Nhật Bản là thị trường lao động cao cấp đã và đang hấp dẫn lao động xuất khẩu các nước trên thế giới, đặc biệt là các nước thuộc khu vực châu Á...
Nhật Bản là thị trường lao động cao cấp đã và đang hấp dẫn lao động xuất khẩu các nước trên thế giới, đặc biệt là các nước thuộc khu vực châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Malaysia, Lào, Thái Lan, Philipin và Việt Nam. Hàng năm, Nhật Bản tiếp nhận khoảng 60.000 lao động từ nhiều nước sang tu nghiệp kỹ thuật, trong đó có khoảng 1.500 - 2.000 lao động Việt Nam. Theo quy định của Chính phủ Nhật Bản, tu nghiệp sinh phải là người lao động có nghề và đang làm việc trong cơ sở sản xuất, dịch vụ của nước cử đi.
 |
| Thanh niên đăng ký xuất khẩu lao động sang Malaysia tại Hội chợ việc làm tỉnh Khánh Hòa lần III năm 2004. |
Chủ trương của Chính phủ Nhật Bản là không tiếp nhận người nước ngoài vào làm việc, nhưng trong thực tế hàng năm có khoảng 60 nghìn lao động nước ngoài vào làm việc tại Nhật dưới nhiều hình thức khác nhau, nhiều nhất là hình thức tu nghiệp sinh nhằm chuyển giao công nghệ, kiến thức và kỹ năng chuyên môn đóng góp vào việc phát triển nguồn nhân lực ở các nước phát đang phát triển, với mục đích là giúp các nước này đẩy nhanh việc phát triển kinh tế - xã hội. Nhưng thực chất của vấn đề là thu nhận lao động nước ngoài nhằm bù đắp sự thiếu hụt của nguồn nhân lực trong nước, nhất là nhân lực giản đơn, chi phí thấp. Chính phủ Nhật Bản quy định tu nghiệp sinh nước ngoài làm việc tại Nhật Bản theo một quy trình là 3 năm, trong đó năm đầu tiên gọi là học lý thuyết (học việc), sau đó kiểm tra thi tay nghề nếu đạt thì thực hành thêm 2 năm rồi phải về nước. Năm đầu tiên học nghề, các tu nghiệp sinh không được làm thêm giờ, thêm ca và thu nhập cũng thấp, bình quân khoảng 640 USD/tháng. Năm thứ hai trở đi, tu nghiệp sinh được hưởng đầy đủ các chế độ chính sách như người lao động thuần túy của Nhật, được phép làm tăng giờ, tăng ca nhằm tăng thu nhập. Thông thường thời gian này, người lao động có thu nhập 1.000 USD/tháng trở lên, tùy nhà máy và khả năng của từng người. Hiện tại, Nhật Bản nhận tu nghiệp sinh của nhiều nước trên thế giới, nhiều nhất là các nước đang phát triển như Trung Quốc, Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Ấn Độ, Philipin, Nga, Việt Nam và các nước khác.
Lao động Việt Nam đi tu nghiệp và thực tập kỹ thuật (gọi chung là tu nghiệp sinh) ở Nhật Bản trong thời gian qua được thực hiện theo “Chương trình phái cử và tiếp nhận tu nghiệp sinh nước ngoài vào tu nghiệp tại Nhật Bản”. Chương trình này được bắt đầu từ năm 1992; sau hơn 10 năm thực hiện chương trình hợp tác giữa các tổ chức kinh tế Việt Nam và các tổ chức tiếp nhận Nhật Bản, Việt Nam đã đưa hơn 16.000 người sang Nhật tu nghiệp tại các xí nghiệp vừa và nhỏ. Tu nghiệp sinh Việt Nam tại Nhật theo nhiều ngành nghề khác nhau, trong đó lĩnh vực dệt may, điện tử và xây dựng chiếm tỷ lệ khá lớn, phân bố ở hầu hết các địa bàn cả nước như Tokyo, Osaka, Gifu, Fukui, Nagoya… Lao động Việt Nam làm việc 8h/ngày, nhưng cũng có lúc làm việc 12h/ngày, thời gian làm thêm được trả lương làm thêm giờ đầy đủ. Sau 3 năm ở Nhật Bản, lúc về các tu nghiệp sinh đều có tay nghề khá vững và có số tiền thu nhập từ 25.000 - 30.000 USD.
Riêng ở Khánh Hòa, thị trường xuất khẩu lao động (XKLĐ) ở Nhật Bản lâu nay vẫn còn bỏ ngỏ, hay nói cách khác là nằm ngoài tầm tay. Ông Hồ Viết Tiến Sơn, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Khánh Hòa cho biết: Tu nghiệp ở Nhật, người lao động phải có khoản thế chấp là 10.000 USD và 1.500 USD chi phí. Đa số người muốn đi XKLĐ lại thuộc khu vực nông thôn, điều kiện kinh tế eo hẹp, trong lúc chi phí đi lại quá lớn. Mặt khác, lao động sang Nhật đòi hỏi phải có tay nghề cao, trong lúc các cơ sở đào tạo nghề trong tỉnh chưa thể đáp ứng được. Hiện các thị trường như Malaysia, Đài Loan đang được người lao động quan tâm, đây là thị trường phù hợp với chương trình xóa đói giảm nghèo của tỉnh và chi phí đi lại không cao.
Hiện nay, nhiều địa phương trong nước, đặc biệt là các đơn vị, doanh nghiệp đã mạnh dạn đưa lao động sang Nhật Bản. Khi trở về, người lao động đã góp phần tăng khoản thu ngoại tệ cho đất nước, đồng thời được đào tạo tác phong làm việc công nghiệp, có tay nghề và trình độ quản lý phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Đến bao giờ Khánh Hòa mới thực sự xâm nhập vào thị trường này?
CHÂU AN KHÁNH
