Tín hiệu phát triển bền vững

Ông Philip Choong, Giám đốc Kỹ thuật Công ty ESIBIZE tại trại nuôi tôm hùm lồng trong bể tại thị xã Cam Ranh.

Những năm gần đây, nghề nuôi tôm hùm lồng ở Khánh Hòa phát triển khá rầm rộ. Thế nhưng, do sự phát triển ồ ạt, thiếu quy hoạch nên môi trường nuôi bị ô nhiễm nghiêm trọng, hệ lụy là tôm chết hàng loạt, đẩy ngư dân vào cảnh điêu đứng. Sau nhiều năm nghiên cứu, thử nghiệm ở khu vực châu Á, trong đó có Khánh Hòa, phương pháp nuôi tôm hùm trong bể xi măng của Công ty Cổ phần Thủy sản ESIBIZE của Singapore đã thành công. Đây là một tín hiệu vui để nghề nuôi tôm hùm lồng trong tỉnh phát triển bền vững.

Hiện nay, Khánh Hòa có gần 30 ngàn lồng nuôi tôm hùm, tập trung chủ yếu ở các huyện: Ninh Hòa, Vạn Ninh, thị xã Cam Ranh và TP. Nha Trang. Hàng năm, sản lượng thu hoạch tôm hùm lồng đạt hơn 1.000 tấn, thu nhập hàng trăm tỷ đồng. Liên tiếp 2 năm nay, bệnh sữa trên tôm hùm lồng đã gây thiệt hại cho người nuôi tôm hơn 113 tỷ đồng. Nhiều gia đình lâm vào cảnh trắng tay, nợ nần chồng chất. Năm nay, tuy tôm hùm bán ra ngoài thị trường với giá rất cao (1,2 triệu đồng/kg), nhưng vì hết vốn, phần vì lo lắng dịch bệnh tôm tái phát nên người nuôi dè dặt, thả nuôi cầm chừng. Bên cạnh đó, do chưa có quy hoạch tổng thể, người nuôi phát triển tự phát nên chưa nắm vững quy trình, kỹ thuật từ khâu chọn địa điểm, mật độ, hướng đặt bè tôm, sử dụng và bảo quản thức ăn, đến xử lý chất thải. Hậu quả nhãn tiền là nguồn nước, môi trường vùng nuôi bị ô nhiễm, tôm mắc bệnh chết hàng loạt. Vừa qua, UBND tỉnh đã phê duyệt Dự án “Quy hoạch chi tiết nuôi trồng thủy sản vùng mặt nước đến năm 2010 và định hướng đến năm 2015”. Theo đề án, đến năm 2015, số lượng lồng tôm hùm thả nuôi sẽ giảm từ 30 ngàn lồng xuống còn 20 ngàn lồng, diện tích mặt nước cũng thu hẹp lại vì môi trường không đảm bảo. Điều này đồng nghĩa với hàng trăm hộ dân nuôi tôm hùm lồng buộc phải “giải nghệ” hoặc chuyển địa điểm nuôi.

Sau nhiều năm nghiên cứu, thử nghiệm ở một số nước trong khu vực châu Á, năm 2008, Công ty Cổ phần Thủy sản ESIBIZE của Singapore đã chọn thị xã Cam Ranh (Khánh Hòa) để thí nghiệm mô hình nuôi tôm hùm trong bể xi măng. Ông Philip Choong, Giám đốc Kỹ thuật Công ty ESIBIZE cho biết: Hiện nay, các nước trên thế giới đã và đang chuyển hướng từ việc nuôi tôm hùm lồng ngoài biển vào nuôi trong trang trại ở đất liền. Sau 5 năm nghiên cứu, thông qua sự hợp tác với một viện nghiên cứu ở Singapore, Công ty chúng tôi đã phát triển thành công công nghệ nuôi tôm hùm lồng trong bể xi măng ở các nước châu Á, trong đó có Cam Ranh - Khánh Hòa. Theo phương pháp này, việc nuôi tôm hùm thành công phụ thuộc vào 2 yếu tố chính: hệ thống lưu thông nước tuần hoàn; công thức chất dinh dưỡng độc quyền, khoáng chất xử lý nước do Công ty cung cấp. Quy trình và mô hình bể ương nuôi trong nhà được thiết kế trên cơ sở có dòng nước chảy theo hệ tuần hoàn khép kín. Bể nuôi được xây dựng kiên cố bằng bê tông và được chia thành nhiều ngăn. Mỗi vách ngăn có một rãnh nước ở phía trên, phần cuối của bể là nơi nước được lấy và bơm lại liên tục. Nước sau khi dâng lên sẽ tràn qua rãnh và đổ vào ngăn tiếp theo, sau đó sẽ được quay trở lại bể chứa để lọc chất thải rắn và protein hòa tan. Việc lưu thông tuần hoàn trong nuôi trồng thủy sản là cách tiếp cận công nghệ mới nhất để kiểm soát môi trường và các thông số nước. Đây cũng là cách để kiểm tra, kiểm soát các ổ dịch virus và mầm bệnh trong nước một cách hiệu quả. Nước biển trong bể nuôi được lưu thông tuần hoàn bằng máy bơm, chảy qua các bộ phận lọc để duy trì độ ổn định và thường xuyên của các thông số nước. Việc xử lý của hệ thống nằm trong máy lọc và những khoáng chất được sử dụng sẽ giúp bộ phận này diệt trừ virus, những ổ dịch vi khuẩn và giúp cho tôm hùm hấp thụ, bổ sung những chất dinh dưỡng vào hệ tiêu hóa của chúng. Với phương pháp nuôi mới này, tôm hùm sẽ sớm lột xác trong vòng 1 - 2 tuần đầu tiên; mỗi lần lột xác, trọng lượng tôm tăng lên đáng kể.

Tại trại nuôi của ông Hồ Mun, phường Cam Phú, thị xã Cam Ranh, Công ty ESIBIZE thả nuôi ở 6 bể, tổng số 200 con tôm hùm xanh đã cho kết quả thành công ngoài mong đợi. Tôm giống từ 30gr, sau 2 tuần đã tăng trưởng đến 50gr và đạt trọng lượng trung bình 300gr trong vòng 4 - 6 tháng. So với việc nuôi tôm hùm truyền thống, thời gian nuôi trong bể xi măng ngắn hơn, tỷ lệ sống đạt tới 90% và ít gặp rủi ro, thiệt hại về dịch bệnh. Hiện nay, Công ty ESIBIZE đang xúc tiến nhân rộng mô hình nuôi tôm hùm trong bể xi măng trên địa bàn Khánh Hòa và các tỉnh lân cận. Bên cạnh tìm kiếm các nhà đầu tư, Công ty sẵn sàng chuyển giao công nghệ và hợp tác làm ăn với người nuôi tôm thông qua việc cung cấp máy móc thiết bị, con giống, thức ăn, các hóa chất xử lý bể nuôi…

Không thể phủ nhận, nghề nuôi tôm hùm lồng trong thời gian qua đã giúp nhiều ngư dân ven biển ở Khánh Hòa giàu lên thấy rõ. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của nghề nuôi biển ồ ạt như hiện nay, xác suất thiệt hại do ảnh hưởng từ thiên nhiên, môi trường, dịch bệnh cũng đã làm cho ngư dân nhiều phen lao tâm, khổ tứ và chịu cảnh trắng tay. Thời gian tới, khi mô hình này được người dân áp dụng rộng rãi, nếu thành công thì đây sẽ là một tín hiệu vui để nghề nuôi tôm hùm lồng trong tỉnh phát triển bền vững.

ANH TUẤN