Người luôn đi trước mở đường

Nhìn lại chặng đường hơn 40 năm công tác và phấn đấu liên tục của Kỹ sư (KS) Nguyễn Xuân Hoàng, kể từ sau khi tốt nghiệp trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội (1964)...

Ông Nguyễn Xuân Hoàng - Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tổng Công ty Khánh Việt.

Nhìn lại chặng đường hơn 40 năm công tác và phấn đấu liên tục của Kỹ sư (KS) Nguyễn Xuân Hoàng, kể từ sau khi tốt nghiệp trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội (1964), được phân công làm nhiều nhiệm vụ khác nhau, đến nay là Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tổng Công ty Khánh Việt (KHATOCO), có thể thấy nổi bật ở anh là không bao giờ chịu dừng lại, không bằng lòng với những gì đã làm được - dù là xuất sắc, được ca ngợi - mà luôn khao khát mở đường, tự vượt mình vươn lên phía trước, chiếm lĩnh những đỉnh cao hơn, có đóng góp lớn hơn. Ai cũng biết, người đi trước mở đường bao giờ cũng phải đương đầu với những khó khăn, thử thách khôn lường, đòi hỏi sự dũng cảm, thông minh và nghị lực, cố gắng lớn mới có thể vượt qua.

Là một con em miền Nam được đưa ra Bắc học tập sau hòa bình lập lại 1954, dưới mái “trường học sinh miền Nam trên đất Bắc”, nơi được coi là “một vườn ươm quý báu vào bậc nhất của đất nước”, Nguyễn Xuân Hoàng luôn có ý thức và ước mơ cháy bỏng là phải học như thế nào để sau này có thể đóng góp tốt nhất cho quê hương. Với cá tính mạnh mẽ, luôn tỏ rõ quyết tâm phải đi lên phía trước bằng chính đôi chân của mình, ngay những ngày còn trên ghế nhà trường, có thời gian anh đã khiến ông chú ruột là cán bộ cấp cao ở Hà Nội phải lo ngại vì anh đã kiên quyết khước từ những ưu tiên mà ông đã dành cho anh để được sống và học tập như tất cả những học sinh khác. Học hết phổ thông, chọn thi vào Đại học Nông nghiệp với ý nghĩ ngành này sẽ rất cần cho quê hương sau ngày đất nước được hoàn toàn giải phóng nên anh lao vào học tập với tất cả niềm say mê của tuổi trẻ. Nhưng khi tốt nghiệp ra trường, cách làm của anh luôn vấp phải nhiều khó khăn, không được “thuận buồm xuôi gió” như những đồng nghiệp cùng trang lứa. Được phân công về Ty Nông nghiệp Hòa Bình với nhiệm vụ nghiên cứu, theo dõi, giúp cho công tác chỉ đạo sản xuất của tỉnh rồi chuyển về làm đội trưởng một đội sản xuất của khu kinh tế thanh niên vừa thành lập ở huyện Thanh Sơn, tỉnh Vĩnh Phú, cách làm và những đề xuất của anh luôn không được sự đồng tình của những người có trách nhiệm và cả những phản ứng quyết liệt từ phía những người vốn chỉ quen sống và làm việc theo lối mòn và chỉ “triển khai” những gì đã có sự chỉ đạo của cấp trên. Trong khi đề án lớn của khu kinh tế thanh niên là trồng đại trà cây chuối với những “chiến dịch đưa chuối lên đồi”, lấy cây chuối làm “đột phá khẩu” để làm giàu cho đất nước, chuẩn bị xây dựng cả một cảng sông để chở chuối đi xuất khẩu thì đội trưởng Nguyễn Xuân Hoàng sau một thời gian khẩn trương tìm hiểu đất đai, đặc điểm thổ nhưỡng, tiểu khí hậu và sinh thái vùng, kết hợp với các nghiên cứu thực nghiệm, lịch sử cây trồng của địa phương, anh lại đưa ra một phương án khác: trồng và phát triển 2 loại cây có hiệu quả kinh tế và triển vọng lâu dài hơn là cây chè và cây dứa. Rời khu kinh tế thanh niên, KS Hoàng lại được điều về Ty Nông nghiệp Hà Bắc. Lần này anh được giao nhiệm vụ là trực tiếp chỉ đạo sản xuất nông nghiệp tại huyện Yên Phong. Chỉ một thời gian ngắn, chính ở nơi này, dựa vào lực lượng thanh niên, anh đã trở thành một trong những người đi tiên phong, góp phần làm nên những “vụ lúa xuân” đầu tiên trong lịch sử nền nông nghiệp nước ta. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, 1975, về lại Khánh Hòa (lúc đó là tỉnh Phú Khánh) sau mấy năm làm cán bộ tổng hợp của Ủy ban tỉnh, anh được giao nhiệm vụ làm Giám đốc Xí nghiệp Chăn nuôi gà Nha Trang, trong tình trạng xí nghiệp này làm ăn thua lỗ, đang đứng trên bờ vực của sự phá sản.

