Còn nhiều bất cập

Năm 2009, Quyết định 289 sẽ tiếp tục được thực hiện đối với các đối tượng đóng mới, thay máy, bảo hiểm tai nạn thuyền viên và bảo hiểm thân tàu.

Sau khi có Quyết định 289, số lượng tàu cá ở Khánh Hòa “bỗng dưng” tăng gấp đôi. Ngoài việc gặp khó khăn trong công tác đăng ký, đăng kiểm (ĐKĐK), chậm thời gian hoàn tất thủ tục nhận tiền hỗ trợ, ở một số địa phương còn xảy ra tình trạng hỗ trợ sai đối tượng, sử dụng sai mục đích tiền hỗ trợ. Đặc biệt, có không ít chủ tàu cá vỏ nhôm không khai thác thủy sản, không đủ công suất, tàu không đi biển khai thác… vẫn tìm mọi cách làm hồ sơ nhận tiền hỗ trợ.

Để giúp đỡ ngư dân khắc phục khó khăn và duy trì sản xuất, ngày 18-3-2008, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 289 về một số chính sách hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số, hộ diện chính sách, hộ nghèo và ngư dân. Trong đó, chính sách hỗ trợ cho ngư dân gồm hỗ trợ đóng mới tàu, thay máy tàu, bảo hiểm thân tàu, bảo hiểm tai nạn thuyền viên và hỗ trợ dầu cho chủ sở hữu tàu đánh bắt, tàu dịch vụ khai thác thủy sản. Có thể nói, Quyết định 289 ra đời có ý nghĩa to lớn đối với ngư dân làm nghề khai thác và dịch vụ thủy sản. Bên cạnh tạo điều kiện cho ngư dân bám biển, phát triển sản xuất, thúc đẩy chuyển đổi nghề bị cấm, nghề khai thác kém hiệu quả, việc hỗ trợ tiền dầu đã góp phần không nhỏ trong việc nâng cao đời sống của ngư dân.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, toàn tỉnh hiện có 10.101 tàu cá, tập trung chủ yếu ở các huyện Vạn Ninh, Ninh Hòa, thị xã Cam Ranh và TP. Nha Trang. Đến cuối tháng 3-2009, các huyện, thị xã, thành phố đã phê duyệt danh sách ngư dân được hỗ trợ theo Quyết định 289 cho 8.989 tàu cá, tổng số tiền hỗ trợ hơn 160 tỷ đồng. Trong quá trình tổ chức thực hiện, nhiều địa phương đã tích cực chỉ đạo, hướng dẫn cụ thể, chủ động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thực hiện nhanh chóng công tác thẩm định, tạo điều kiện thuận lợi cho ngư dân được nhận tiền hỗ trợ theo quy định. Tuy nhiên, một số địa phương tồn đọng khá nhiều hồ sơ đã hoàn tất thủ tục (nộp trước ngày 31-12-2008) nhưng chưa có quyết định hỗ trợ, trong đó TP. Nha Trang có 2.734 hồ sơ, Vạn Ninh 119 hồ sơ.

Vừa qua, UBND tỉnh đã tổ chức hội nghị tổng kết tình hình thực hiện Quyết định 289 của Thủ tướng Chính phủ nhằm đánh giá lại kết quả đạt được và những bất cập trong quá trình triển khai. Theo phản ảnh của các địa phương, nguyên nhân việc hỗ trợ tiền dầu chậm là do các tàu cá không đầy đủ thủ tục, không có giấy phép khai thác hải sản, bảo hiểm tai nạn thuyền viên, nhiều nhất là không có ĐKĐK. Theo thống kê của các địa phương, đến hết tháng 6-2008, toàn tỉnh có 6.677 tàu cá, trong đó có 1.420 tàu chưa thực hiện theo quy định. Tuy nhiên, sau khi có Quyết định 289 về chính sách hỗ trợ tiền dầu cho ngư dân, số tàu được thống kê đã lên đến 10.101 tàu cá. Đáng nói hơn, lượng tàu cá chưa thực hiện ĐKĐK đã nhảy vọt lên con số gần 8.000 tàu. Trước đây, ngoài lý do về điều kiện kinh tế khó khăn, phần lớn các chủ tàu cá cố tình không thực hiện nghĩa vụ của mình đối với Nhà nước. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền của các cơ quan chức năng, địa phương còn nhiều hạn chế; công tác tuần tra, kiểm soát chưa chặt chẽ, buông lỏng nên dẫn đến việc ĐKĐK tàu cá chậm, không đúng với kế hoạch. Sau khi có Quyết định 289, vì mong muốn nhận được tiền hỗ trợ, hầu hết các tàu cá ở các địa phương chưa thống kê đã ồ ạt đi thực hiện ĐKĐK nên số tàu cá trong tỉnh tăng lên gấp đôi.

Cần phải nói thêm rằng, trong quá trình triển khai, việc làm hồ sơ xét duyệt nhận tiền hỗ trợ ở các địa phương còn nhiều bất cập nên nảy sinh khiếu nại, khiếu kiện. Trong đó, có không ít trường hợp thuộc diện được hỗ trợ thấp lại nhận hỗ trợ cao và ngược lại. Để làm nhanh thủ tục hỗ trợ, một số cán bộ đã nhận tiền của người dân để làm hồ sơ xét duyệt, thậm chí còn thu tiền làm đường, ủng hộ Quỹ Hỗ trợ nông dân trừ vào tiền hỗ trợ theo Quyết định 289. Điều đáng nói, một số tàu chuyên nuôi trồng thủy sản, tàu có công suất dưới 6CV vẫn làm hồ sơ và nhận tiền hỗ trợ sai quy định. Ngoài ra, có nhiều trường hợp chủ tàu cá khai khống công suất; một chủ tàu làm 2 bộ hồ sơ; ghe vỏ nhôm hoạt động trên sông, tàu không đi khai thác vẫn làm hồ sơ, thủ tục nhận tiền hỗ trợ…

Năm 2009, việc triển khai hỗ trợ cho ngư dân theo Quyết định 289 vẫn được tiếp tục thực hiện đối với các đối tượng đóng mới, thay máy mới, hỗ trợ kinh phí mua bảo hiểm thân tàu và bảo hiểm tai nạn thuyền viên. Vì thế, để tránh sai sót, chủ động hơn trong công tác hỗ trợ, các địa phương cần tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền cho ngư dân, đồng thời sớm lên kế hoạch triển khai hỗ trợ nhằm thực hiện tốt và hiệu quả hơn, góp phần giúp ngư dân tiếp tục bám biển để ổn định cuộc sống.

ANH TUẤN