Mô hình nuôi chung tôm hùm - ốc hương

Thời gian gần đây, dư luận xôn xao về vấn đề nuôi ốc hương gây ô nhiễm làm tôm hùm chết hàng loạt. Đã có nhiều đơn thư khiếu kiện những gia đình nuôi ốc hương ở xã Vĩnh Lương. Trung tâm Khuyến ngư Khánh Hòa...

Thời gian gần đây, dư luận xôn xao về vấn đề nuôi ốc hương gây ô nhiễm làm tôm hùm chết hàng loạt. Đã có nhiều đơn thư khiếu kiện những gia đình nuôi ốc hương ở xã Vĩnh Lương, TP. Nha Trang. Trung tâm Khuyến ngư Khánh Hòa, Sở Thủy sản và Trung tâm Nghiên cứu thủy sản 3 đã vào cuộc. Sau 4 tháng triển khai, mô hình nuôi tôm hùm và ốc hương chung một nguồn nước đã đem lại hiệu quả kinh tế khả quan, giúp giải tỏa được tâm lý cho những hộ nuôi trồng thủy sản (NTTS).

Ươm nuôi tôm hùm giống trên đầm Nha Phu.

Lâu nay, người dân xã Vĩnh Lương chuyên sống bằng nghề ươm nuôi tôm hùm giống. Hiện nay, trên địa bàn xã có khoảng 150 hộ sống bằng nghề này với trên 1.000 lồng nuôi trên đầm Nha Phu, chưa kể trên 100 hộ chuyên sống bằng nghề bẫy bắt tôm hùm ngoài tự nhiên bán cho các hộ ươm nuôi. Nhiều gia đình thoát nghèo vươn lên làm giàu cũng từ nghề ươm nuôi tôm hùm giống.

Thử nghiệm thành công mô hình ươm nuôi tôm hùm giống của Trung tâm Khuyến ngư Khánh Hòa; nhiều hộ dân ở Vĩnh Lương bắt đầu ươm nuôi tôm hùm giống, và nghề này trở thành nghề chính của người dân nơi đây. Số hộ bỏ vốn đầu tư vào nghề này ngày càng nhiều, và mức thu nhập cũng không ngừng tăng lên.

Cứ ngỡ cái làng nhỏ bé này sẽ bình yên với cái nghề ươm nuôi tôm hùm giống. Ngờ đâu…

Năm 2003, thấy mô hình nuôi ốc hương đem lại hiệu quả kinh tế cao, một số gia đình đã đem ốc hương về nuôi thử nghiệm và bước đầu đã cho hiệu quả về kinh tế khá cao. Với lợi thế về việc chủ động sản xuất được con giống, đầu tư ban đầu ít, giá bán lại khá cao (từ 160 - 220 ngàn đồng/kg), nhiều người bắt đầu nghĩ đến nghề nuôi ốc hương.

Thế nhưng, do nuôi trồng không có quy hoạch trên đầm Nha Phu nên dẫn đến tình trạng ô nhiễm nguồn nước làm tôm hùm và ốc hương ở đây chết hàng loạt. Người dân cho rằng tôm hùm chết là do dãi ốc hương gây nhiễm độc. Và nhiều đơn thư khiếu kiện đã gửi lên xã, thành phố, tỉnh. Sở Thủy sản Khánh Hòa, Trung tâm Nghiên cứu thủy sản 3 và Trung tâm Khuyến ngư tỉnh đã nhiều lần giải thích rằng việc nuôi chung ốc hương, tôm hùm không hề có ảnh hưởng, mà chỉ do nuôi trồng quá nhiều, nguồn nước bị ô nhiễm nên dẫn tới tình trạng tôm hùm bị chết. Trung tâm Khuyến ngư đã tổ chức cho người dân đi tham quan mô hình nuôi tôm hùm - ốc hương chung một nguồn nước tại Vạn Ninh, nhưng nhiều người dân vẫn không tin và tình trạng đơn thư khiếu kiện vẫn kéo dài.

Trước tình hình đó, Trung tâm Khuyến ngư Khánh Hòa quyết định thực hiện mô hình nuôi chung tôm hùm - ốc hương ngay tại địa bàn xã (lồng ốc hương và lồng tôm hùm đặt cạnh nhau), nhằm giúp người dân xóa bỏ quan niệm sai lệch, gây mất đoàn kết trong nhân dân. Nhưng điều quan trọng là ai dám đứng ra thực hiện mô hình? Sau một thời gian vận động, anh Phan Đê (thôn Văn Đăng - Vĩnh Lương) đã dũng cảm đứng ra thực hiện mô hình. Với nghị lực và quyết tâm, lại được sự nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ của Trung tâm Khuyến ngư về kỹ thuật chăm sóc, về con giống và thức ăn, qua 4 tháng thực hiện, mô hình đã đem lại hiệu quả kinh tế khả quan. Với tổng số vốn đầu tư trong suốt quá trình nuôi là 37 triệu đồng (tính cả công chăm sóc), gia đình anh đã thu về 53 triệu đồng, thu lợi 16 triệu đồng. Điều quan trọng là tỷ lệ sống của tôm hùm là trên 90%, của ốc hương là trên 70%, tương đương với tỷ lệ sống của việc nuôi riêng rẽ. Và mặc dù nuôi chung trong một nguồn nước nhưng cả tôm hùm và ốc hương đều phát triển tốt, đúng thời gian dự kiến; tôm hùm giống cỡ tôm que, dài 2 - 3cm, khi thu hoạch đạt 80gr/con, ốc hương giống kích cỡ 6.000 - 8.000 con/kg, khi thu hoạch đạt 80 - 100 con/kg.

Mô hình thành công đã khẳng định việc nuôi tôm hùm và ốc hương chung một nguồn nước không hề có ảnh hưởng, tác hại lẫn nhau. Theo anh Phan Đê - người trực tiếp thực hiện mô hình, điều quan trọng là phải biết kỹ thuật chăm sóc, vệ sinh lồng nuôi thường xuyên, không cho ăn dư thừa và thức ăn phải rửa sạch bằng nước lã trước khi cho ăn.

Khu vực NTTS đầm Nha Phu đã bình yên trở lại. Tình trạng kiện cáo cũng không còn. Người dân đã bắt đầu yên tâm lo cho công việc của mình. Giờ đây, không chỉ tôm hùm - ốc hương có thể sống chung với nhau, mà con người nơi đây cũng hòa thuận.

VÕ NGỌC - AN KHÁNH