Vân Phong - Tiềm năng lớn đang được đánh thức

Đảng bộ và nhân dân tỉnh Khánh Hòa đang đón chào những sự kiện lớn, những niềm vui lớn: Chào mừng 30 năm giải phóng Nha Trang - Khánh Hòa (2-4-1975 - 2-4-2005); chào mừng bạn bè quốc tế và trong nước...

Đảng bộ và nhân dân tỉnh Khánh Hòa đang đón chào những sự kiện lớn, những niềm vui lớn: Chào mừng 30 năm giải phóng Nha Trang - Khánh Hòa (2-4-1975 - 2-4-2005); chào mừng bạn bè quốc tế và trong nước đến dự Hội thảo quốc tế các vịnh đẹp nhất thế giới và Festival biển. Niềm vui đó càng nâng lên gấp bội khi ngày 11-3-2005 Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải đã ký quyết định phê duyệt “Quy hoạch khu kinh tế vịnh Vân Phong đến năm 2020”. Có thể nói, từ đây, tiềm năng lớn của Vân Phong đang được đánh thức, sẽ trở thành cú huých cho sự phát triển không chỉ của Khánh Hòa mà còn cho cả khu vực Nam Trung bộ - Tây Nguyên và cho cả nước.

Tiềm năng Vân Phong

Tiếp chuyển dầu trên vịnh Vân Phong.

Trên thế giới, biển, đặc biệt là tuyến nước sâu, thực sự là tiềm năng và thế mạnh để phát triển kinh tế đất nước của những quốc gia có biển. Ở nước ta, hệ thống cảng biển với gần 100 cảng lớn nhỏ được đầu tư xây dựng giữ một vai trò hết sức quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập kinh tế quốc tế và đảm bảo an ninh quốc phòng. Tuy nhiên, xây dựng một cảng trung chuyển quốc tế tại Việt Nam vẫn là một nhu cầu bức xúc của đất nước.

Sau nhiều năm nghiên cứu tìm tòi, các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành về hàng hải đã tìm ra một tuyến nước sâu, thỏa mãn các điều kiện để xây dựng cảng trung chuyển quốc tế tại Việt Nam - đó là vịnh Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa. Sự phát hiện này đã lập tức thu hút sự quan tâm của các cơ quan quản lý Nhà nước, các nhà hoạch định chính sách về hàng hải, các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Những “khởi động” cho việc hình thành một cảng trung chuyển quốc tế Vân Phong mà vị trí của nó vượt ra ngoài khu vực đã và đang bắt đầu.

Về mặt địa lý, vịnh Vân Phong là điểm cực Đông của bán đảo Đông Dương, cách đều bờ biển Nam Trung Hoa, Philippines, đảo Borneo, bán đảo Malaysia; nằm ngay trên ngã ba đường hàng hải quốc tế (tuyến châu Âu - Bắc Á, châu Úc - Đông Bắc Á, tuyến Vân Phong - Manila - Panama hoặc tuyến San Francisco (Mỹ) hoặc Victoria (Canada). Từ Vân Phong vượt thái Bình Dương là quãng đường ngắn nhất so với Hồng Kông và Singapore. Một điểm đặc biệt nữa của Vân Phong là hoàn toàn kín gió nên là nơi tránh bão lý tưởng nhất của khu vực biển Đông. Với lợi thế về độ sâu của vịnh lớn Vân Phong phía ngoài đạt mức lý tưởng (- 20 - 25m) (hiện nay, thế giới lấy độ sâu của eo Malacca - 21,2m làm độ sâu chuẩn), không bị sa bồi, rất thuận lợi cho các tàu container thế hệ mới ra vào.

Miền Trung vốn là khu vực kinh tế kém phát triển. Tuy nhiên, khi dự án xây dựng cảng trung chuyển Vân Phong hoàn thành sẽ có những tác động đáng kể đến quá trình phát triển kinh tế không chỉ của Vân Phong mà của cả khu vực. Vịnh Vân Phong nằm ngay sát mỏ quặng bô-xít (là nguyên liệu chính để luyện nhôm) với trữ lượng khoảng 4 tỷ tấn và mỏ cát. Các tài nguyên khai thác từ những mỏ này vận chuyển thông qua cảng Vân Phong sẽ tiết kiệm chi phí vận chuyển nhiều nhất. Bên cạnh đó, với đặc thù địa chất là vùng đá granite, các công trình xây dựng ở đây có tính lâu dài. Hiện nay, Nhà máy Tàu biển Hyundai - Vinashin lớn nhất Đông Nam Á đang đóng vai trò quan trọng trong việc cung ứng dịch vụ sửa chữa và cung cấp vật tư cho những tàu biển đến vịnh Vân Phong.

Cảng trung chuyển quốc tế và du lịch sinh thái biển là hai thế mạnh nổi bật của Vân Phong, không chỉ ở tầm quốc gia mà cả ở tầm khu vực và quốc tế. Nếu Nhà nước có quy hoạch cụ thể thì hai thế mạnh này chẳng những không loại trừ nhau, mà còn bổ sung thúc đẩy nhau cùng phát triển và kéo theo sự phát triển của các lĩnh vực khác.

