Công nghiệp chế biến là ngành thu hút nhiều lao động, tạo ra sản phẩm liên kết nông - công nghiệp và sản phẩm cạnh tranh trên thị trường, đóng góp giá trị lớn cho sản xuất công nghiệp của tỉnh Khánh Hòa.
Công nghiệp chế biến (CNCB) là ngành thu hút nhiều lao động, tạo ra sản phẩm liên kết nông - công nghiệp và sản phẩm cạnh tranh trên thị trường, đóng góp giá trị lớn cho sản xuất công nghiệp của tỉnh Khánh Hòa. Theo thời gian, ngành CNCB đang từng bước nâng cao chất lượng, song việc chủ động nguồn nguyên liệu vẫn đang là nỗi lo.
° Chiếm tỷ trọng lớn…
 |
| Để ổn định sản xuất, lĩnh vực chế biến thủy sản toàn tỉnh nhập bình quân 15.000 tấn nguyên liệu/năm. |
Năm 2009, tình hình khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế thế giới vẫn phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động sản xuất công nghiệp và xuất khẩu, đặc biệt là các doanh nghiệp (DN) trong ngành CNCB. Tuy nhiên, với việc cụ thể hóa các chủ trương của Chính phủ để chống suy giảm, duy trì tăng trưởng kinh tế, tỉnh đã tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường tìm kiếm thị trường. Vì vậy, ngành CNCB trên địa bàn có những khởi sắc. Các DN đã hội nhập sâu khi chú trọng chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ. Trong đó, nhiều sản phẩm chất lượng cao từ CNCB tăng đáng kể. Điển hình như: nước yến Sanest tăng 74%, thuốc lá điếu tăng 19,2%, nước khoáng tăng 18,6%, thủy sản đông lạnh tăng gần 7,3%, nước mắm tăng 29,6%...
Có thể nói, những năm qua, ngành CNCB chiếm tỷ trọng khá lớn trong biểu đồ sản xuất công nghiệp của tỉnh. Thông qua các lĩnh vực sản xuất như: thuốc lá điếu, chế biến thủy sản đông lạnh, sản xuất bia, sản xuất nước yến sào cao cấp… đã tạo ra nhiều sản phẩm chủ lực, có tính cạnh tranh cao trên thị trường. Riêng trong năm 2009, nhiều sản phẩm từ ngành CNCB đã đạt được danh hiệu Hàng Việt Nam chất lượng cao như: Công ty Kinh doanh đà điểu - cá sấu Khatoco, Công ty TNHH Nhà nước một thành viên Yến sào Khánh Hòa, Công ty Cổ phần Thủy sản 584 Nha Trang, Công ty Cổ phần Cà phê Mê Trang… đã góp phần làm rạng danh thương hiệu cho ngành CNCB Khánh Hòa.
Hiện nay, ngành CNCB vẫn chiếm khoảng 60% tỷ trọng công nghiệp của tỉnh. Đồng thời trong kim ngạch xuất khẩu, CNCB cũng chiếm giá trị lớn. Chỉ tính riêng 2 tháng đầu năm 2010, kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh đạt 100,5 triệu USD, tăng đến 92,4%. Trong đó, các mặt hàng xuất khẩu tăng khá vẫn là: hải sản các loại tăng 20,3%; hạt điều tăng gần 10,7%; ngoài ra, có một số sản phẩm chủ yếu khác tăng hơn 87,5%...
° … nhưng vẫn còn nỗi lo
Để tạo ra những sản phẩm chất lượng cao, thời gian qua, ngành CNCB phải nhập một lượng lớn nguyên liệu để sản xuất bên cạnh nguồn nguyên liệu sẵn có trong nước. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh chỉ có nguồn nguyên liệu để phát triển CNCB các sản phẩm từ đá granite là không phải nhập, bởi đây là nguồn nguyên liệu sẵn có, được thiên nhiên ban tặng cho Khánh Hòa. Còn thực chất, các loại nguyên liệu phục vụ cho CNCB rất bấp bênh do thiếu hụt lớn. Điển hình như: nguyên liệu cho hoạt động chế biến thủy sản phụ thuộc nhiều vào nuôi trồng và đánh bắt; thế nhưng, thời gian qua, các đối tượng nuôi như: tôm, ốc hương, cá các loại đều bị giảm năng suất do dịch bệnh, còn các loại hải sản đánh bắt xa bờ cũng rất hạn chế do chi phí mỗi chuyến đi biển tăng cao, nhiều tàu cá nằm bờ. Mỗi năm, các DN chế biến thủy sản phải nhập khoảng 15.000 tấn nguyên liệu. Mặt khác, nhiều lĩnh vực chế biến khác cũng đang rất cần nguồn nguyên liệu nhưng phải chịu áp lực cạnh tranh từ các DN ngoài tỉnh và diện tích vùng nguyên liệu chưa được mở rộng. Điển hình như: vùng nguyên liệu mía chưa đáp ứng được cho năng lực hoạt động của các nhà máy. Điều này bắt buộc các nhà máy đường trên địa bàn phải mua thêm một lượng mía không nhỏ từ tỉnh Đắc Lắc và Ninh Thuận để sản xuất trong mỗi niên vụ; nguyên liệu cho chế biến hạt điều phải cạnh tranh với nhiều DN ở các tỉnh phía Nam…
Theo lãnh đạo Sở Công thương, năm 2010, trên địa bàn tỉnh tiếp tục hình thành và phát triển các vùng nguyên liệu chuyên canh như: mía, thuốc lá, điều, xoài, mỳ… để đáp ứng nguyên liệu cho các nhà máy, giảm dần nguyên liệu nhập từ bên ngoài. Quy hoạch phân vùng nguyên liệu ổn định lâu dài để tạo điều kiện cho các DN đầu tư phát triển vùng nguyên liệu, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật để thay đổi hoặc cải tạo giống cây trồng, tạo năng suất và chất lượng cao. Đối với CNCB khoáng sản, khuyến khích các DN đầu tư máy móc, thiết bị, công nghệ để nâng cao năng lực chế biến theo hướng giảm dần sản phẩm thô, tăng cường chế biến tinh.
Trong Quy hoạch phát triển công nghiệp Khánh Hòa đến năm 2015, có tính đến năm 2020, các lĩnh vực của CNCB gồm: chế biến hải sản, chế biến nông sản, sản xuất nước giải khát, chế biến lâm sản và sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ. Trong đó, chú trọng các DN đầu tư chiều sâu, đổi mới công nghệ, đầu tư mở rộng sản xuất. Mục tiêu đặt ra: Đến năm 2015, ngành CNCB chiếm khoảng 56% và năm 2020 chiếm khoảng 48% giá trị sản xuất công nghiệp toàn ngành, ưu tiên đầu tư vào chế biến thủy sản tinh, sản xuất rau quả, thịt và hải sản đóng hộp xuất khẩu. Đây là định hướng đúng để ngành CNCB giữ vững được thương hiệu và chất lượng sản phẩm trên thị trường. Tuy nhiên, để thực hiện được mục tiêu này, trong quy hoạch phát triển nông nghiệp của tỉnh cũng cần phải có sự “ăn ý”, tránh tình trạng quy hoạch phát triển nông nghiệp không theo kịp xu thế phát triển công nghiệp hiện nay.
Đ.H
