Diên Khánh (Khánh Hòa) là huyện có thế mạnh về nông nghiệp. Hiện nay, trình độ thâm canh cây lúa của nông dân được nâng lên khá cao, thể hiện ở năng suất và chất lượng không ngừng tăng.
Diên Khánh (Khánh Hòa) là huyện có thế mạnh về nông nghiệp. Hiện nay, trình độ thâm canh cây lúa của nông dân được nâng lên khá cao, thể hiện ở năng suất và chất lượng không ngừng tăng. Đạt được những kết quả này là nhờ có sự chỉ đạo sâu sát của huyện, ngành Nông nghiệp, các Hợp tác xã nông nghiệp (HTXNN) và ý thức vượt khó của nông dân trong 35 năm qua.
 |
| Nông dân Diên Khánh ngày càng đạt trình độ cao trong thâm canh sản xuất lúa. |
Cách đây không lâu, chứng vàng lá sinh lý do ngộ độc lân hữu cơ trên cây lúa xảy ra ở nhiều xã của huyện Vạn Ninh (có nguyên nhân từ việc sản xuất lúa quá dày, không cho đất nghỉ) đã gây hoang mang cho nông dân. Còn đối với nông dân Diên Khánh, bà con khá rành về căn bệnh này từ nhiều năm trước. Nhiều chứng bệnh trên cây lúa cũng như trên các loại cây trồng khác đối với nông dân Diên Khánh đã trở thành quen thuộc do tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp (SXNN).
35 năm qua, sản xuất cây lúa đã tạo thành thói quen, nếp nghĩ, ăn sâu vào tiềm thức của nông dân. Các vụ lúa liên tục xoay vòng. Do vậy, nhiều chứng bệnh trên cây lúa, dù xuất hiện từ nguyên nhân nào (nấm, sâu bệnh hay do nguyên nhân sinh lý) đều được nông dân Diên Khánh kịp thời “nhận diện”. Không chỉ biết chăm sóc, đầu tư phân bón, phòng, chống sâu bệnh trên cây lúa, việc quan tâm sử dụng các giống lúa xác nhận cũng được người dân áp dụng triệt để. Hầu hết các HTXNN đều có diện tích sản xuất lúa giống 5 - 6ha. Nhiều HTXNN còn làm “vệ tinh” cho các trung tâm sản xuất giống (SXG) các tỉnh như: Nha Hố (Ninh Thuận), Ma Lâm (Bình Thuận), Trung tâm Nông nghiệp công nghệ cao (Khánh Hòa). Nhiều HTXNN còn có đội sản xuất giống “chuyên nghiệp” có thể sản xuất các loại giống nguyên chủng, đòi hỏi kỹ năng cao. Các HTX không làm để cung cấp giống cho thị trường thì cũng để dự trữ phục vụ cho nông dân vào mùa mưa bão; bởi hàng năm, huyện chỉ đạo mỗi HTXNN dự trữ ít nhất 30% lượng lúa giống dự phòng cho vụ Đông - Xuân (vụ thường xuyên gặp thời tiết mưa bão). Chính vì thế, sản xuất lúa ở Diên Khánh rất chủ động trong khâu giống ngay cả trong điều kiện thời tiết mưa bão.
Lâu nay, tâm lý của nhiều nông dân vẫn thường sử dụng lúa thịt để làm giống, đặc biệt là lúc nguồn giống khan hiếm. Chính tâm lý này có tác động không tốt đến chất lượng và năng suất cây lúa. Nhờ chương trình khuyến nông cây lúa, nông dân ngày càng hiểu được vì sao cần phải sử dụng giống tốt. Do vậy, đến nay, việc sử dụng các giống xác nhận đã được nông dân áp dụng đại trà lên tới 70%. Điều này có ý nghĩa lớn trong SXNN; bởi lẽ, thay đổi cách nghĩ, cách làm của nông dân không phải là chuyện “một sớm, một chiều”. Thâm canh cây lúa còn thể hiện ở chỗ, hiện nay, nông dân Diên Khánh không làm nhiều vụ lúa trên một chân ruộng trong cùng một năm. Trong khi nhiều địa phương khác, cây lúa lúc nào cũng thấy xuất hiện trên đồng, gặt xong là nông dân cày lên, gieo sạ ngay, không cho đất nghỉ. Cách làm này gây tổn hại đến độ phì nhiêu của đất và dễ phát sinh mầm bệnh khó trị, đặc biệt là các bệnh liên quan đến yếu tố vi rút. Đến thăm các cánh đồng của Diên Khánh, người ta cảm thấy dễ chịu bởi màu xanh mượt mà của lúa, không thấy cỏ dại lấn lướt và đạt độ đồng đều cao. Các chương trình khuyến nông cây lúa, trong đó có biện pháp 3 giảm, 3 tăng; phương pháp so màu lá lúa được nông dân triệt để áp dụng. Nhờ đó đã giúp tiết giảm chi phí cho SXNN, tăng thu nhập, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và nâng cao kỹ năng thực hành sản xuất cho nông dân.
Thâm canh lúa còn nhờ chủ động trong tưới tiêu. Hiện nay, diện tích lúa nước 2 vụ đều được cung cấp nước đầy đủ. Hệ thống kênh mương các loại đã được hoàn thiện, cơ bản đáp ứng việc cung cấp nước và tiết kiệm nước, tránh lãng phí nguồn nước như trước kia. Các hồ đập trên địa bàn cũng được Nhà nước quan tâm đầu tư xây dựng, đảm bảo điều tiết nước hợp lý phục vụ SXNN. Chương trình kiên cố hóa kênh mương những năm gần đây được ghi nhận như một nỗ lực lớn của huyện trong việc hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật kinh tế nông nghiệp, góp phần làm nổi bật thành tựu SXNN trong 35 năm qua. Sản xuất lúa tập trung còn nhờ việc chỉ đạo kịp thời của ngành Nông nghiệp và các HTXNN bằng lịch thời vụ, đóng mở nước ổn định và tập trung…
Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp trong thâm canh sản xuất lúa đã giúp cho Diên Khánh liên tục nâng cao sản lượng, năng suất, mặc dù đất đai có xu hướng ngày càng thu hẹp. Năng suất lúa từng vụ tăng 1 - 2tạ/ha, vụ sau cao hơn vụ trước.
H.A
