Nhằm phát huy tối đa các lợi ích từ Vân Phong

Với vị trí thuận lợi, Khu Kinh tế Vân Phong đang mở ra cơ hội cho nhiều tập đoàn kinh tế lớn đăng ký đầu tư. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Sau khi có ý kiến của Thủ tướng Chính phủ về việc đồng ý cho lập dự án Nhà máy (NM) thép liên hợp Vinashin - Posco tại khu vực Hòn Ông, từ cuối tháng 1-2008 đến nay, một số phương tiện thông tin đại chúng đã đăng tải nhiều ý kiến xung quanh vấn đề này. Các ý kiến thể hiện 2 quan điểm: Quan điểm thứ nhất là, xây dựng NM thép liên hợp Vinashin - Posco cùng với Cảng trung chuyển container quốc tế trong Khu Kinh tế (KKT) Vân Phong là hợp lý, không ảnh hưởng đến Cảng trung chuyển quốc tế (TCQT) Vân Phong, đồng thời khai thác một cách hiệu quả thế mạnh của KKT này. Quan điểm thứ hai là, xây dựng NM thép sẽ ảnh hưởng đến Cảng TCQT Vân Phong vì ô nhiễm môi trường và phá vỡ quy hoạch tổng thể KKT Vân Phong.

Trước tình hình đó, từ ngày 12-3-2008 đến nay, Báo Khánh Hòa đã có một loạt bài viết của nhiều tác giả (trong đó có những tác giả tận mắt chứng kiến quy trình sản xuất hiện đại của NM thép Posco ở Hàn Quốc), phân tích rõ sự hợp lý của việc NM thép liên hợp Vinashin - Posco xây dựng ở vịnh Vân Phong. Các tác giả đã đưa ra những vấn đề sát với thực tế và có sức thuyết phục cao. Đối với vấn đề ô nhiễm môi trường, thời gian qua, Posco đã nghiên cứu và sử dụng công nghệ rất tiên tiến, hiện đại trong sản xuất thép - công nghệ Finex - với công suất lò 1,5 triệu tấn/năm. Công nghệ này làm giảm đáng kể các chất gây ô nhiễm môi trường như bụi, các chất khí thải SOx, NOx, CO… và các chất gây ô nhiễm nước. Chính vì vậy, Posco đã trở thành một trong những tập đoàn hàng đầu thế giới phát triển công nghệ bền vững và thân thiện với môi trường. Theo kế hoạch, nếu được phê duyệt, Posco sẽ đầu tư khoảng 9,5 tỷ USD cho dự án NM thép liên hợp, và đây sẽ trở thành NM thép liên hợp lớn nhất Đông Nam Á. Thực tế cho thấy, các tiêu chuẩn về không khí, nước thải… phía Posco đưa ra đều thấp hơn tiêu chuẩn quy định của Nhà nước Việt Nam. Khi báo cáo vấn đề này, Posco đã đưa ra cam kết sẽ nghiêm túc thực hiện để tạo ra một môi trường thân thiện với cuộc sống. Trong quá trình xây dựng dự án, các cơ quan chức năng sẽ có báo cáo đánh giá tác động môi trường. Đánh giá này là cơ sở khoa học không ai có thể phủ nhận được. Bên cạnh đó, với trình độ công nghệ hiện đại như hiện nay, vấn đề ô nhiễm môi trường là vấn đề chúng ta kiểm soát được. Khi nhà quản lý (Nhà nước) đưa ra, chắc chắn nhà đầu tư phải thực hiện. Ý kiến cho rằng xây dựng NM thép sẽ ảnh hưởng đến cảng TCQT Vân Phong vì ô nhiễm môi trường là không có sức thuyết phục.

