Nhiều năm qua, Khánh Hòa luôn là tỉnh nằm trong tốp 5 các địa phương có kim ngạch xuất khẩu thủy sản đứng đầu cả nước.
Nhiều năm qua, Khánh Hòa luôn là tỉnh nằm trong tốp 5 các địa phương có kim ngạch xuất khẩu (KNXK) thủy sản đứng đầu cả nước. Trong định hướng phát triển của ngành nông nghiệp, thủy sản vẫn được xem là ngành kinh tế mũi nhọn đang được đầu tư theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH-HĐH). Bên cạnh nâng cao năng lực đánh bắt, đột phá trong nuôi trồng, chế biến, thủy sản ở Khánh Hòa đã và đang trở thành ngành sản xuất công nghiệp hiện đại và phát triển tương đối ổn định. Năm 2009, tổng sản phẩm thủy sản chế biến xuất khẩu đạt trên 58.000 tấn, KNXK đạt gần 300 triệu USD, bằng trên 50% tổng kim ngạch địa phương.
 |
| Nhờ được đầu tư đúng hướng, đội tàu khai thác xa bờ của Khánh Hòa tăng dần theo từng năm. |
Trước năm 1990, nghề khai thác thủy sản Khánh Hòa chủ yếu hoạt động theo phương thức thủ công, đánh bắt với quy mô nhỏ, chủ yếu ở vùng gần bờ nên sản lượng đánh bắt đạt thấp. Những năm gần đây, nhờ đầu tư đúng hướng, khả năng khai thác trong quá trình vươn khơi của ngư dân Khánh Hòa đã có những chuyển biến mạnh mẽ. Bên cạnh nâng cao năng lực đánh bắt, mở rộng quy mô sản xuất, nghề khai thác đã chuyển dịch theo hướng cơ giới hóa. Năm 1991, toàn tỉnh chỉ có 4.900 tàu thuyền đánh cá các loại, trong đó có 3.500 chiếc lắp máy, 1.400 chiếc thủ công. Đến năm 2010, tổng số thuyền máy là 10.363 chiếc, tổng công suất đạt tới 340.000CV, trong đó có trên 700 tàu có công suất từ 90 - 400CV đánh bắt xa bờ, sản lượng khai thác hàng năm đạt hơn 75.000 tấn. Bên cạnh tăng cường khai thác ở vùng biển xa bờ, đẩy mạnh công tác thăm dò tiềm năng ngư trường, đội tàu cá Khánh Hòa đã ứng dụng công nghệ khai thác tiên tiến nhằm vào các đối tượng có giá trị kinh tế cao, đối tượng xuất khẩu, đáng kể nhất là nghề câu cá ngừ đại dương, cản khơi, lưới vây, lưới kéo. Cùng với việc phát triển khai thác hải sản xa bờ, ổn định khai thác vùng ven bờ, công tác bảo vệ và phát triển nguồn lợi, giữ gìn sự bền vững của môi trường sinh thái đã được các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm. Đến thời điểm này, toàn tỉnh đã xây dựng được 4 cảng cá, hàng trăm bến cá đã phát huy vai trò, trong đó không ít cảng đạt hiệu quả kinh tế cao như cảng cá Đá Bạc, Hòn Rớ, Vĩnh Lương… Trong ngành đã bước đầu hình thành hệ thống hậu cần dịch vụ tuyến khơi xa, tuyến đảo, tuyến ven bờ gắn với các trung tâm nghề cá. Các mô hình tổ chức sản xuất trên biển đã phát huy hiệu quả sản xuất ở nhiều nơi. Sự hiện diện dân sự của lực lượng tàu thuyền và ngư dân trên biển đã góp phần vào việc giữ vững chủ quyền, an ninh vùng biển, đảo của Tổ quốc.
