Ngành nghề tiểu thủ công nghiệp: Đi tìm bước chuyển tiếp?

Những năm gần đây, tiểu thủ công nghiệp (TTCN) Khánh Hòa đã có bước phát triển đáng kể. Một số làng nghề truyền thống được khôi phục, nhiều cơ sở sản xuất và ngành nghề mới ra đời tạo được sự đa dạng...

Những năm gần đây, tiểu thủ công nghiệp (TTCN) Khánh Hòa đã có bước phát triển đáng kể. Một số làng nghề truyền thống được khôi phục, nhiều cơ sở sản xuất và ngành nghề mới ra đời tạo được sự đa dạng về mẫu mã cũng như chủng loại sản phẩm. Các sản phẩm này đang hứa hẹn đột phá; tuy nhiên, để ngành nghề TTCN phát triển mạnh, bên cạnh sự phát huy nội lực của các cơ sở sản xuất, rất cần sự hoạch định dài hơi.

° Lợi thế

Sản xuất bàn ghế song mây là thế mạnh của DNTN Nghệ Khương.

Khánh Hòa là một trong những địa phương có nhiều làng nghề thủ công mỹ nghệ (TCMN) nổi tiếng như: nghề thêu ren, đúc đồng, gốm sứ… Sau thời gian mai một, các làng nghề đã và đang được khôi phục. Đây là một động lực tạo ra sự đa dạng và phong phú cho diện mạo TTCN Khánh Hòa.

Đến nay, có thể nhận thấy các sản phẩm TTCN ở Khánh Hòa đang dần đạt đến mức độ tinh xảo. Nhiều sáng kiến mới lạ khiến sản phẩm ngày thêm “nở rộ”, đủ sức cạnh tranh với thị trường. Nhiều năm trước, khởi đầu cùng với Chương trình hàng tiêu dùng - hàng xuất khẩu, một số mặt hàng TCMN như: ghế, giỏ xách… được chế biến từ song mây, lá buông quen thuộc đã khẳng định được tiềm năng của mình. Hiện nay, ngoài mặt hàng này đã có thêm nhiều sản phẩm mới như: bàn ghế làm từ gỗ lũa rất lạ mắt, hoặc những sản phẩm làm từ bẹ chuối đã giúp cho mặt hàng TCMN thêm đa dạng và phong phú. Một số cơ sở khá nổi tiếng trong lĩnh vực này đã trải qua chặng đường đầy thử thách để khẳng định mình như: Hợp tác xã (HTX) TCMN Vĩnh Phước, Doanh nghiệp tư nhân (DNTN) chuyên sản xuất bàn ghế song mây Nghệ Khương… Từ các sản phẩm làm bằng song mây, lá buông rồi đến bẹ chuối đều thể hiện sự tiến bộ về mức độ và cấp độ của ngành nghề.

2 năm gần đây, chủ trương khôi phục các làng nghề được thực thi. Quỹ Khuyến công đã kịp thời hỗ trợ cho các cơ sở có nhu cầu mở rộng sản xuất kinh doanh (SXKD) với việc đề xuất những phương án hợp lý. Do đó, các làng nghề truyền thống được phục hồi nhanh chóng. Những bước chuyển mới trong lĩnh vực TTCN được thể hiện rõ nét qua một số đơn vị như HTX TCMN Vĩnh Phước: Biết nắm bắt thời cơ kinh doanh, đơn vị đã được Quỹ Khuyến công hỗ trợ thêm vốn để mở rộng SXKD. Mạnh dạn đầu tư trang thiết bị công nghệ cao như: hệ thống sơn tĩnh điện và hệ thống sấy để đảm bảo sản xuất, HTX Vĩnh Phước đã khẳng định được mình qua các sản phẩm có mặt trên thị trường quốc tế. Hoặc, DNTN Nghệ Khương có điểm xuất phát từ một cơ sở sản xuất nhỏ. Qua thời gian tích lũy kinh nghiệm, vốn liếng, đến nay, đơn vị đã khẳng định vị trí là một DN chuyên sản xuất bàn ghế từ song mây có tiếng trong và ngoài nước. Đặc biệt, sản phẩm ghế song mây cá nhân của đơn vị vừa được giải thưởng Golden-V dành cho mặt hàng TCMN do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam phối hợp với các thành viên có uy tín tổ chức…

Nhìn tổng thể, TTCN Khánh Hòa đã khẳng định được vị thế của mình. Mặt hàng TCMN đang nâng cao dần uy tín và vị trí ở trong và ngoài nước. Ngoài một số sản phẩm đã được nêu ở trên, nhiều làng nghề như: nghề đúc đồng ở Phú Lộc Tây (Diên Khánh), gốm sứ Vạn Bình (Vạn Ninh) đang dần phục hồi đã tạo ra sức mạnh cho hoạt động TTCN hiện nay.

° Nhưng… vẫn lo

Ngành nghề sản xuất sản phẩm mây, tre, lá đang được rất nhiều doanh nghiệp đầu tư.

Hiện nay, TTCN Khánh Hòa đã có thực lực. Bởi lẽ, lĩnh vực này đã xây dựng được nhiều đơn vị có uy tín, có kinh nghiệm. Ngoài ra, chủ trương khôi phục các làng nghề truyền thống và Quỹ Khuyến công là một trong những động lực để tiếp tục sản xuất các sản phẩm đạt trình độ tinh xảo. Thế nhưng hiện nay, các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực này hầu như đang canh cánh một nỗi lo: thiếu nguyên liệu. Mặt khác, hiện nay cũng có nhiều cơ sở vừa mới tìm được hướng đi thì lại lo sợ đến đầu ra. Điển hình cho những nỗi khổ tâm đó là làng gốm Vạn Bình. Hiện nay, mẫu mã đã có thể chấp nhận được nhưng đầu ra còn gặp không ít khó khăn. Đó cũng chính là nguyên nhân mà nhiều làng nghề truyền thống, nhiều cơ sở sản xuất hàng TCMN không dám mạnh dạn đầu tư.

Theo ông Nguyễn Văn Ái - Phó Chủ tịch Liên minh HTX: “Có nhiều đơn vị thiếu thông tin nên hoạt động mày mò, cũng có nhiều đơn vị đã mạnh dạn đề xuất lên Liên minh để tìm chủ trương. Nhưng nhiều khi chủ trương đã có lại chưa có một cơ quan nào đột phá trong việc hướng dẫn, giúp đỡ các cơ sở sản xuất”.

ĐẠI HẢI