Bài học cho sự chủ quan

Những năm trước, cây sầu riêng gần 10 năm tuổi của nhà anh Nguyễn trĩu quả, còn năm nay chỉ đậu lác đác.

Những năm qua, cây sầu riêng ở Khánh Sơn đã từng bước khẳng định được vị thế của mình trên thị trường nông sản Việt Nam. Tuy nhiên, do sự chủ quan của các hộ dân nên niên vụ 2009, sầu riêng ở Khánh Sơn đã giảm sút sản lượng.

Hiện nay, tổng diện tích cây sầu riêng trồng trên địa bàn huyện Khánh Sơn khoảng 700 ha, trong đó khoảng 200 ha cây đã cho thu hoạch. Đến thời điểm này, khi chỉ còn hơn nửa tháng nữa là đến vụ thu hoạch, nhưng những cây sầu riêng cho quả rất ít. Ở các nhà vườn, không khí không nhộn nhịp như những năm trước. Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất mùa sầu riêng năm nay có sự tác động của thời tiết; tuy nhiên, cái chính vẫn là do sự chủ quan của các hộ dân.

Vào khoảng tháng 3, 4 năm nay, khi cây sầu riêng xả nhụy ra hoa cũng là lúc ở Khánh Sơn thường xuyên có mưa lớn kéo dài. Đây là diễn biến thời tiết bất thường so với mọi năm. Trước tình hình thời tiết như thế, nhiều hộ trồng sầu riêng đã không tiến hành các thao tác kỹ thuật kịp thời để đối phó. Chính vì vậy, nhiều diện tích sầu riêng có tỷ lệ đậu quả rất thấp, nếu đậu quả thì cũng dễ bị rụng nên gây tổn thất cho các nhà vườn. Theo ông Lê Bá Sương - Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện: “Những kỹ thuật chăm sóc, xử lý đối với cây sầu riêng đã được Phòng triển khai tập huấn đến tận các hộ dân. Năm nay, khi thời tiết có những biểu hiện bất thường, huyện cũng đã khuyến cáo bà con nhất thiết phải thực hiện các thao tác xử lý để đối phó”. Cũng theo ông Sương, để đối phó với điều kiện thời tiết mưa lớn kéo dài trong thời điểm sầu riêng trổ hoa, trước đó, các chủ vườn cần xử lý cho cây ra lá non. Điều này giúp kích thích cây ra lá sớm, tránh được sự cạnh tranh giữa lá và quả non nên hạn chế tối đa số lượng quả rụng. Ngoài ra, trong thời kỳ ra hoa và đậu trái, nếu cây tiếp tục ra lá non, người trồng nên sử dụng các loại phân bón lá để kích thích lá mau già rụng, đồng thời cung cấp chất dinh dưỡng cho cây. Nếu làm được quy trình kỹ thuật đó, chắc chắn cây sầu riêng sẽ vượt qua sự tác động của thời tiết. Như vậy, tuy thời tiết là tác nhân dẫn đến việc thất thu sản lượng sầu riêng, nhưng chúng ta vẫn có những giải pháp xử lý hiệu quả để tránh thiệt hại.

Những yếu tố trên cho thấy, nguyên nhân dẫn đến việc nhiều diện tích sầu riêng ở Khánh Sơn mất mùa chủ yếu bắt nguồn từ sự chủ quan của nông dân. Những hộ trồng sầu riêng đã nắm vững các kỹ thuật chăm sóc cây sầu riêng. Tuy thường xuyên được huyện tập huấn kỹ thuật cũng như khuyến cáo về tình hình mùa vụ, thời tiết… nhưng các hộ lại chủ quan không thực hiện mà tiếp tục duy trì cách làm của những năm trước.

Để rõ hơn về tình hình mất mùa của cây sầu riêng, chúng tôi đã gặp một số hộ dân có diện tích trồng sầu riêng lớn trên địa bàn huyện. Ở đó, chúng tôi ghi nhận được khá nhiều thông tin. Hộ anh Đậu Dương Trần Nguyễn là một trong những hộ trồng nhiều sầu riêng ở xã Sơn Bình. Đến nay, gia đình anh Nguyễn trồng được 1.700 cây sầu riêng, trong đó có khoảng 100 cây cho trái ổn định từ mấy năm nay, số cây cho trái bói khoảng 800 cây. Năm 2008, gia đình anh Nguyễn thu được 6 tấn quả. Năm nay, có thêm 800 cây ra trái bói nhưng theo ước tính của anh cũng chỉ thu được khoảng 5 tấn quả. Anh Nguyễn cho biết: “Do chủ quan, gia đình tôi không thực hiện các biện pháp xử lý để đối phó kịp thời với thời tiết nên số trái nhỏ rụng rất nhiều. Nhiều trái đậu lại thì sinh trưởng không đều, có hình dáng xấu. Năm nay, tôi cũng không phun thuốc nên số lượng trái bị nấm ăn tương đối lớn”. Khác với vườn sầu riêng của anh Nguyễn, vườn nhà anh Nguyễn Thanh Tùng (xã Sơn Bình) đang có 170 cây cho trái từ nhiều năm nay. Theo dự tính, sản lượng sầu riêng năm nay, anh Tùng thu hoạch khoảng 13 đến 15 tấn, bằng với sản lượng của năm 2008. Có được điều đó là nhờ anh Tùng chủ động xử lý kỹ thuật để tránh tác động của thời tiết. “Cây sầu riêng có khả năng thích nghi cao với điều kiện thời tiết, thổ nhưỡng ở Khánh Sơn, nhưng người trồng muốn đạt hiệu quả kinh tế cao thì phải có sự chăm sóc kỹ lưỡng” - anh Tùng cho biết.

Đến thời điểm hiện tại, việc thống kê thiệt hại của niên vụ sầu riêng 2009 vẫn chưa được cơ quan chức năng ở huyện tiến hành. Tuy nhiên, theo những người trong ngành và các hộ giàu kinh nghiệm, việc sản lượng sầu riêng giảm sút sẽ là một bài học lớn về sự chủ quan của các hộ dân. Hy vọng, thời gian tới, việc trồng và chăm sóc cây sầu riêng sẽ được tiến hành một cách hiệu quả hơn, tránh những sai lầm không đáng có.

NHÂN TÂM