Bài học Vedan

Bột ngọt Vedan không còn thấy bán tại một số quầy hàng tạp hóa.

Hơn 1 tháng qua kể từ vụ “lình xình” Nhà máy Bột ngọt Vedan đổ chất thải xuống sông Thị Vải (Đồng Nai) suốt 14 năm bị cơ quan chức năng phát hiện, dư luận cả nước phản đối, còn người dân Khánh Hòa nói gì về vấn đề này?

Những ngày qua, vụ sữa Trung Quốc chứa melamine có phần lấn át vụ bê bối của Công ty Bột ngọt Vedan. Tuy nhiên, nếu chịu khó chú ý, có thể thấy, dư luận quanh vụ “ông trùm bột ngọt Đài Loan” và những tác nhân liên quan cũng làm người nghe không mấy dễ chịu.

Ở góc độ tiêu dùng, vụ bê bối trên gây nhiều phản ứng trái ngược trong dư luận. Theo quan sát, tại Siêu thị Maximark (Nha Trang), không có bột ngọt Vedan trên kệ hàng; chỉ có 1 loại bột ngọt Miwon - Hàn Quốc được bày bán (thương hiệu này hiện cũng đang liên quan đến 1 vụ gây ô nhiễm môi trường tại khu vực sông Hồng). Một khách hàng tại siêu thị, chị C.T.Q (nhân viên Bệnh viện Đa khoa tỉnh) cho biết, dứt khoát chị sẽ tẩy chay Vedan cũng như sản phẩm của những nhà sản xuất bị mang tiếng gây hại môi trường. Với những người có mức sống thấp hơn hay dân buôn bán nhỏ lẻ, thái độ tẩy chay với sản phẩm của doanh nghiệp sản xuất gây ô nhiễm có phần nhẹ nhàng hơn. Theo chị M.A (công nhân cơ sở song mây ở Bình Tân), chị vẫn dùng bột ngọt Vedan bình thường, vì “sản phẩm vẫn tốt, vừa chất lượng lại hợp túi tiền”. Các sạp đồ khô ở các chợ thì nơi bán, nơi không. Theo các tiểu thương, việc bán sản phẩm phụ thuộc rất lớn vào thói quen tiêu dùng của các bà nội trợ. Phần lớn đều cho rằng, họ không ngại “điều tiếng”, vì việc xả chất thải không ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hạt nêm - bột ngọt. “Khi nào còn người muốn mua, cửa hàng chúng tôi vẫn đáp ứng. Vả lại, chất lượng của sản phẩm vẫn đảm bảo cơ mà!” - chị T, chủ tiệm bán đồ khô ở chợ Vĩnh Thái nói. Chị còn cho biết, thời gian qua, bột ngọt Vedan rẻ hơn những nhãn hiệu khác nên nhiều người buôn bán nhỏ như chị dễ bán hơn: mua số lượng lớn, về chia nhỏ bán lại kiếm lời.

Riêng việc Nhà máy đã bỏ qua khâu xử lý nước thải trước khi thải ra môi trường, theo nhiều tiểu thương, ngoài yêu cầu Nhà máy bồi thường thích đáng, trước hết phải xem lại trách nhiệm từ khâu giám sát, quản lý, trong đó có một phần lỗi từ phía các cơ quan chức năng. Nhiều ý kiến ủng hộ việc doanh nghiệp được phép hoạt động trở lại nếu tuân thủ đầy đủ các khâu xử lý nước thải, dưới sự giám sát chặt chẽ của các ngành. Vì trong trường hợp nhà máy bị đóng cửa, đời sống của hàng ngàn nông dân trong vùng cung cấp nguyên liệu sẽ lâm vào cảnh khốn khó.

Có thể thấy, xoay quanh vấn đề trên, có rất nhiều ý kiến khác nhau. Bên cạnh những người thờ ơ, cũng có không ít người tỏ ra lo ngại. Một cán bộ hưu trí ở phường Phương Sài than phiền: “Có thể có những vụ “Vedan” khác ngay tại Khánh Hòa nhưng chưa được phát hiện”. Xét cho cùng, sản phẩm không có lỗi mà chính người làm ra nó mới có lỗi. Hậu quả đã kéo theo hàng loạt hệ lụy: Ảnh hưởng xấu đến môi trường; cuộc sống của người dân bị xáo trộn và uy tín - vốn là “chìa khóa vàng” của chính doanh nghiệp cũng bị giảm sút và thậm chí có thể khiến doanh nghiệp đi đến phá sản… Chính vì vậy, các cơ quan quản lý, nhà sản xuất và người tiêu dùng cần phải có trách nhiệm xã hội về ứng xử với môi trường, đừng để đến khi sự việc vỡ lở mới thấy bẽ bàng.

P.T