Với vốn hiểu biết và bản lĩnh của mình, cùng phương pháp làm việc luôn xuất phát từ thực tiễn và khoa học, chỉ trong một thời gian ngắn, anh đã lật ngược được thế cờ. Từ bờ vực của sự phá sản, Xí nghiệp đã nhanh chóng vươn lên, trở thành một “điểm sáng” của kinh tế địa phương và đưa việc nuôi gà công nghiệp trong nhân dân thành một phong trào rộng lớn, góp phần cải thiện đời sống cán bộ, nhân dân ở Nha Trang trong những năm tháng gian khó ấy.

Với KS Nguyễn Xuân Hoàng, dường như càng trong những thử thách khó khăn càng khiến anh thêm hăng hái, quyết tâm, sẵn sàng đương đầu để tự vượt lên chính mình.

Từ năm 1983 đến nay, đó là khoảng thời gian có nhiều thử thách lớn, cũng là dịp bộc lộ rõ nhất tính cách trên của KS Nguyễn Xuân Hoàng. Năm ấy, tình hình kinh tế của Phú Khánh cũng như cả nước đang lâm vào khủng hoảng với đà suy thoái nghiêm trọng do cơ chế bao cấp đã lỗi thời nhưng chưa tìm được lối ra ở tầm vĩ mô. Chính trong hoàn cảnh ấy, Nguyễn Xuân Hoàng được giao nhiệm vụ đứng ra thành lập Công ty Chuyên doanh Thuốc lá Phú Khánh. Cầm tờ Quyết định thành lập đơn vị trên tay với chức danh Giám đốc nhưng Nguyễn Xuân Hoàng không có nơi làm việc, không một đồng vốn kinh doanh, không có một cán bộ, nhân viên dưới quyền… tất cả phải tự lo liệu mọi việc, từ thuê mướn nơi làm việc và phương tiện làm việc tối thiểu, đến việc đi thuyết phục để tuyển dụng nhân viên… Nhưng khó khăn nhất là sản xuất kinh doanh (SXKD) bằng cách nào khi tất cả phải bắt đầu từ những con số không ấy? Trong khó khăn, anh đã tìm ra bước đi khởi đầu thật độc đáo. Đó là dựa vào vốn hiểu biết của một KS nông nghiệp, sau khi đi sâu tìm hiểu về cây thuốc lá, nghiên cứu đất đai, thổ nhưỡng, tập quán canh tác, lịch sử cây trồng của những vùng đất khác nhau trong tỉnh, anh quyết định nhiệm vụ đầu tiên của Công ty là phải tổ chức ngay việc vận động, hướng dẫn bà con nông dân ở một số vùng đất thích hợp trồng và phát triển nhanh cây thuốc lá. Công ty sẽ đứng ra làm trung gian, thu mua thuốc lá nguyên liệu của nông dân, bán cho các nhà máy thuốc lá của Trung ương, dùng tiền ấy mua lại thuốc bao về bán. Tiền thu được sau phần trả nợ cho bà con nông dân, phần còn lại làm vốn của Công ty, tiếp tục đầu tư cho sản xuất. Kết quả thật không ngờ. Cuối năm 1984, diện tích cây thuốc lá toàn tỉnh đã lên đến trên 3.000 ha với một vụ mùa bội thu đạt sản lượng hơn 1.400 tấn. Nhiều hộ nông dân thuộc vùng sâu, vùng xa với đất đồi hoang hóa nay có thu nhập khá nhờ cây thuốc lá, còn Công ty từ chỗ chưa được cấp một đồng vốn nào nay đã nộp cho ngân sách tỉnh gần 41 triệu đồng. Ở thời giá năm 1984, con số này thật có ý nghĩa. Từ thắng lợi đầu tiên này, Công ty đứng ra thành lập Xí nghiệp Thuốc lá Nha Trang. Trong điều kiện sản xuất hoàn toàn bằng thủ công, vốn, vật tư, nguyên liệu luôn thiếu thốn nghiêm trọng, Xí nghiệp đã luôn trăn trở, tìm tòi cho ra đời nhiều loại sản phẩm thuốc lá phù hợp với thị hiếu khách hàng để từng bước mở rộng quy mô sản xuất. Bước vào giai đoạn công cuộc đổi mới ngày càng diễn ra sâu rộng trong phạm vi cả nước, trong vòng xoáy của cơ chế thị trường, đặt DN trước sự lựa chọn khốc liệt: Một là phải nỗ lực vươn lên tự làm chủ trong SXKD, chấp nhận sự cạnh tranh lành mạnh để tồn tại và phát triển; hai là dừng lại và tụt hậu, cũng có nghĩa là tự thủ tiêu mình. Đây chính là thời kỳ thử thách gay gắt nhất của DN. Một lần nữa lại bộc lộ tầm nhìn, sự dũng cảm, thông minh, tìm tòi sáng tạo và quyết đoán trong công việc của KS Nguyễn Xuân Hoàng, người đứng đầu DN trong cơn sóng gió. Nhận ra con đường phải “đi tắt, đón đầu” tạo ra bước đột phá cho DN chính là tạo cơ hội hợp tác, đầu tư với nước ngoài để thu