Hồ chứa nước Hoa Sơn: Vì sao chậm chặn dòng?

Đến tháng 2-2009, hồ Hoa Sơn có kịp tiến độ chặn dòng?

Công trình thủy lợi (CTTL) hồ chứa nước Hoa Sơn tại xã Vạn Long, Vạn Phước (huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa) được khởi công xây dựng vào tháng 3-2006. Sau hơn 2 năm triển khai, tiến độ thi công công trình này đang bị chậm vì chưa thực hiện xong đền bù giải tỏa và cấp đất tái định cư. Để hoàn thành kế hoạch chặn dòng vào tháng 2-2009, huyện Vạn Ninh đang nỗ lực tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, kịp bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công. Tuy nhiên, do giải quyết không dứt điểm, việc phân định hạng đất, tài sản, thời điểm khai hoang còn bùng nhùng nên dẫn đến khiếu kiện kéo dài.

CTTL hồ chứa nước Hoa Sơn do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ đầu tư với tổng kinh phí trên 347 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách Trung ương (trái phiếu Chính phủ) gần 201,8 tỷ đồng, vốn địa phương trên 145,2 tỷ đồng. Cụm công trình đầu mối được xây dựng trên sông Cạn thuộc địa phận xã Vạn Long (huyện Vạn Ninh) với chiều dài đỉnh đập 900m, chiều cao 28,5m; 3 cửa tràn xả lũ với lưu lượng xả qua tràn 711m3/s… Hệ thống kênh chính Nam, kênh chính Bắc có chiều dài 11.081m, kênh tiếp nước cho kênh chính 782m và kênh nhánh cấp 1 chiều dài 23.331m… Hồ có dung tích 19,18 triệu m3 nước, công suất cấp 9.500m3 nước/ngày - đêm cho khu đô thị mới Tu Bông, thị trấn Vạn Giã, Đầm Môn, Tân Dân thuộc Khu Kinh tế Vân Phong. Trong đó, cấp nước sản xuất nông nghiệp cho 1.360 ha đất canh tác, 1.000 ha nuôi trồng thủy sản và nước sinh hoạt cho 35.000 người. Đây là một trong 5 CTTL trọng điểm của huyện Vạn Ninh giai đoạn 2001 - 2010.

Theo báo cáo của huyện Vạn Ninh, tổng diện tích đất thuộc diện đền bù giải tỏa là 304,589 ha, trong đó có trên 1.000 hộ với 1.135 trường hợp. Từ năm 2004 đến nay, địa phương đã tiến hành đền bù được 4 đợt với số tiền 42,4 tỷ đồng, còn lại đợt 5 và 6 sẽ được đền bù trong thời gian tới với số tiền 22,6 tỷ đồng. Trong 4 đợt đền bù, có 16 hộ chưa nhận với số tiền 930 triệu đồng. Do vướng mắc trong đền bù giải tỏa, đơn vị thi công mới nhận được 70% diện tích đất mỏ E, 70% đất mỏ D2, 60% đất mỏ KB, còn lại các mỏ khác đã bàn giao 100% diện tích nhưng vẫn chậm hơn so với kế hoạch.

Ông Phạm Duy Hùng, Phó Chủ tịch UBND xã Vạn Long cho biết: “Phần lớn diện tích đất đền bù là đất nông nghiệp, đất trồng cây lâu năm và đất trồng cây hàng năm. Khi tiến hành kê khai diện tích đất để đền bù, tuy Nhà nước chưa phân chia hạng đất, nhưng chính quyền địa phương đã làm sai trình tự thủ tục là tự phân hạng đất để áp giá đền bù. Do không xem xét chặt chẽ vị trí, hạng đất nên có sự chênh lệch về giá cả. Bên cạnh đó, khi UBND tỉnh ban hành giá đền bù là giá đất cũ, đến khi tiến hành đền bù thì giá đất mới đã có hiệu lực. Thế nhưng, thay vì tạm thời dừng việc đền bù để điều chỉnh theo giá đất mới, UBND huyện Vạn Ninh vẫn tiến hành đền bù dựa trên giá đất cũ, dẫn đến khiếu kiện”. Theo phản ánh của người dân, ngoài diện tích đất nông nghiệp trồng lúa, hoa màu được đền bù thỏa đáng, phần lớn diện tích đất mà các hộ tự khai hoang, canh tác từ nhiều năm chỉ được đền bù một phần nhỏ. Chính vì không bằng lòng với quyết định này nên người dân kiên quyết không nhận tiền hỗ trợ, tiếp tục khiếu kiện. Lý giải về vấn đề này, ông Hùng giải thích: Diện tích đất người dân tự khai hoang là có thật. Nhưng do điều kiện kinh tế khó khăn, việc canh tác không hiệu quả nên phần lớn diện tích đất này bỏ hoang. Theo quy định, đất canh tác bỏ hoang theo thời gian 12 tháng, 18 tháng, 24 tháng (tùy từng loại cây trồng) sẽ không được đền bù. Cũng theo ông Hùng, do địa phương trải qua nhiều đời lãnh đạo, thậm chí cán bộ địa chính cũng không biết diện tích đất khai hoang, quá trình sử dụng đất của người dân có thật hay không. Chính vì không đủ cơ sở để xác định nên khi tiến hành đo đạc, chính quyền địa phương chỉ xác nhận những vùng đất thực có cây trồng. Ngoài ra, ranh giới đất khai hoang thuộc diện đất rừng, có ranh giới mềm nên khó khăn trong việc xác định diện tích, không ít hộ tự ý khai man để nhận tiền đền bù.

Thời gian qua, chính quyền huyện Vạn Ninh đã rất nỗ lực tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để kịp bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công. Tuy nhiên, do giải quyết không dứt điểm; việc phân định hạng đất, tài sản, thời điểm khai hoang còn bùng nhùng dẫn đến khiếu kiện kéo dài. Vừa qua, tại cuộc họp bàn về công tác đền bù giải tỏa để xây dựng hồ Hoa Sơn, ông Võ Lâm Phi - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đã có ý kiến chỉ đạo: UBND huyện Vạn Ninh phải giải quyết dứt điểm việc khiếu nại tố cáo liên quan đến dự án, bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công trước tháng 11-2008; yêu cầu đơn vị thi công, tư vấn phải đảm bảo đúng tiến độ công trình, hoàn tất thủ tục gửi Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo đúng kế hoạch. Hy vọng, cùng với nỗ lực của chính quyền địa phương, hồ Hoa Sơn sẽ đảm bảo thời gian chặn dòng vào tháng 2-2009.

ANH TUẤN