Tuy đã cho phép thực hiện vay thỏa thuận với các khoản vay trung và dài hạn, nhưng Ngân hàng Nhà nước vẫn khống chế trần lãi suất (LS) huy động 10,5%. Điều này đã làm cho mặt bằng LS cho vay tăng lên, nhưng các ngân hàng (NH) vẫn không thể tăng trưởng tín dụng. Vì vậy, trần LS nên được gỡ bỏ hoặc điều chỉnh phù hợp với quan hệ cung - cầu trong giai đoạn hiện nay.
Tuy đã cho phép thực hiện vay thỏa thuận với các khoản vay trung và dài hạn, nhưng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vẫn khống chế trần lãi suất (LS) huy động 10,5%. Điều này đã làm cho mặt bằng LS cho vay tăng lên, nhưng các ngân hàng (NH) vẫn không thể tăng trưởng tín dụng. Vì vậy, trần LS nên được gỡ bỏ hoặc điều chỉnh phù hợp với quan hệ cung - cầu trong giai đoạn hiện nay.
 |
| Mức lãi suất huy động 10,49% liệu có thay đổi trong thời gian tới? |
Kể từ sau khi Thông tư số 07/2010/TT-NHNN về cho vay trung và dài hạn theo lãi suất thỏa thuận được ban hành, hàng loạt NH đã mở rộng hoạt động tín dụng, các doanh nghiệp (DN) cũng dễ tiếp cận nguồn vốn hơn. Tuy nhiên, không phải khoản vay nào DN cũng được thông qua, bởi còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Thứ nhất, các NH đang rất khó khăn trong việc huy động vốn, bởi gửi tiết kiệm NH chưa phải là kênh đầu tư hấp dẫn nhất. Với tình trạng trượt giá đang ngày tăng cao, mức trần LS 10,5% chưa chắc là một số dương. Điều này đã làm nảy sinh mâu thuẫn cho các NH: đầu ra đã mở nhưng đầu vào vẫn bị đóng. Mặt khác, phần lớn NH đều phải tận dụng vốn ngắn hạn để cho vay, trong khi NHNN lại quy định các NH không được dùng quá 30% vốn ngắn hạn để cho vay trung, dài hạn. Vì thế, nhiều NH đã cho vay chạm hoặc vượt tỷ lệ cho phép. Thứ hai, mặt bằng LS cho vay hiện bị đẩy lên khá cao, dao động từ 16 - 20%/năm. Các DN không dám mạo hiểm mở rộng quy mô sản xuất và phải cân nhắc rất kỹ trước khi quyết định vay vốn NH để kinh doanh. Ông Nguyễn Nguyên Thuận - Phó Giám đốc Ngân hàng Quốc tế (VIB) chi nhánh Nha Trang cho biết: “Việc huy động vốn đang bị khống chế bởi trần LS, nên nhu cầu gửi tiết kiệm của người dân đã giảm mạnh. VIB cũng như những NH khác trên địa bàn buộc phải ráo riết đưa ra những chương trình khuyến mại, tặng quà, chăm sóc khách hàng đặc biệt để thu hút vốn. Nhưng kết quả huy động vẫn không tăng, làm cho hoạt động tín dụng bị giậm chân tại chỗ. Việc bỏ trần LS là thích hợp trong giai đoạn hiện nay”. Nhiều lãnh đạo NH cũng như các chuyên gia đều cho rằng, NHNN nên sớm bỏ trần LS, để nó tự vận động theo cơ chế thị trường và tạo sự cân bằng trong các hoạt động của NH; tránh trường hợp NH muốn thu hút vốn, phải “lách” luật để tăng LS huy động. Phương án trên cũng khá hợp lý, vì trần LS đang là nguyên nhân tạo ra sự khan hiếm trong thanh khoản và các DN đang phải chịu mức LS vay cao. Nếu bỏ trần LS huy động, LS cho vay có thể giảm vì áp lực của quy luật cung cầu thị trường và áp lực từ cạnh tranh giữa các NH. Tuy nhiên cũng có ý kiến cảnh báo, nếu trần LS được gỡ bỏ sẽ dẫn đến hiện tượng xấu như năm 2008 là một số NH đang “khát vốn” sẽ đẩy LS huy động lên rất cao, thu hút khách hàng của những NH khác, dẫn đến tình trạng hỗn loạn trên thị trường tiền tệ. LS tiền gửi cao cũng thường tạo ra “tác dụng phụ” rất lớn, vì đa số người dân cho rằng, LS huy động luôn tỷ lệ thuận với tình trạng lạm phát, thất nghiệp. Nhận định này sẽ kéo theo hệ lụy xấu không thể lường trước được.
Một giải pháp có thể phù hợp và an toàn trong tình hình hiện nay là NHNN nên tiếp tục giữ trần LS huy động, nhưng điều chỉnh linh hoạt theo tỷ lệ lạm phát của thị trường trong từng giai đoạn. Với kinh nghiệm điều hành kinh tế của Chính phủ trong thời gian qua, hy vọng, NHNN sẽ sớm có câu trả lời thỏa đáng.
THÀNH AN
