Vài năm trở lại đây, nhiều vườn xoài ở thôn Thủy Triều, xã Cam Hải Đông (Cam Lâm, Khánh Hoà) bỗng nhiên còi cọc, ra trái rất ít. Nhiều chủ vườn lo lắng không hiểu vì sao...
 |
| Vườn anh Tám Nô có nhiều cây xoài còi cọc, không phát triển. |
Vài năm trở lại đây, nhiều vườn xoài ở thôn Thủy Triều, xã Cam Hải Đông (Cam Lâm) bỗng nhiên còi cọc, ra trái rất ít. Nhiều chủ vườn lo lắng không hiểu vì sao, dù đã xịt nhiều loại thuốc kích thích ra hoa? Người dân rất mong có câu giải đáp chính thức về hiện tượng này.
° Mất mùa liên tiếp
Anh Tám Nô (Thủy Triều, Cam Hải Đông) dẫn tôi ra thăm vườn xoài nhà anh. Vườn xoài đã trồng từ nhiều năm trước, tán vươn rộng. Tuy nhiên, bên cạnh những cây khỏe vươn đọt non vẫn còn nhiều cây còi cọc, xơ xác. Đặc biệt, những cây trồng dưới thấp xơ xác hơn những cây trồng trên gò cao, có cây hơn 25 năm tuổi mà vẫn “bé xíu”, không phát triển được. Anh Tám cho biết: “Không hiểu vì sao 3 năm trở lại đây, vườn xoài bỗng nhiên giảm năng suất. Xoài không thấy “bắn” đọt non khi vào vụ, lượng trái ít hẳn…”. Anh Tám phân vân, nếu mất mùa thì tại sao năm ngoái Cam Lâm được mùa xoài nhưng vườn của anh vẫn ra trái rất ít? Vườn xoài nhà ông La Lợi ở bên cạnh cũng có hiện tượng này. Bên cạnh những cây xoài cho trái, vẫn còn nhiều cây ít trái hoặc không có trái. Anh Tám cho biết, xoài của ông La Lợi trồng đã trên 30 năm mà còi cọc không khác gì vườn nhà anh. Chính ông Lợi cũng khẳng định những cây như vậy không bao giờ cho thu hoạch nhưng ông không rõ nguyên nhân? Cả làng Thủy Triều có đến 2/3 vườn xoài có hiện tượng này. Điều đặc biệt là trong khi xoài Cam Hải Đông như vậy thì những vườn xoài ở Cam Hải Tây và nhiều nơi khác trong huyện vẫn phát triển và cho trái bình thường.
Cam Hải Đông giống như một ốc đảo, một mặt giáp biển Đông, một mặt tựa lưng vào đầm Thủy Triều. Xoài là cây ăn quả chủ lực được người dân gây trồng từ bao đời. Hiện tượng xoài kém năng suất, còi cọc khiến người dân lo lắng. Họ đang cần một câu trả lời xác đáng.
° Đã có lời giải?
Theo kỹ sư Đinh Trí Tinh, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến lâm Khánh Hòa, thời tiết năm nay không thuận lợi cho việc ra hoa xoài cũng như nhiều loại cây trồng khác. Đầu vụ giá rét, có mưa rải rác, kéo dài làm ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây xoài. Để ra hoa, xoài cần có 2 thời kỳ mưa nắng rõ rệt (mùa khô và mùa mưa) để phân hóa mầm hoa. Điều kiện thời tiết như vừa qua không thích hợp để xoài phân hóa mầm hoa và tạo điều kiện thuận lợi cho sâu bệnh phát sinh gây hại, điển hình là các bệnh nấm (bồ hóng, thán thư…), các loại sâu chích hút (rầy bông, rệp, bọ…) ảnh hưởng đến sự phát triển hoa và nụ xoài. Bên cạnh đó, do trình độ thâm canh của bà con còn hạn chế, đầu tư chưa đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của cây, việc nắm bắt các quy trình thực hành, chăm sóc chưa bảo đảm nên đã ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng xoài. Cây xoài không chỉ cần nước để dẫn nhựa nuôi cây mà còn cần các chất dinh dưỡng, đặc biệt là các loại trung, vi lượng thích hợp để phân hóa mầm hoa. Việc dùng các chất kích thích để kìm hãm sự sinh trưởng hay kích thích ra hoa cũng rất cần thiết. Kỹ sư Tinh cho biết, Cam Hải Đông là vùng đất thấp, ngập nước, rễ xoài dễ bị ảnh hưởng. Đất khô lâu ngày gặp mưa, cây sẽ hút nước mạnh dẫn tới sinh trưởng là chính. Nếu không được kìm hãm đúng lúc thì cây sẽ không ra hoa, chỉ phát triển lá. Một nguyên nhân khác là do tập quán lấy giống tự do, trồng từ hột nên không tránh được hiện tượng phân ly qua quá trình giao phấn, dẫn đến thoái hóa giống. Các chuyên gia khuyến cáo, cần chọn giống từ những cây đầu dòng đã được xác nhận bằng phương pháp sinh sản vô tính. Chỉ có như vậy mới tránh được hiện tượng phân ly và giữ được năng suất và phẩm chất trái xoài.
Theo ông Ngô Văn Thành, Phó Trưởng trạm Khuyến nông Cam Lâm, hiện tượng xoài không ra trái có thể do nhiều nguyên nhân như: thời tiết, chất đất và giống nhưng quan trọng nhất vẫn là thời tiết. Thời tiết khí hậu có ảnh hưởng lớn đến sự phân hóa mầm hoa và đậu quả trong suốt thời gian xoài chuyển sang giai đoạn tạo quả.
Mới đây, Viện Khoa học kỹ thuật Nam Trung bộ (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam) tổ chức hội thảo về thâm canh cây xoài tại Cam Lâm cũng đã nhận định xoài Cam Lâm chưa tương xứng với tiềm năng là do giống và kỹ thuật canh tác chưa phù hợp, cần thiết phải chuyển đổi sang các loại giống mới, chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu sản xuất hàng hóa lớn.
Q.V
