Hạt Nix là vật liệu có dạng hạt, được cấu thành từ sắt, đá vôi và ôxit silic trong quá trình luyện đồng. Do độ cứng của hạt Nix cao hơn nhiều so với cát, kích cỡ hạt khá đồng nhất...
 |
| SAVACO trưng bày giới thiệu một số sản phẩm gạch block và terrazzo. |
Hạt Nix là vật liệu có dạng hạt, được cấu thành từ sắt, đá vôi và ôxit silic trong quá trình luyện đồng. Do độ cứng của hạt Nix cao hơn nhiều so với cát, kích cỡ hạt khá đồng nhất và có cạnh sắc nên Nix thường được sử dụng rộng rãi làm nguyên vật liệu trong công nghiệp để phun mài mòn bề mặt kim loại hoặc các kết cấu kim loại. Tuy nhiên, hậu quả do hạt Nix để lại đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường hiện nay.
° Từ tác động xấu của hạt Nix
Ở Khánh Hòa, hạt Nix được sử dụng với số lượng lớn tại Công ty TNHH Nhà máy Tàu biển Hyundai Vinashin (HVS). Mỗi năm, HVS nhập khẩu từ 150.000 - 200.000 tấn hạt Nix để phục vụ cho việc làm sạch vỏ tàu. Tuy nhiên, hạt Nix sau khi qua sử dụng trở thành chất thải gây ảnh hưởng không tốt đến môi trường. Được biết, sau hơn 4 năm hoạt động, bãi chứa chất thải hạt Nix của HVS đã lên tới 250.000 tấn và dự kiến hàng năm, lượng hạt Nix thải ra từ nhà máy là 80.000 - 100.000 tấn. Nếu không có các biện pháp xử lý rác thải Nix thì vài năm tới, huyện Ninh Hòa sẽ có một lượng rác thải rất lớn đến hàng triệu tấn. Hiện nay, sự tồn đọng chất thải này đã tác động rất xấu đến môi trường xung quanh khu vực Nhà máy HVS, không chỉ tổn hại đến sức khỏe của con người, mà còn ảnh hưởng đến cây trồng và vật nuôi ở 2 xã Ninh Thủy và Ninh Phước do oxít sắt cùng các loại hóa chất khác tác động vào nguồn nước. Trước vấn đề trên, Chi nhánh VOSCO Nha Trang đã lập dự án “Tiếp nhận và hoàn thiện công nghệ sử dụng chất thải công nghiệp (CTCN) Nix để sản xuất vật liệu xây dựng (VLXD) dân dụng và làm đường giao thông nông thôn (GTNT)”.
° Đến giải thưởng Sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam của SAVACO
Ông Lê Xuân Sinh, Giám đốc Chi nhánh VOSCO Nha Trang, cho biết: Mục tiêu của dự án là nhằm sử dụng hạt Nix thải làm nguồn nguyên liệu để tạo ra các sản phẩm VLXD phục vụ cho xây dựng dân dụng và công nghiệp như Singapore và Hàn Quốc đang làm; đồng thời đánh giá tác động của sản phẩm sau khi sản xuất đối với môi trường nước biển, mưa, sông, hồ…; từ đó, chuyển giao, hoàn thiện sản xuất sản phẩm theo hướng công nghiệp hiện đại, tiên tiến và có hiệu quả kinh tế. Để thực hiện dự án này, VOSCO đã học hỏi rất nhiều kinh nghiệm ở các nước châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, Malaysia… Hầu hết, chất thải Nix ở các nước trên được sử dụng làm nguyên liệu phụ gia cho các nhà máy sản xuất ximăng, bêtông chắn sóng, bêtông hóa nhựa đường, tạo cơ sở hạ tầng cho xây dựng…
Trước lợi ích của dự án về cải thiện môi trường, tạo ra những sản phẩm có ích trong xây dựng, Công ty Vận tải biển Việt Nam đã cho phép Chi nhánh VOSCO Nha Trang thành lập Công ty Cổ phần Sao Vàng (SAVACO) theo mô hình thí điểm từ tháng 7-2002 với mức đầu tư trên 10 tỷ đồng. Được sự tài trợ của Nhà nước, SAVACO đã xây dựng nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng có phối liệu chất thải Nix tại Nha Trang và đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại với hệ thống thiết bị đồng bộ và hoàn toàn tự động của hãng Poongsan-Korea chuyên sản xuất gạch Block và hệ thống thiết bị sản xuất gạch Terrazzo do Công ty TNHH Cơ khí và VLXD Thanh Phúc - Hải Phòng chế tạo và chuyển giao công nghệ. Qua gần 2 năm thực hiện dự án, nhà máy đã đạt được những kết quả ban đầu và tạo ra những khả năng ứng dụng trong việc phối liệu CTCN Nix chế tạo VLXD với tỷ lệ phối liệu 20% (thay cho nguyên liệu cát). Các sản phẩm gạch Block và Terrazzo làm ra đều được SAVACO thử nghiệm tại Viện Pasteur Nha Trang và được đánh giá chất lượng hoàn hảo như các sản phẩm của Singapore. Với năng lực sản xuất bình quân từ 8.000 - 10.000 sản phẩm/ca (1 ngày 12 ca), Nhà máy xử lý từ 30 - 50 tấn Nix thải/ngày. Từ tháng 9-2003 đến nay, nhà máy đã xử lý 7.000 tấn Nix thải, sản xuất trên 2 triệu sản phẩm các loại với 15 kiểu dáng hiện đại, mẫu mã đẹp, phù hợp với ngành xây dựng trong nước, được UBND tỉnh và Sở Tài chính - Vật giá đưa vào danh mục VLXD cung cấp cho các khu công nghiệp, các công trình xây dựng của địa phương. Hiện nay, Viện Hải Dương học Nha Trang, Khu Du lịch và Giải trí Sông Lô, Nhà máy HVS, khách sạn Hàng Hải Nha Trang, công viên bờ biển Nha Trang… đều sử dụng các loại gạch trên làm nền sân và vỉa hè.
Được biết, năm 2003 dự án “Tiếp nhận và hoàn thiện công nghệ sử dụng CTCN Nix để sản xuất VLXD dân dụng và đường GTNT” của SAVACO đã đạt giải thưởng Sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam. Ông Lê Xuân Sinh cho biết: Mới đây, Công ty đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ gửi mẫu kiểm nghiệm đến Trung tâm Kiểm nghiệm quốc gia tại TP. Hồ Chí Minh để cấp giấy phép sản xuất hàng loạt. Dự kiến, trong giai đoạn tiếp theo, dự án sẽ sản xuất thử nghiệm các loại bê tông khối, gạch Tettrapot để lát đường GTNT, đê chắn sóng, các tuyến đảo, chân cầu cảng và các công trình công nghiệp… Nếu kết quả đạt được như giai đoạn I và II thì việc xử lý chất thải Nix hàng năm có thể đạt 100.000 tấn/năm.
Tuy nhiên, điều khó khăn nhất hiện nay của SAVACO là đầu ra. Do vậy, số lượng sản phẩm làm ra của Công ty còn hạn chế, lượng hạt Nix được sử dụng cũng không nhiều, làm hạn chế trong việc xử lý môi trường xung quanh. Hy vọng, tỉnh sớm có giải pháp tìm đầu ra cho SAVACO để đảm bảo sức khỏe cho người dân trước mắt và hạn chế ô nhiễm môi trường trong tương lai.
HÀ YÊN
