Sẽ có giống nội

Những năm gần đây, diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng tại Việt Nam phát triển mạnh, đặc biệt ở miền Trung. Tuy nhiên, nguồn tôm bố mẹ sử dụng cho sản xuất giống...

Những năm gần đây, diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng (TTCT) tại Việt Nam (VN) phát triển mạnh, đặc biệt ở miền Trung. Tuy nhiên, nguồn tôm bố mẹ sử dụng cho sản xuất giống TTCT ở VN chủ yếu nhập từ Thái Lan, Trung Quốc và Malaysia (khoảng 80%), còn lượng tôm giống nhập từ Hawaii (Mỹ) chỉ chiếm khoảng 20%. Do không chủ động nguồn giống, không kiểm soát được đầu vào nên chất lượng con giống đang là thách thức chính cho công nghệ nuôi TTCT ở VN.

. Con giống không rõ nguồn gốc

TTCT được di nhập vào VN năm 2001 từ nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ khác nhau như: Mỹ, Đài Loan, Trung Quốc, Thái Lan... Từ đó đến nay, nghề nuôi TTCT tại VN phát triển mạnh mẽ và chiếm lĩnh một phần không nhỏ thị trường xuất khẩu. Theo Vụ Nuôi trồng thủy sản, trước năm 2005, diện tích nuôi TTCT của VN không đáng kể; đến năm 2010, diện tích nuôi TTCT đã lên đến 21.000ha, tăng 30% so với năm trước. TTCT đã trở thành đối tượng nuôi phổ biến tại các tỉnh miền Trung, trong đó có Khánh Hòa.

Do chất lượng con giống không đảm bảo, người nuôi trồng thủy sản gặp không ít khó khăn.

Theo thống kê của Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III, đến năm 2010, cả nước có 490 trại sản xuất giống TTCT, mỗi năm, sản xuất được khoảng 10 tỷ con giống. Tuy nhiên, với diện tích nuôi thả như hiện nay, mỗi năm, VN cần khoảng 20 - 25 tỷ con giống; đến năm 2012, dự báo nhu cầu con giống lên tới khoảng 50 tỷ con. Như vậy, nguồn tôm giống sản xuất tại VN mới chỉ đáp ứng được rất ít so với nhu cầu thực tế. Mặt khác, hiện nay, tôm giống chất lượng cao, sạch bệnh được sản xuất theo đúng quy trình và quy định còn quá ít, chỉ chiếm khoảng 10 - 15% so với lượng tôm giống sản xuất trên thị trường. Tôm giống Trung Quốc có nguồn gốc không rõ ràng, không qua kiểm dịch, theo đường tiểu ngạch tràn vào VN với giá rất rẻ, chỉ bằng 60 - 70% so với giá tôm giống có nguồn gốc từ Hawaii. Bên cạnh đó, các trại sản xuất tôm sú giống tại các tỉnh miền Trung, trong đó có Khánh Hòa, không còn hiệu quả nên đã chuyển sang sản xuất giống TTCT; nhưng, tôm bố mẹ chủ yếu được tuyển lựa từ tôm nuôi thương phẩm; tôm giống không rõ nguồn gốc nên đã gây rất nhiều khó khăn cho các cơ sở sản xuất giống tôm sạch bệnh. Hiện nay, tôm giống chất lượng cao có nguồn gốc từ Hawaii được các doanh nghiệp (DN) bán giá từ 30 - 35 đồng/con, trong khi con giống trên thị trường chỉ khoảng 15 - 20 đồng/con, thậm chí rẻ hơn; hơn thế, nông dân thường “ngại” tìm đến nguồn giống chất lượng cao vì các DN có điều khoản ràng buộc: Khi mua con giống phải mua thức ăn cho tôm do chính DN cung cấp.

. Thuần hóa giống tôm thẻ chân trắng

Theo Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III, hiện nay, để sản xuất ra khoảng 20 - 25 tỷ con giống, VN cần khoảng 200.000 cặp tôm bố mẹ. Nguồn tôm bố mẹ sử dụng cho sản xuất giống TTCT ở VN nhập từ Thái Lan, Trung Quốc và Malaysia (khoảng 80%), còn lượng tôm giống nhập từ Hawaii chỉ chiếm khoảng 20%. Nguyên nhân chính là do giá tôm bố mẹ từ các nguồn chênh lệch rất cao nên không thể kiểm soát. Giá nhập TTCT bố mẹ từ Hawaii khoảng 32 - 36USD/cặp, còn tôm Thái Lan, Trung Quốc chỉ từ 22 đến 26USD/cặp, tôm nhập lậu và nuôi tại chỗ chỉ khoảng 10 - 12USD/cặp. Theo đó, mỗi năm, cả nước chi phí khoảng 2-3 triệu USD để nhập tôm bố mẹ. Số tôm này nếu sản xuất trong nước chỉ với giá thành 12-16 USD/cặp, có thể tiết kiệm được 1-1,5 triệu USD mỗi năm. Hiện nay, Viện đang thực hiện chương trình hợp tác với Viện Hải dương Hawaii để đưa các dòng tôm đã gia hóa ở giai đoạn tiền thành thục từ Hawaii vào VN, nuôi thuần hóa để thích nghi với điều kiện và nuôi vỗ thành tôm bố mẹ cung cấp cho thị trường trong nước. Theo đó, kinh phí thực hiện việc chuyển giao công nghệ và các dòng tôm nhập từ Hawaii khoảng 2,4 triệu USD (tương đương 40 tỷ đồng); dự kiến, kinh phí triển khai tại VN khoảng 32 tỷ đồng, trong đó chi phí xây dựng trung tâm gia hóa tôm khoảng 20 tỷ đồng. Trung tâm sẽ sản xuất tôm bố mẹ với số lượng đủ cung cấp cho nhu cầu của các trại sản xuất giống trong nước và xuất khẩu. Sau khi trung tâm gia hóa TTCT bố mẹ được xây dựng, sẽ tạo ra các dòng tôm thích hợp với điều kiện nuôi ở các vùng sinh thái khác nhau ở VN; tôm sẽ tăng trưởng nhanh, kháng bệnh tốt nhằm nâng cao năng suất và hiệu quả nghề nuôi TTCT xuất khẩu ở VN.

Việc Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III đang thực hiện đề án chọn giống và sản xuất TTCT bố mẹ an toàn sinh học ở VN sẽ là cơ hội tốt cho người nuôi trồng thủy sản vượt qua khó khăn, vươn lên làm giàu chính đáng từ nghề nuôi tôm.

VŨ CA