Muối rớt giá

Những ngày đầu năm 2010, muối sản xuất ở Ninh Hòa (Khánh Hòa) bỗng rớt giá thê thảm, chỉ bằng 1/3 so với trước. Giá muối giảm, nhưng việc tiêu thụ cũng rất khó khăn do tư thương còn đang chờ giá xuống thêm. Nhiều người cho rằng, muối rớt giá là do Nhà nước nhập khẩu muối, nhưng thực chất có đúng như vậy?

° GIÁ GIẢM, KHÓ TIÊU THỤ

Về Ninh Hòa những ngày này, đi đâu cũng nghe diêm dân than phiền về việc muối rớt giá. Ông Trương Công Hiến - Chủ nhiệm Hợp tác xã (HTX) Muối 1-5 Ninh Diêm cho biết, giá muối bắt đầu giảm mạnh khi bước sang năm 2010. Trong năm 2009, giá muối từ 1-1,5 triệu đồng/tấn, nhưng từ ngày 1-1-2010, giá muối chỉ còn 350 - 400 ngàn đồng/tấn. Giá giảm chỉ còn 1/3 nhưng tư thương vẫn không chịu mua, bởi tâm lý còn chờ giá xuống thêm, khiến cho HTX khó tiêu thụ được lượng muối làm ra. Theo ông Hiến, từ đầu năm 2010 đến nay, HTX sản xuất được khoảng 300 tấn muối. Tuy nhiên, lượng muối tồn do không tiêu thụ lên đến 100 tấn. Cứ bình quân 3 - 4 ngày nắng tốt, HTX thu vào 100 - 150 tấn. Ông Hiến lo, nếu cứ đà này, lượng muối tồn sẽ rất lớn.

Giá muối giảm, diêm dân là người chịu thiệt thòi.

HTX Muối 1-5 Ninh Diêm hiện là HTX “sở hữu” diện tích đồng muối lớn nhất Khánh Hòa với 97ha. Thời gian qua, tuy nhiều nơi nắng to nhưng thời tiết ở Ninh Hòa trời nhiều mây, u ám, muối bị tiêm nước, khó đóng hạt nên sản lượng muối không nhiều. Hiện nay, 46 sở (tổ) muối của HTX có chỗ vẫn chưa thu hoạch do trời ít nắng. Lượng muối sản xuất liên doanh với Hàn Quốc đạt khá, ít lo tiêu thụ nhưng giá muối cũng giảm chỉ còn 0,5 triệu đồng/tấn. Ông Hiến cho rằng, giá muối giảm là do Nhà nước cho phép NKM để bình ổn giá muối đang lên cao trong năm.

Đến HTX Muối Ninh Thủy, tình hình khả quan hơn do lượng muối ở đây sản xuất còn ít. Ông Lê Văn Định - Phó Chủ nhiệm HTX cho biết, trước đây, diện tích muối của HTX gần 19ha, nhưng nay do thu hồi đất để phát triển công nghiệp, đô thị nên chỉ còn 13ha. Năm 2009, HTX sản xuất được 370 tấn muối. Từ đầu năm đến nay, HTX mới sản xuất được 14 tấn, nhưng đợt đầu cho hẳn xã viên (XV); đợt hai, HTX và XV ăn chia theo tỷ lệ 3:7. Hiện nay, muối tốt có giá 0,5 triệu đồng/tấn, muối xấu hơn giá 400 ngàn đồng/tấn. Do giá muối giảm nên việc tiêu thụ cũng khó khăn. Tuy nhiên, do lượng muối ít, lại có “bạn hàng” ổn định, “có ăn có chịu” từ trước nên lượng muối tồn không bao nhiêu. Được biết, HTX Muối Ninh Thủy đang được Chi cục Phát triển nông thôn lập dự án đầu tư, hỗ trợ kinh phí 135 triệu đồng để phát triển công nghệ sản xuất muối (SXM) lót bạt trong thời gian tới. Đây là tín hiệu vui đối với HTX Muối Ninh Thủy cũng như ngành SXM Khánh Hòa trong việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ mới, gia tăng chất lượng và năng suất muối.

° CÓ PHẢI DO NHẬP KHẨU?

Tình hình giá muối giảm mạnh đã khiến nhiều người “đổ lỗi” cho việc Nhà nước NKM. Tuy nhiên, thông tin trên báo chí gần đây cho thấy, việc NKM không gây ảnh hưởng lớn đến giá muối trong nước. Bộ Công thương cho biết, theo cam kết của Việt Nam trong WTO và quy định hiện hành, muối là mặt hàng áp dụng chính sách nhập khẩu theo hạn ngạch thuế quan (HNTQ). Các doanh nghiệp có thể NKM theo 2 hình thức: HNTQ (được hưởng thuế trong hạn ngạch theo quy định và Bộ Công thương cấp phép) hay nhập khẩu ngoài HNTQ thì phải nộp thuế theo mức thuế quy định, không hạn chế số lượng và không cần giấy phép của Bộ Công thương.

Bộ Công thương và các bộ liên quan công bố HNTQ năm 2010 là 260 ngàn tấn, trong đó SXM công nghiệp là 180 ngàn tấn, muối chế biến dân sinh 80 ngàn tấn. Theo Bộ Công thương, việc nhập khẩu mới đây chỉ cấp theo HNTQ cho muối sản xuất công nghiệp nên không ảnh hưởng đến giá muối trong nước. Hiện nay, muối sản xuất trong nước chỉ mới phục vụ chủ yếu cho tiêu dùng, chưa đáp ứng yêu cầu sản xuất công nghiệp. 2 tháng đầu năm 2010, tổng lượng muối nhập khẩu là 75 ngàn tấn, trong đó chỉ 20 ngàn tấn nhập theo con đường HNTQ, trong khi nhập ngoài HNTQ là 55 ngàn tấn. Giá muối trong nước giảm vừa qua, theo Bộ Công thương là do thời tiết khô hạn, thuận lợi cho sản xuất muối, nguồn cung lớn hơn cầu.

Rõ ràng, việc lên xuống của giá muối cũng như nhiều nông sản khác cho thấy phản ứng của thị trường hiện rất linh động. Trong khi trình độ sản xuất muối ở Việt Nam còn lạc hậu, năng suất và chất lượng muối còn nhiều hạn chế, chủ yếu sản xuất muối phục vụ cho tiêu dùng, thì những thông tin về nhập hay xuất khẩu muối có tác động rất lớn đến giá muối. Và “điệp khúc” giá muối lên xuống sẽ còn kéo dài, khi dự báo đến năm 2015, SXM ở Việt Nam mới cơ bản đáp ứng được nhu cầu công nghiệp và tiêu dùng. Do đó, trong giai đoạn này, người chịu thiệt thòi nhất vẫn là diêm dân.

Q.V