Đối với ý kiến cho rằng NM thép liên hợp Vinashin - Posco đặt tại vị trí tiềm năng của cảng trung chuyển container quốc tế là phá vỡ quy hoạch tổng thể của KKT Vân Phong, chúng tôi thấy điều này chưa khách quan. Thứ nhất, quy hoạch chỉ có tính định hướng về không gian đô thị, không gian kiến trúc - quy hoạch mở. Khi đi vào xây dựng thì không thể coi đó là điều bất biến. Trong quá trình triển khai, có thể điều chỉnh, bổ sung để phát huy tốt hơn thế mạnh của vùng đất và mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất. Cấp nào phê duyệt quy hoạch thì cấp đó sẽ điều chỉnh quy hoạch. Tại nhiều địa phương trên cả nước, không ít nơi đã có sự điều chỉnh quy hoạch, mang lại hiệu quả cao. Thứ hai, để phát triển cả hai dự án một cách hài hòa, tháng 11-2007, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đã giao cho Công ty Cổ phần Tư vấn thiết kế cảng và kỹ thuật biển (PORTCOAST) nghiên cứu phương án địa điểm NM thép liên hợp trong môi trường tương quan đến quy hoạch Cảng TCQT Vân Phong. Công ty đã nghiên cứu nhiều phương án khác nhau và đã tham mưu cho Bộ GTVT với quan điểm có thể kết hợp hài hòa 2 dự án này. Sau đó, Bộ GTVT đã trình Thủ tướng trước khi Thủ tướng đồng ý chủ trương cho lập dự án NM thép Posco. Do không ảnh hưởng đến sự phát triển của cảng nên tại nhiều nước trên thế giới (trong đó có Nhật), NM thép đã được xây dựng gần các cảng lớn như Kobe, Tokyo, Nagoya, Yokohama… Việc NM thép và cảng đặt gần nhau không có gì là lạ. Thứ ba, NM thép liên hợp đặt tại vị trí tiềm năng nằm ở phía Nam của cảng trung chuyển container quốc tế sẽ thuận lợi cho việc vận chuyển nguyên liệu (vì đây là cảng nước sâu). Cảng trung chuyển có khả năng vận chuyển một khối lượng hàng hóa lớn, với 25 triệu TEU/năm(tương đương 300 - 350 triệu tấn hàng). Đây là điều kiện thuận lợi, tạo điều kiện cho cả 2 dự án cùng phát triển. Không những thế, NM thép liên hợp Vinashin - Posco còn mang lại lợi ích kinh tế, lợi ích xã hội lớn: Đóng góp vào ngân sách 4.000 tỷ đồng/năm (chưa kể việc thu ngân sách từ các NM trong khu công nghiệp đi kèm với NM Posco); hình  thành khu  đô thị hiện đại trên diện tích 200 ha; tạo ra hơn 100.000 chỗ làm việc; giải quyết được vấn đề phôi thép cho ngành gang thép (Việt Nam chưa sản xuất được phôi thép; hàng năm phải bỏ ra hàng tỷ USD để nhập khẩu phôi thép); đa dạng sản phẩm thép (ta chỉ có thép dài, chưa có thép tấm), giúp bình ổn giá thép trên thị trường hiện nay; đồng thời giải quyết việc thiếu hụt nguyên liệu cho công nghiệp đóng tàu và cho ngành xây dựng.

Từ những phân tích trên có thể thấy, việc xây dựng NM thép liên hợp Vinashin - Posco và cảng trung chuyển container quốc tế tại Vân Phong sẽ phát huy tối đa các lợi ích từ KKT này; phù hợp với Quy chế hoạt động của KKT Vân Phong do Thủ tướng Chính phủ ban hành: “Xây dựng và phát triển KKT Vân Phong trở thành KKT tổng hợp, trong đó cảng trung chuyển container quốc tế giữ vai trò chủ đạo, kết hợp phát triển kinh tế tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực với trọng tâm là phát triển công nghiệp, du lịch, dịch vụ, nuôi trồng hải sản, các ngành kinh tế khác và xây dựng các khu đô thị”; đồng thời phù hợp với ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong Thông báo số 15, ngày 23-1-2008 của Văn phòng Chính phủ: “Bên cạnh việc đầu tư khai thác cảng TCQT cũng cần tính toán kết hợp đầu tư dự án khác để phát huy tối đa các lợi ích về kinh tế”.

Sau khi các cơ quan chức năng và nhà đầu tư hoàn tất các thủ tục (lập dự án, thẩm định dự án…), trên cơ sở đảm bảo khả thi, Chính phủ sẽ có quyết định cuối cùng. Báo Khánh Hòa xin tạm dừng diễn đàn này. Hy vọng, bạn đọc sẽ có cái nhìn toàn diện xung quanh việc xây dựng NM thép liên hợp Vinashin - Posco tại KKT Vân Phong.

HOÀNG ANH