòa chưa phải là thị trường cung cấp gạo cho xuất khẩu nhưng những tín hiệu từ thị trường buộc tư thương có cách làm mới, phù hợp. Mong rằng cách làm này sẽ được tư thương ứng dụng triệt để, đem lại lợi ích cho cả đôi bên.

QUANG VIÊN