Đánh thức Vân Phong

Vịnh Vân Phong đang hứa hẹn một tiềm năng du lịch sinh thái đầy triển vọng.

Nhiều năm trước đây, các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành về hàng hải đã bắt đầu đưa Vân Phong vào “tầm ngắm” để xây dựng cảng trung chuyển quốc tế. Tháng 10-1999, Chính phủ đã có quyết định “Về quy hoạch tổng thể hệ thống cảng biển Việt Nam đến năm 2010” đã khẳng định Vân Phong là cảng trung chuyển quốc tế tiềm năng duy nhất trên đất nước ta. Tuy nhiên, Vân Phong thực sự “khởi động” vào năm 2002 khi con tàu ARABIYAH, trọng tải 121.109,2 DWT, chủ tàu Kwait với số hàng chuyên chở 82.368 MT thay vì chuyển tải tại Singapore đã đưa về chuyển tải tại Vân Phong thành công, đem lại nguồn thu ngân sách gần 100 tỷ đồng. Từ năm 2002 đến nay, hơn chục chuyến tàu có trọng tải trên 100.000 DWT chuyển tải thành công tại vịnh Vân Phong và thực sự làm sôi động một vùng biển đầy tiềm năng này. Qua khảo sát của các nhà khoa học, các chuyên gia đầu ngành của ngành Hàng hải, qua hội thảo khoa học và đặc biệt qua thực tiễn, việc khai thác tiềm năng và xây dựng Vân Phong thành khu kinh tế trọng điểm quốc gia đã và đang trở thành hiện thực.

Ngày 11-3-2005, có thể coi là điểm mốc lịch sử cho việc đánh thức tiềm năng Vân Phong khi Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải ký Quyết định số 51/2005/QĐ-TTg “Về việc phê duyệt quy hoạch khu kinh tế vịnh Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa đến năm 2020”. Quyết định nêu rõ: Khu kinh tế vịnh Vân Phong là khu kinh tế tổng hợp, trong đó cảng trung chuyển container quốc tế giữ vai trò chủ đạo, kết hợp phát triển kinh tế tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực gồm du lịch, dịch vụ, công nghiệp, nuôi trồng hải sản và các ngành kinh tế khác. Tổng diện tích quy hoạch khu kinh tế Vân Phong là 150.000 ha (xin lưu ý, khu kinh tế mở Chu Lai có diện tích là 21.000 ha; khu Dung Quất là 10.000 ha). Tổng dân số toàn khu vực quy hoạch đến năm 2020 là 400.000 người, trong đó dân số đô thị là 275.000 người.

Các hướng phát triển chủ yếu của Vân Phong gồm 2 hướng phía Bắc và phía Nam. Khu vực Bắc Vân Phong sẽ phát triển du lịch biển ở Đại Lãnh; cảng trung chuyển quốc tế, du lịch sinh thái biển, sinh thái đầm vịnh, trung tâm thương mại - tài chính và khu dân cư phát triển tại bán đảo Hòn Gốm, Hòn Lớn và toàn bộ phần nước vùng vịnh; khu dân cư đô thị phát triển trên cơ sở đô thị Vạn Giã và Tu Bông; Khu Công nghiệp được bố trí tại Vạn Thắng; các khu du lịch sinh thái phát triển ở phía Đông và Đông - Nam bán đảo Hòn Gốm. Khu vực phía Nam Vân Phong gồm khu đô thị bao gồm các khu Dốc Lết, Ninh Thủy, Ninh Phước gắn kết với thị trấn Ninh Hòa, Hòn Hèo, đầm Nha Phu phát triển thành đô thị loại III, với tính chất là đô thị du lịch, dịch vụ, giáo dục, đào tạo chuyên nghiệp, dạy nghề và công nghiệp; phát triển khu công nghiệp tại Ninh Thủy, kết hợp với khu công nghiệp đóng tàu; xây dựng khu cảng dầu và kho xăng dầu ngoại quan ở Hòn Mỹ Giang; cảng tổng hợp tại Hòn Khói phía Tây Bắc khu Dốc Lết.

Để triển khai thực hiện quy hoạch khu kinh tế Vân Phong, ngày 15-3-2005, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Tấn Dũng cùng với các bộ, ngành Trung ương đã vào làm việc với tỉnh Khánh Hòa. Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Tiềm năng Vân Phong không chỉ là của Khánh Hòa mà đó là tiềm năng quốc gia, chúng ta phải khẩn trương triển khai thực hiện quy hoạch. Bộ Chính trị giao cho Chính phủ nghiên cứu xây dựng Cảng trung chuyển Container quốc tế, qua nghiên cứu, không đâu có lợi thế bằng Vân Phong. Vân Phong sẽ trở thành khu kinh tế tổng hợp mà Cảng trung chuyển quốc tế làm chủ đạo, phát triển Vân Phong không chỉ cho Khánh Hòa mà là cho khu vực, cho cả nước”.

Vịnh Vân Phong là một trong những nguồn tài nguyên quý giá mà thiên nhiên ban tặng cho chúng ta. Tiềm năng Vân Phong đang được đánh thức và sẽ là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của cả khu vực trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

LƯƠNG KIÊN ĐỊNH