Gian nan cải tạo lưới điện nông thôn

Cuối năm 2004, tất cả mạng lưới điện hạ áp (LĐHA) nông thôn toàn tỉnh do các địa phương hoặc hợp tác xã quản lý đều đã được Công ty Cổ phần Điện lực Khánh Hòa...

Lưới điện hạ áp ở Ninh Hưng (Ninh Hòa) đã xiêu vẹo.

Cuối năm 2004, tất cả mạng lưới điện hạ áp (LĐHA) nông thôn toàn tỉnh do các địa phương hoặc hợp tác xã quản lý đều đã được Công ty Cổ phần Điện lực Khánh Hòa (PCKH) tiếp nhận. Song, vì hệ thống LĐHA này đã xuống cấp trầm trọng nên trong quá trình cải tạo, PCKH gặp không ít khó khăn.

Theo chủ trương của tỉnh và ngành điện, cuối năm 2004, PCKH đã tiếp nhận xong LĐHA nông thôn. Hiện nay chỉ còn lại 2 mạng lưới không bàn giao: 1 lưới điện nhỏ ở xã Cam An Nam (Cam Ranh) do tư nhân quản lý đang đòi hoàn trả lại tiền đầu tư trước đây nếu ngành điện tiếp nhận; và xã Suối Tân (Diên Khánh) địa phương không bàn giao lưới điện. Các lưới điện còn lại đều được PCKH tiếp nhận để đầu tư cải tạo. Từ khi tiếp nhận đến nay, PCKH đã cải tạo, nâng cấp xong lưới điện ở các xã: Vĩnh Lương, Vĩnh Phương (Nha Trang); Cam Đức, Cam Thành Bắc (Cam Ranh); Diên Phú (Diên Khánh); Ninh Thủy, Ninh Diêm, Ninh Hải (Ninh Hòa); Đại Lãnh (Vạn Ninh). Bên cạnh đó, một số lưới điện đang triển khai cải tạo như: Vạn Bình, Vạn Thắng, Vạn Phú (Vạn Ninh). Trong kế hoạch từ nay đến cuối năm, PCKH sẽ triển khai cải tạo nâng cấp tiếp LĐHA các xã: Ninh Hưng, Ninh Trung (Ninh Hòa); Cam An Bắc, Cam Tân, Cam Thịnh Đông, Cam Phước Đông (Cam Ranh). Đồng thời đơn vị đã có kế hoạch đầu tư cải tạo, nâng cấp cho năm 2006 với những mạng lưới điện còn lại.

Phần chân trụ đã bị mục nát.

Bước vào cải tạo LĐHA vừa tiếp nhận, có thể nói PCKH rất nỗ lực để thực hiện quản lý và bán điện trực tiếp đến khách hàng. Bởi lẽ, sau khi tiếp nhận, người dân đã được mua điện theo giá quy định của Nhà nước, giảm khoảng 50% so với giá trước khi tiếp nhận. Ngoài việc sửa chữa lưới điện, đơn vị đã cấy thêm trạm biến áp, thay mới 25.000 công tơ để tăng điện áp và đảm bảo độ chính xác khi mua bán điện. Hướng đi nhằm nâng cao chất lượng điện đã mở ra uy tín cho PCKH khi chuyển đổi mô hình hoạt động. Nhưng bên cạnh việc cải tạo để nâng cao chất lượng điện là những khó khăn mà Công ty phải đối mặt. Tất cả nguồn vốn và nguồn nhân lực đều bị chi phối khi tiếp nhận mạng lưới điện cũ nát; mà lẽ ra, ngay từ khi các hợp tác xã và địa phương mua bán điện (ngày trước) phải có trách nhiệm tái đầu tư trong kinh doanh. Nhưng mọi hoạt động tái đầu tư hiện nay, PCKH phải đảm nhận. Thực tế, khi tiếp nhận lưới điện, tỉnh đã hỗ trợ 2 tỷ đồng cho việc cải tạo nâng cấp tất cả các mạng lưới điện. Song, con số đầu tư cải tạo hàng năm cho những mạng lưới này là vô cùng lớn. Vì đã có nhiều mạng lưới trên danh nghĩa cải tạo nâng cấp nhưng hầu như đã, đang và sẽ thay mới toàn bộ. Điển hình có mạng lưới điện ở Ninh Hưng (Ninh Hòa). Đây là lưới điện xập xệ nhất trong các mạng LĐHA toàn tỉnh. Hầu như tất cả các trụ gỗ, dây ở lưới điện này đều cũ nát; nhiều trụ đã bắt đầu có hiện tượng xiêu vẹo, mục chân. Theo ông Bùi Quang Hùng - Giám đốc PCKH: “Khi tiếp nhận LĐHA nông thôn, chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn. Lưới điện cũ nát quá nhiều dẫn đến chi phí đầu tư lớn; trong đó khối lượng và yêu cầu công việc lại không nhỏ. Công ty đã lên kế hoạch để cải tạo nâng cấp theo thứ tự mức độ hư hỏng. Đã là công ty cổ phần, các nguồn vốn hoạt động của đơn vị luôn phải được cân đối trên năng lực thực tế để đảm bảo đầu tư có lãi”. Từ khi tiếp nhận LĐHA nông thôn đến nay, PCKH đã phải vật vã với chuyện “chạy” vốn để cải tạo, nâng cấp mạng lưới. Vì kế hoạch hàng năm, nguồn vốn cải tạo, tái đầu tư và xây dựng mạng mới tăng vọt (cần khoảng 40 tỷ đồng/năm). Chỉ tính nguồn vốn để cải tạo nâng cấp lưới điện nông thôn đã phải bỏ ra từ 8 - 10 tỷ đồng/năm. Riêng kế hoạch cải tạo và nâng cấp LĐHA nông thôn 6 tháng cuối năm nay, PCKH cần hơn 7 tỷ đồng.

Số vốn cần đầu tư để đảm bảo nâng cao chất lượng điện là không nhỏ, song đơn vị hoạt động không còn dựa vào bao cấp như trước mà phải tự thân vận động. Hiện tại, đơn vị chỉ có duy nhất vốn khấu hao cơ bản hàng năm và 2 tỷ đồng mà tỉnh hỗ trợ để thực hiện cải tạo những lưới điện vừa tiếp nhận. Ông Bùi Quang Hùng cho biết: Trong điều kiện tài chính hạn hẹp, Công ty rất cần một “cơ chế đầu tư” phù hợp của tỉnh hoặc Trung ương để được vay mượn từ nguồn ngân sách nhằm đáp ứng được nhu cầu về vốn. Đơn vị sẽ trả dần có thời hạn để giảm bớt áp lực vốn vay từ ngân hàng và các khoản vay khác… 

LÊ HOÀNG TRIỀU