hút tiền vốn, công nghệ, thiết bị và học hỏi kinh nghiệm quản lý tiên tiến của họ, nhằm tạo ra những sản phẩm có chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của thị trường trong nước và có thể vươn ra cả thị trường nước ngoài, anh đã có một quyết sách táo bạo mà ở thời điểm đó, với khả năng của DN, ít ai dám tin là có thể làm được. Đó là, đầu năm 1989, KHATOCO đã ký hợp đồng hợp tác liên doanh, liên kết với hãng Rothmans - Singapore, sản xuất 2 sản phẩm thuốc lá cao cấp mang nhãn hiệu quốc tế: White Horse và Everest. Bài toán nan giải đầu tiên chính là tiền vốn quá lớn và tốc độ xây dựng nhà xưởng, kho tàng, cơ sở hạ tầng rất khẩn trương theo yêu cầu cao và khắt khe của đối tác liên doanh. Không được vay vốn ngân hàng, người đứng đầu KHATOCO cùng các cộng sự tin cậy của mình đã đứng ra huy động tổng lực sự đóng góp của cán bộ, công nhân viên (CB-CNV) cho Xí nghiệp vay vốn bằng tiền và vàng cùng với 3 tháng lương của mỗi người với lãi suất 8%/tháng và vốn gốc được đảm bảo bằng giá trị vàng. Điều này cũng có nghĩa là sau khi triển khai SXKD theo mô hình mới mà không đủ trả nợ thì cả đơn vị sẽ tiêu vong và người đứng đầu sẽ chịu trách nhiệm cao nhất, có thể vào tù. Bước ngoặt mới được mở ra với sức vươn lên mạnh mẽ đến mức đối tác nước ngoài cũng phải kính nể và sự tin cậy ngày càng tăng trong quá trình hợp tác liên doanh, liên kết. KHATOCO thực sự trở thành niềm tự hào của Khánh Hòa và niềm tự hào ấy càng lớn dần lên theo năm tháng. Hơn 20 năm qua, từ hai bàn tay trắng, đơn vị đã không ngừng vượt khó vươn lên để trở thành một DN địa phương có quy mô lớn nhất miền Trung với cái tên mới là Tổng Công ty Khánh Việt (viết tắt là KHATOCO), hoạt động theo mô hình Công ty mẹ - Công ty con và đang trên đà phát triển mạnh mẽ theo hướng tập đoàn kinh tế đa ngành. Đứng vững trên thị trường nội địa, KHATOCO từng bước vươn ra thị trường quốc tế với nhiều bạn hàng đáng tin cậy là các tập đoàn, công ty lớn ở Singapore, Indonesia, Nhật Bản, Hà Lan, CHLB Đức, Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan… KHATOCO hiện có 16 thành viên hoạt động trên nhiều ngành nghề, lĩnh vực khác nhau ở Khánh Hòa và một số tỉnh khác như: thuốc lá, in, cơ khí, dệt may, giấy, khách sạn, nhà hàng, du lịch… tổng doanh thu hàng năm hiện ở mức 4.000 - 5.000 tỷ đồng. KHATOCO luôn là đơn vị hoàn thành vượt mức kế hoạch Nhà nước giao, liên tục dẫn đầu các đơn vị trong tỉnh về thu nộp ngân sách với số thu năm sau cao hơn năm trước, luôn chiếm trên 1/3 tổng số thu ngân sách toàn tỉnh nhiều năm liền. Riêng năm 2004, số thu nộp ngân sách của KHATOCO đã lên tới hơn 1.000 tỷ đồng, tương đương mức thu nộp ngân sách của một tỉnh trung bình khá của cả nước. Cùng với hiệu quả kinh tế cao, KHATOCO còn có một sản phẩm quý vô giá không thể tính được bằng tiền là qua hơn 20 năm hoạt động, liên tục vượt khó để không ngừng vươn lên, KHATOCO đã đào tạo, bồi dưỡng được một đội ngũ cán bộ quản lý, công nhân kỹ thuật giỏi đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển của thời kỳ mới. Công tác chăm lo đời sống CB-CNV, các hoạt động xã hội, từ thiện… KHATOCO luôn là đơn vị dẫn đầu với những đóng góp ngày càng cao. Danh hiệu cao quý Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới do Đảng và Nhà nước trao tặng cho KHATOCO và người đứng đầu đơn vị Nguyễn Xuân Hoàng là những ghi nhận khẳng định những thành tựu đóng góp hơn 20 năm qua của cả đơn vị và cá nhân người anh hùng.

KHATOCO vẫn đang trong xu thế vận động, tiếp tục tự hoàn thiện mình trên con đường phấn đấu trở thành một tập đoàn kinh tế đa ngành mà Anh hùng Lao động Nguyễn Xuân Hoàng vẫn luôn là người đi trước mở đường…

NGUYỄN GIA NÙNG