Khai thác các thị trường ngách cho xuất khẩu

Ảnh minh họa.

Năm nay, ngành thương mại nước ta đặt mục tiêu xuất khẩu trên 38,4 tỷ USD, tăng 18,5% so với năm ngoái. Các thị trường có kim ngạch tăng cao trong năm 2005 cần được khai thác tích cực hơn…

Năm 2005, kim ngạch xuất khẩu của nước ta sang các nước thuộc khu vực châu Phi, Tây Á và Nam Á đạt 1,3 tỷ USD, tăng 30% so với năm trước. Riêng thị trường châu Phi, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu tới 84%. Dù con số tuyệt đối này còn rất khiêm tốn trong tổng kim ngạch xuất khẩu, nhưng rõ ràng khu vực này là những thị trường “ngách” đầy tiềm năng cần khai thác.

Thị trường các nước Trung Đông được quan tâm nhờ khả năng thanh toán dồi dào, do vậy sự cạnh tranh để xuất khẩu vào đây là khá quyết liệt. Các nước châu Phi nhu cầu nhập khẩu hàng hoá lớn nhưng khả năng thanh toán hạn chế. Để có thể xâm nhập các thị trường này, cần có cách tiếp cận khác nhau.

Hiện nay, chúng ta đã xuất khẩu được nhiều mặt hàng vào thị trường châu Phi, Tây Á và Nam Á, như gạo, cà phê, hạt tiêu, hàng may mặc, điện tử, đồ nhựa... trong đó, mặt hàng gạo xuất khẩu được 1,8 - 2 triệu tấn/năm, nhưng chủ yếu phải thông qua một công ty của nước thứ ba để tới được thị trường châu Phi. Lý do đơn giản vì khả năng thanh toán của các nước nhập khẩu khá thấp, không thể thanh toán ngay vì trị giá của mỗi lô hàng khá lớn, từ 3,5 - 4,5 triệu USD. Phương thức thanh toán này còn phải duy trì cho tới khi các doanh nghiệp xuất khẩu của nước ta đủ mạnh về tài chính, và giữa công ty xuất khẩu và nhập khẩu thiết lập được uy tín, niềm tin trong kinh doanh, thì mới có thể xuất khẩu trực tiếp.

Với các mặt hàng may mặc và giày dép, trong hai năm gần đây, có sự tăng trưởng xuất khẩu khá nhanh tại thị trường châu Phi, Tây Á và Nam Á, mặc dù có sự cạnh tranh quyết liệt với hàng Trung Quốc. Với hàng dệt may, kim ngạch xuất khẩu tăng khoảng 60%/năm, còn mặt hàng giày dép tăng trưởng trên 30%. Các mặt hàng khác như đồ gỗ, nhựa, điện tử và linh kiện điện tử, hạt tiêu, chè đều có tiềm năng tiêu thụ tốt tại thị trường này.

Để hỗ trợ xuất khẩu vào các thị trường châu Phi, Tây Á và Nam Á, hoạt động xúc tiến thương mại ở khu vực này có hình thức tương đối khác biệt. Với nhiều thị trường khác, do công nghệ thông tin phát triển, thương mại điện tử được chấp nhận phổ biến. Nhưng đối với các nước châu Phi, Tây Á và Nam Á, do đặc điểm thị trường và tính cách của các doanh nhân ở khu vực này, sự gặp gỡ và tiếp xúc trực tiếp có ý nghĩa quan trọng. Do vậy, hình thức khảo sát thị trường theo từng nhóm nhỏ tỏ ra hiệu quả hơn. Bài học kinh nghiệm thời gian qua cho thấy, các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp nước ta khi đi khảo sát thị trường rất rầm rộ, tạo bầu không khí sôi động, nhưng sau đó việc thực hiện các thoả thuận không được duy trì, kết quả xúc tiến thương mại hạn chế, vì trong các chuyến đi như vậy, các doanh nghiệp không có thời gian và điều kiện để tìm hiểu và bàn kỹ các bước thực hiện cam kết.

Theo các chuyên gia XTTM, Bộ Thương mại, để xúc tiến thương mại hiệu quả tại khu vực châu Phi, Tây Á và Nam Á, nên tổ chức các đoàn 5-6 doanh nghiệp, có sự bố trí, thu xếp của Thương vụ hoặc Đại sứ quán nước ta tại nước sở tại. Nếu ở nước nào chúng ta chưa có Thương vụ hoặc Đại sứ quán, cần nhờ Phòng thương mại hoặc Bộ thương mại nước đó giúp khâu chuẩn bị, giới thiệu doanh nghiệp của nước sở tại. Một hình thức khác là tổ chức các nhóm doanh nghiệp đến các nước khu vực này vào các dịp hội chợ, triển lãm lớn, tham gia trưng bày hàng hoá Việt Nam, như vậy, các doanh nghiệp sẽ có điều kiện tiếp xúc trực tiếp để tìm hiểu lẫn nhau, dễ đàm phán, ký kết hợp đồng. Xúc tiến thương mại dưới hình thức này giúp các doanh nghiệp giảm chi phí, tiết kiệm thời gian, mang lại hiệu quả cao.

Về phía các doanh nghiệp, cần xây dựng chiến lược thâm nhập các thị trường này dựa trên lợi thế so sánh của đơn vị mình, tận dụng sự hỗ trợ của các cơ quan chức năng như Đại sứ quán, Thương vụ, Vụ thị trường nước ngoài của Bộ thương mại. Bài học thành công của Công ty cổ phần dệt 10-10 với mặt hàng màn chống muỗi xuất khẩu sang thị trường châu Phi thời gian qua là kinh nghiệm quý báu về khai thác thị trường ngách để tăng trưởng xuất khẩu.

Do đặc điểm thanh toán khác biệt của các thị trường châu Phi, Tây Á và Nam Á, các doanh nghiệp nước ta cần nghiên cứu việc mở kho ngoại quan để buôn bán với khu vực này, vừa khắc phục những khó khăn trong khâu thanh toán, vừa chủ động tìm hiểu nhu cầu thị trường với những mặt hàng ta có.

Năm nay, ngành thương mại nước ta đặt mục tiêu xuất khẩu trên 38,4 tỷ USD, tăng 18,5% so với năm ngoái. Để đạt được mục tiêu này, bên cạnh các giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu vào các thị trường truyền thống, tiềm năng, việc nghiên cứu các thị trường mới, thị trường ngách sẽ góp phần đa dạng hoá thị trường và mặt hàng xuất khẩu, tăng trưởng xuất khẩu bền vững trong bối cảnh cạnh tranh quyết liệt trên thị trường thế giới hiện nay.

Theo VOV