Mỗi lần có dịp đi ngang qua Vĩnh Lương, tôi lại ghé vào Lương Sơn (Nha Trang) thăm anh Nguyễn Văn Hùng. Anh cho biết: Năm 1992 anh làm 16 thùng tôm post giống...
 |
| Do thị trường biến động, hiện nay nhiều trại nuôi tôm post ở khu vực Đồng Bé, Lương Sơn, xã Vĩnh Lương không còn sản xuất. |
° Đua nhau làm tôm post
Mỗi lần có dịp đi ngang qua Vĩnh Lương, tôi lại ghé vào Lương Sơn (Nha Trang) thăm anh Nguyễn Văn Hùng. Anh cho biết: Năm 1992 anh làm 16 thùng tôm post giống. Lúc đầu, anh mua tôm mẹ về nuôi, sau khi tôm mẹ sinh sản tôm post, cung cấp cho người nuôi trồng thủy sản ở đồng bằng sông Cửu Long. Mô hình này đã mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nhiều người trong thôn bắt đầu học tập làm theo.
Một số hộ không đủ vốn đầu tư cũng tìm cách vay mượn, chung sức, góp vốn làm ăn để mong có được nguồn thu nhập từ con tôm post. Những năm đầu, người dân làm trúng mùa liên tiếp. Nhiều hộ gia đình đầu tư vốn mở rộng diện tích nuôi trồng, mong có thu nhập cao hơn ở vụ tiếp theo. Một số hộ bắt đầu có của ăn của để, mua sắm được nhiều vật dụng đắt tiền. Những căn nhà kiên cố ngày càng mọc lên nhiều hơn thay dần cho những căn nhà lá cũ nát. Những con đường trong thôn trước kia chỉ đất và đá đã được nhựa hóa. Cuộc sống của người dân nơi đây đã có thay đổi đáng kể.
Vào thời điểm năm 1998, xã Vĩnh Lương có trên 250 hộ nuôi tôm post giống. Đi dọc bờ biển đâu đâu cũng thấy trang trại nuôi tôm. Có thời gian người dân trong xã sản xuất “cung không đủ cầu”. Nhiều đợt bà con các tỉnh Bạc Liêu, Cà Mau, Bến Tre… ra mua 80 - 90% sản lượng tôm post giống của xã. Con tôm sú ở phía Nam bán với giá cao, nên con tôm post cũng được giá (gần 100 đồng/con). Nhiều gia đình đã “phất” lên nhanh chóng nhờ con tôm. Anh Khoa, người gốc Phú Yên còn nói với tôi: “Chú thấy đấy, anh vào trong này với 2 bàn tay trắng, nhưng qua vài vụ nuôi tôm, kinh tế gia đình anh đã khá lên nhiều”. Căn nhà 2 tầng kiên cố của anh đã thay thế cho căn nhà lá trước kia. Nhiều người từ miền Bắc, miền Trung vào học tập kinh nghiệm rồi lập nghiệp tại đây. Họ không có đất nên phải thuê đất, lập trại. Nhiều hộ không đủ lao động đã thuê mướn lao động. Đi qua các trại thời ăn nên làm ra đâu đâu cũng thấy một khí thế hăng say lao động.
° Long đong… con tôm hạ giá
Anh Nguyễn Văn Hạnh, thôn Lương Sơn cho biết: Tôm post gần 2 năm trở lại đây liên tục rớt giá, có những thời điểm bà con chỉ bán với giá 20 đồng/con. Con tôm xuống giá, nhiều trại nuôi chỉ còn sản xuất cầm chừng, có trại phải ngưng hoạt động bởi làm ăn thua lỗ. Ông Nguyễn Thanh Vân, Chủ tịch UBND xã cho biết: Toàn xã hiện nay chỉ còn 216 trại sản xuất tôm post giống, trong đó có 26% trại làm ăn đạt kết quả trung bình, các trại còn lại đang thua lỗ. Những năm trước đây, người dân trong xã làm ăn đạt hiệu quả, trúng mùa liên tiếp bởi người nuôi tôm sú ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long ra thu mua. Họ nuôi ít bị bệnh, tôm không chết, lớn nhanh. Tôm sú không những là mặt hàng tiêu thụ trong nước mà còn là hàng xuất khẩu có giá trị cao sang Mỹ và các nước châu Âu. Gần một năm trở lại đây, tôm liên tục xuống giá. Con tôm post cũng phải chịu cảnh long đong, lận đận. Đầu năm 2000, một số thương lái miền Tây ra thu mua, lúc đầu họ còn mua với giá cao, nhưng sau đó ép giá. Họ mua bán theo kiểu người miền Tây “chục - mười ba”. Tôm không bán được, người nuôi buộc lòng “nhắm mắt” bán cho thương lái với giá 20 - 30 đồng/con.
Năm 1998, người dân trong xã ăn nên làm ra do con tôm, nhưng đến cuối năm 2001 con tôm hạ giá, người dân nghèo đi cũng vì con tôm. Những người nuôi tôm được coi là mát tay như anh Phan Công Giáo, Nguyễn Văn Ngữ… cũng chỉ còn nuôi một nửa số thùng của mình. Người dân nơi đây đều có chung nỗi lo như vốn đầu tư cao, nếu đưa hết các bể vào sản xuất, con tôm vẫn xuống giá sẽ mất hết vốn. Nhiều trại làm ăn thua lỗ, phải đóng cửa. Nhiều hộ trước kia không có vốn, phải tìm cách vay mượn vốn để làm ăn. Nay con tôm hạ giá, người dân đã nợ lại thêm nợ.
Đến nay, vùng sản xuất tôm post vẫn chưa được quy hoạch, dẫn đến sản xuất tôm tràn lan, không chủ động được đầu ra. những bể nuôi trước kia được tận dụng xoay vòng liên tục, giờ đây một nửa đã bị “phơi bể” theo sự xuống giá của con tôm. Anh Nguyễn Văn Hà, một người nuôi tôm có tiếng mát tay của xã cho biết: Vụ vừa qua nuôi 18 bể, qua 2 tháng nuôi, anh lỗ trên 10 triệu đồng. Trước kia có người thoát nghèo nhờ con tôm, nay tái nghèo cũng vì con tôm. Nhiều gia đình nuôi tôm đang lâm cảnh “lãi mẹ đẻ lãi con”. Nhiều hộ trong xã đang chuyển hướng đầu tư từ nuôi trồng sang đánh bắt hải sản, chờ ngày con tôm được giá để đầu tư.
Biện pháp nào để tháo gỡ giá tôm hiện nay? Liệu giá tôm có trở lại thời “hoàng kim” trước đây? Người nuôi tôm đang chờ những giải pháp của các ngành chức năng.
XUÂN TUẤN
