Tạo môi trường nuôi trồng bền vững

Thời gian qua, phía Bắc vịnh Vân Phong (thuộc huyện Vạn Ninh, Khánh Hòa) đã và đang hình thành các khu vực kinh tế trọng điểm, trong đó có nuôi trồng thủy sản. Đặc biệt, nghề nuôi trồng thủy sản trên biển đã phát triển nhanh, đóng góp tích cực vào sản lượng thu hoạch thủy sản, cải thiện đời sống cho ngư dân Vạn Ninh.

Thời gian qua, phía Bắc vịnh Vân Phong (thuộc huyện Vạn Ninh, Khánh Hòa) đã và đang hình thành các khu vực kinh tế trọng điểm, trong đó có nuôi trồng thủy sản (NTTS). Đặc biệt, nghề NTTS trên biển đã phát triển nhanh, đóng góp tích cực vào sản lượng thu hoạch thủy sản, cải thiện đời sống cho ngư dân Vạn Ninh.

Hiện nay, trên vùng mặt nước biển của huyện Vạn Ninh, ngư dân thả nuôi hơn 10 đối tượng có giá trị kinh tế cao như: tôm hùm, trai lấy ngọc, ốc hương, vẹm xanh, cá mú, rong sụn… Trong đó, một số đối tượng nuôi trên biển đang phát triển mạnh là tôm hùm, trai lấy ngọc, ốc hương, cá mú, rong sụn; riêng tôm hùm được xem là đối tượng nuôi trên biển chủ yếu ở Vạn Ninh.

Thống kê sơ bộ, hiện nay, tổng diện tích nuôi trên biển ở Vạn Ninh hơn 1.175ha mặt nước, nuôi đìa khoảng 500ha mặt nước. Thực tế NTTS thời gian qua đã cho thấy, tổng giá trị sản lượng các loại đạt hàng trăm tỷ đồng/năm (kể cả doanh nghiệp và cá nhân); riêng các ngư dân địa phương đạt tổng doanh thu từ 250 tỷ đồng trở lên. Ông Đặng Tri Thông - chuyên viên Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) Vạn Ninh đánh giá: “Nhìn chung, thời gian qua, NTTS đem lại hiệu quả kinh tế nhất định. Đối với tôm hùm, hơn 90% người nuôi có lãi; tôm nuôi ao đìa hơn 70%; rong sụn hơn 80%... Đây là nguồn thu nhập đáng kể cho người dân, góp phần cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân vùng ven biển Vạn Ninh”.

Thực tế, NTTS, đặc biệt là nuôi trên biển đã trở thành một trong những ngành kinh tế quan trọng ở Vạn Ninh, góp phần mang lại nguồn ngoại tệ lớn thông qua hoạt động xuất khẩu thủy sản. Đây cũng là loại hình kinh tế góp phần tích cực vào việc giải quyết những vấn đề bức xúc ở địa phương như: việc làm, giảm áp lực khai thác thủy sản ven bờ… Chính vì vậy, hàng năm, Phòng NN-PTNT luôn phối hợp với Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư mở nhiều lớp NTTS cho ngư dân các xã về kỹ thuật nuôi, chọn giống, xử lý môi trường… Theo ông Đào Văn Lương, Trưởng phòng NN-PTNT Vạn Ninh: Thời gian qua, NTTS trên biển tương đối phát triển, đặc biệt số hộ nuôi tôm hùm khá lớn, giải quyết việc làm cho khoảng 5.000 lao động/năm. Tổng giá trị đầu tư của ngư dân khá cao, riêng kênh vốn vay từ Ngân hàng NN-PTNT tại địa phương đã lên hàng chục tỷ đồng/năm…

Quy hoạch vùng nuôi trồng thủy sản trên biển là định hướng đúng đắn trong chiến lược phát triển kinh tế biển (Trong ảnh: Nuôi tôm hùm tại Vũng Ké, xã Vạn Thạnh).

