Hiệu quả nhưng chưa bền vững

Cá mú nghệ là đối tượng nuôi mới, 3 vụ nuôi gần đây được nhiều ngư dân thả nuôi và cho hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên, để nghề nuôi cá mú nghệ phát triển bền vững thì vẫn còn nhiều chuyện cần bàn.

° Hiệu quả kinh tế cao

Sau nhiều vụ nuôi tôm, nuôi cá chẻm thất bại, hiện nay, nhiều hộ dân tại thị trấn Cam Đức (Cam Lâm, Khánh Hòa) đã chuyển sang nuôi cá mú nghệ. Ông Phan Hữu Đông, ở thôn Bãi Giếng Nam (thị trấn Cam Đức) vừa cho cá ăn, vừa tâm sự: “Những năm trước, gia đình tôi đầu tư nuôi tôm, cá chẻm, bị thua lỗ nặng. Từ năm 2003, tôi quyết định chuyển sang nuôi cá mú nghệ. Vụ đầu, vì thử nghiệm nên thả ít cá giống, lãi không nhiều. Năm nay, gia đình tôi đang thả nuôi vụ thứ ba với 4.000 con cá giống trên 6 ao nuôi rộng gần 2 ha”. Ở khu đìa Bãi Giếng Nam, ông Đông là người nuôi cá mú nghệ đầu tiên. 2 vụ nuôi vừa qua, ông thu lãi hàng trăm triệu đồng/vụ. Nhiều hộ khác đã học hỏi ông và tiến hành nuôi, nhìn chung cá đang phát triển tốt (đạt khoảng 3 - 4kg/con), tỷ lệ hao hụt thấp.

Làm vệ sinh cho ao nuôi cá mú nghệ.

Ông Phan Hữu Hóa (người cùng thôn) thả nuôi 2.000 con cá mú nghệ đã được 7 tháng, cho biết: “Kỹ thuật nuôi cá mú nghệ cũng tương tự như nuôi các loại cá mú khác. Trước khi thả nuôi, cũng cải tạo, xử lý đìa, cá lớn lên thì tách đàn… Nuôi cá mú nghệ đầu tư lớn và thời gian dài. 2 vụ nuôi trước, cá mú nghệ mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với các đối tượng nuôi khác nhờ ít dịch bệnh và được giá. Một con cá mú nghệ có giá gấp 10 lần cá mú khác”.

Một số ngư dân cho biết, cá mú nghệ có sức đề kháng tốt, dễ nuôi, rất thích hợp với vùng đìa Bãi Giếng Nam. Tuy nhiên, vốn ban đầu để nuôi cá mú nghệ lớn hơn nhiều so với nuôi một số đối tượng khác. Hiện ngư dân mua con giống nhập về từ Đài Loan với giá 180 nghìn đồng/con (kích cỡ 8 - 10cm), 250 nghìn đồng/con (kích cỡ 15 - 18cm). Bên cạnh chi phí về giống và cải tạo ao đìa, chi phí thức ăn cho cá mú cũng rất lớn. Từ khi thả nuôi cho đến khi xuất bán, trung bình 1 con cá mú nghệ ăn hơn 50kg cá tươi, khoảng 400 nghìn đồng.

Theo ông Đông và nhiều hộ dân, cá mú nghệ dễ nuôi và lãi cao. Với 4.000 con cá mú giống thả nuôi từ đầu năm 2009, nếu tỷ lệ hao hụt cá khoảng 50% (thực tế 3 vụ nuôi vừa qua, tỷ lệ hao hụt chỉ khoảng 20 - 30%), thì đến giữa năm 2010, ông Đông sẽ thu khoảng 20 tấn cá thịt, xuất bán với giá 200 nghìn đồng/kg như hiện nay, trừ chi phí ông sẽ thu lãi hàng tỷ đồng.

° Cần phát triển hợp lý

Cá mú nghệ thường được người dân thả nuôi từ khoảng tháng 3 (âm lịch). Sau 24 tháng, cá đạt trọng lượng khoảng 10kg/con (có con hơn 15kg) thì xuất bán. Ở giai đoạn 4 tháng đầu thả nuôi, cá chậm lớn, trọng lượng đạt dưới 1kg/con, sức đề kháng yếu nên tỷ lệ hao hụt nhiều. Sang tháng thứ 5, cá bắt đầu phát triển nhanh, tỷ lệ hao hụt thấp. Trong khi một số loại cá mú khác có tỷ lệ sống thấp, thường dễ bị dịch bệnh thì cá mú nghệ có sức đề kháng tốt do da dày, chỉ hay mắc một số bệnh như: bệnh mòn, thối đuôi, đen mang do trùng neo, người dân có thể chủ động phòng trừ.

Theo ông Phan Hữu Đông, nguồn cá mú nghệ giống ở Việt Nam rất ít, chủ yếu nhập từ Đài Loan nên rất khó kiểm soát chất lượng. Trong khi đó, tỷ lệ sống, sức đề kháng của cá lại quyết định chủ yếu ở chất lượng con giống. Bên cạnh đó, nguồn thức ăn, tình hình dịch bệnh và ô nhiễm môi trường lại ảnh hưởng trực tiếp đến việc nuôi cá mú nghệ. Hiện nay, tại các vùng đìa trên địa bàn tỉnh như: Bãi Giếng Nam (Cam Lâm), phường Cam Nghĩa, Cam Thịnh Đông (thị xã Cam Ranh), nhiều người dân đang thả nuôi cá mú nghệ nhờ môi trường thích hợp, tuy vậy, thiệt hại sẽ rất lớn nếu ô nhiễm môi trường. Ngoài ra, đầu ra cũng là yếu tố góp phần quyết định tính ổn định của nghề nuôi này.

Cá mú nghệ là đối tượng nuôi mới, ít dịch bệnh, bán được giá nên có hiệu quả kinh tế tương đối cao. Tuy nhiên, thường khi thấy đối tượng nuôi nào có hiệu quả kinh tế, người dân thường “chạy theo phong trào”, thả nuôi rầm rộ… Làm thế nào để phát triển nuôi cá mú nghệ hợp lý, tránh “vết xe đổ” như các đối tượng nuôi từng khiến nhiều hộ dân bị thua lỗ nặng đang là vấn đề được đặt ra. Thiết nghĩ, quy hoạch vùng nuôi hợp lý, liên kết chặt chẽ giữa 4 “nhà” chính là cách giải quyết những lo lắng của nhiều hộ nuôi cá mú nghệ hiện nay.

BÍCH LA