Những năm gần đây, nghề nuôi trồng thủy sản (NTTS) ở Khánh Hòa đang từng bước trở thành một trong những ngành sản xuất hàng hóa chủ lực, có vị trí quan trọng trong cơ cấu kinh tế của ngành. Từ một nghề sản xuất phụ mang tính tự cấp, tự túc, đến nay, NTTS đã trở thành một ngành sản xuất hàng hóa tập trung với trình độ kỹ thuật tiên tiến, phát triển ở tất cả các lĩnh vực nước ngọt, nước lợ, nước mặn theo hướng bền vững gắn với bảo vệ môi trường. Đối tượng nuôi không chỉ tập trung vào con tôm sú, tôm hùm, cá mú, ngọc trai, cua, ghẹ, rong sụn như những năm trước mà còn được đầu tư phát triển đa dạng, nhiều đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao như cá bớp, hải sâm, bào ngư, cá khoang cổ đỏ, cá chẻm, cá chim… Các đối tượng có giá trị cao, sản lượng lớn và có khả năng xuất khẩu đã được tập trung đầu tư, khuyến khích phát triển, góp phần quan trọng trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế của ngành nông nghiệp. Mặt khác, không gian nuôi không chỉ bó hẹp vào dải đất ngập mặn mà còn tập trung khai thác không gian mặt nước lớn ven biển. Đến nay, toàn tỉnh có khoảng 9.593ha nuôi trồng các loại thủy sản, trong đó nuôi thủy sản nước ngọt 1.100ha, nước lợ 4.808ha, mặt nước biển ven bờ 3.685ha. Phát huy tiềm năng tự nhiên, nguồn vốn và sự năng động sáng tạo trong doanh nghiệp và ngư dân, nghề NTTS đã góp phần quan trọng trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp cũng như xóa đói giảm nghèo. Sản lượng khai thác và nuôi trồng nội địa tăng đều hàng năm: năm 1991 đạt 472 tấn; năm 2009 đạt 25.000 tấn…
Hiện nay, toàn tỉnh có 44 xưởng chế biến thủy sản xuất khẩu, trong đó 22 phân xưởng đạt tiêu chuẩn được đảm bảo chất lượng và có tính cạnh tranh cao, tạo được uy tín trên thị trường thế giới. Các cơ sở sản xuất không ngừng được đầu tư, đổi mới công nghệ, thiết bị hiện đại. Bên cạnh đó, lực lượng chế biến mạnh đã tạo điều kiện tốt về tiêu thụ sản phẩm từ nuôi trồng và khai thác, nhờ đó KNXK luôn tăng trưởng, bình quân mức tăng trưởng từ 13 - 15%/năm. Theo đánh giá của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, do được đầu tư đúng hướng, ngành chế biến thủy sản ở Khánh Hòa đã và đang trở thành ngành sản xuất công nghiệp hiện đại và phát triển tương đối ổn định. Năm 1991, KNXK chỉ đạt 5 triệu USD; năm 2009, tổng sản phẩm thủy sản chế biến xuất khẩu đạt trên 58.000 tấn, KNXK đạt gần 300 triệu USD, bằng trên 50% tổng kim ngạch địa phương.
Song song với việc đánh bắt, nuôi trồng và chế biến thủy sản, công tác nghiên cứu khoa học công nghệ, khuyến ngư ngày càng đóng vai trò quan trọng trong phục vụ phát triển sản xuất, kinh doanh của ngành. Với sự hiện diện của các trung tâm nghiên cứu biển hàng đầu Việt Nam đóng trên địa bàn như: Viện Hải dương học, Viện Nghiên cứu NTTS 3, Trường Đại học Nha Trang, các đề tài nghiên cứu khoa học, các mô hình trình diễn tiếp tục được ứng dụng, phổ biến rộng rãi ở tất cả các lĩnh vực và mang lại hiệu quả kinh tế cao. Thông qua việc đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, hệ thống thiết bị phục vụ nghiên cứu, đào tạo nguồn nhân lực; các mô hình sản xuất giống, nuôi thương phẩm các loài thủy sản có giá trị kinh tế cao như: tôm hùm, bào ngư, ốc hương, hải sâm, cá ngựa, cá mú cọp…; kỹ thuật khai thác khơi, tìm kiếm ngư trường; áp dụng công nghệ NTTS bảo đảm các yêu cầu về an toàn vệ sinh, không làm hại môi trường; các mô hình chế biến xuất khẩu thủy sản gắn kết với tổ chức vùng sản xuất và cung cấp nguyên liệu… đã góp phần không nhỏ trong việc đưa ngành kinh tế thủy sản Khánh Hòa phát triển bền vững
Không thể phủ nhận, thủy sản Khánh Hòa là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, đóng vai trò quan trọng trong thực hiện CNH-HĐH nông nghiệp nông thôn. Để kinh tế thủy sản phát triển bền vững, ngành nông nghiệp Khánh Hòa cần có những định hướng lâu dài mang tầm chiến lược, trong đó ưu tiên đầu tư xây dựng các công trình hậu cần nghề cá, NTTS tập trung, khuyến khích các doanh nghiệp, cá nhân áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật, chuyển giao công nghệ mới vào sản xuất, nuôi trồng, đánh bắt và bảo vệ đa dạng nguồn sinh học. Bên cạnh đó, Nhà nước và các doanh nghiệp cần chung vai, đấu cật với nông ngư dân để tìm tiếng nói chung nhằm đảm bảo tính ổn định trong sản xuất, kinh doanh.
CHÂU AN KHÁNH