Thực tế phát triển NTTS ở Vạn Ninh là vậy. Ngoài các doanh nghiệp NTTS trên biển được tỉnh cấp quyền sử dụng mặt nước, phần lớn diện tích mặt nước còn lại được người dân tự phát khoanh nuôi. Vì vậy, việc tranh chấp mặt nước NTTS với các hoạt động kinh tế khác diễn ra phức tạp. Mặt khác, công tác quản lý, bảo vệ môi trường gặp nhiều khó khăn. Với hiệu quả kinh tế cao từ các đối tượng nuôi trên biển, đặc biệt là tôm hùm đã tạo ra những biến động tương đối nhanh về diện tích, số lượng lao động và nhiều yếu tố khác như: thị trường tiêu thụ, cung cấp con giống, vệ sinh môi trường… Chính vì lẽ đó, việc triển khai quy hoạch NTTS vùng mặt nước huyện Vạn Ninh đã được xây dựng (tính đến năm 2015) là cơ sở để địa phương quản lý hoạt động NTTS, bảo vệ môi trường, giúp người dân an tâm đầu tư sản xuất; đảm bảo phù hợp với Quyết định phê duyệt của Chính phủ về phát triển Khu Kinh tế Vân Phong.

Thông qua việc phân tích, rà soát các yếu tố như: dòng hải lưu, chế độ thủy triều, phân vùng chế độ thủy khí động lực… để quy hoạch vùng NTTS bền vững, tránh được những tai biến về môi trường, qua đó huyện đã phân ra 4 vùng nuôi. Trong đó, 3 vùng được tiếp tục đầu tư nuôi trồng gồm: vùng mặt nước Vũng Ké, Ninh Tân (xã đảo Vạn Thạnh); vùng Điệp Sơn (Vạn Thạnh); vùng Xuân Tự (Vạn Hưng). Đối với vùng Đầm Môn và Khải Lương (Vạn Thạnh) phải di dời đến các vùng khác theo quy hoạch phát triển Khu Kinh tế Vân Phong. Đây là cơ sở để người dân ổn định khu vực NTTS, có kế hoạch đầu tư bền vững. Ông Đào Văn Lương cho biết: Huyện xác định NTTS là thế mạnh của ngành Nông nghiệp, lĩnh vực NTTS là thế mạnh để tạo ra sản lượng thủy sản trong khi hoạt động khai thác bị giảm sút. Trên cơ sở quy hoạch NTTS của huyện đến năm 2015, địa phương sẽ chuyển từ quy hoạch sang triển khai thực tế các vùng nuôi; trong đó tập trung điều tra, xây dựng bản đồ quản lý bằng máy tính đối với các hộ NTTS. Đồng thời, Phòng NN-PTNT tham mưu cho huyện xây dựng kế hoạch triển khai khoa học kỹ thuật như: vệ sinh lồng nuôi, quy trình cho ăn, thu gom chất thải… đến người NTTS. Hiện nay, địa phương cũng hướng đến tuyên truyền xây dựng các chi hội NTTS để làm cơ sở tiếp cận được kỹ thuật nuôi mới, có hiệu quả; đồng thời là đơn vị cơ sở xem xét, kiến nghị để Nhà nước có chính sách hỗ trợ khi xảy ra thiên tai, dịch bệnh trên các đối tượng nuôi. Theo ông Lương, trong năm 2011, địa phương sẽ tiến hành kiện toàn Hội Nghề cá huyện để thúc đẩy xây dựng các chi hội NTTS nhằm bảo vệ quyền lợi người nuôi.

Nhiều giải pháp đã được đưa ra trong quy hoạch NTTS vùng mặt nước huyện Vạn Ninh đến năm 2015. Trong đó, địa phương đang khuyến khích người nuôi tập trung theo các vùng đã được quy hoạch. Đây là cơ sở để phát huy tính giám sát cộng đồng của những người NTTS nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường nước, dịch bệnh, chất thải…; từng bước nâng cao chất lượng sản phẩm và an toàn vệ sinh thực phẩm để đủ sức cạnh tranh trên thị trường, hướng đến phát triển bền vững nghề NTTS.

HOÀNG TRIỀU