Sau 2 năm thực hiện Chương trình hàng tiêu dùng - hàng xuất khẩu (HTD - HXK), tốc độ tăng trưởng của sản xuất HTD - HXK là khá cao. Tuy nhiên, để chương trình này đạt được những mục tiêu đề ra, ngay từ bây giờ cần có thêm một lực đẩy mới.
 |
| Đầu tư đổi mới công nghệ là một bài toán khó đối với mọi doanh nghiệp. |
Xuất phát từ tình hình thực tế và tiềm năng của tỉnh, Khánh Hòa đã đặt ra một số chỉ tiêu đến năm 2005 cho Chương trình HTD - HXK như tốc độ tăng trưởng bình quân 13,5 - 14,5%/năm; giá trị sản xuất (GTSX) HTD - HXK đạt 4.200 - 4.400 tỷ đồng; kim ngạch xuất khẩu 330 - 360 triệu USD. Bên cạnh đó là các mục tiêu xã hội như chuyển đổi cơ cấu cây trồng, giải quyết việc làm cho gần 10 nghìn lao động, bảo vệ môi trường…
Thực hiện chương trình HTD - HXK, Khánh Hòa có khá nhiều điểm thuận lợi như nhiều sản phẩm phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu trên địa bàn tỉnh đã có thế đứng khá vững như: Thuốc lá, đường kính trắng, bia, nước giải khát, cát, đá granite, đồ gỗ, song, mây, hàng may mặc, sửa chữa tàu biển… Tuy nhiên, cũng có không ít khó khăn là HTD chủng loại còn rất nghèo nàn, sức cạnh tranh kém. Còn HXK thì chủ yếu là hàng sơ chế, hàng gia công, sản phẩm tinh chế chiếm tỷ lệ thấp nên giá trị gia tăng thấp, dẫn đến hiệu quả sử dụng tài nguyên chưa cao. Các ngành nghề truyền thống ở nông thôn và thủ công mỹ nghệ ở đô thị chậm được khôi phục và phát triển.
Sau 2 năm thực hiện chương trình, theo ngành Công nghiệp, GTSX của HTD - HXK năm 2002 đã đạt 5.123 tỷ đồng, tăng 23,2% so với năm 2001. Như vậy, có thể thấy mức sản xuất đã tăng lên nhanh. Còn nếu xét về giá trị hàng hóa thực hiện thì trong năm 2002, các doanh nghiệp (DN) thuộc các thành phần kinh tế đã thực hiện 7.976 tỷ đồng, tăng đến 36% so với năm 2001. Những con số nêu trên cho thấy tốc độ tăng trưởng của sản xuất HTD - HXK là khá cao.
Điều đáng mừng là đã có nhiều sản phẩm mới ra đời, được thị trường trong nước và nước ngoài chấp nhận như: Tôm đông lạnh IQF, mực sơ-mi, hạt điều, nước sâm yến, nước khoáng ngọt, các loại giấy, bao bì, bàn ghế song mây xuất khẩu, vải, phụ liệu may, thanh nhôm định hình, thiết bị chế biến cà phê… Một số ngành nghề truyền thống trên địa bàn cũng đang được từng bước phục hồi như nghề gốm sứ ở Vạn Bình (Vạn Ninh); mây tre lá ở Ninh Hòa; đúc đồng, gỗ mỹ nghệ ở Diên Khánh; đúc gang ở Vĩnh Phước (Nha Trang). Một số khu công nghiệp nhỏ đang được thành lập như Hòn Nghê, Phước Đồng (Nha Trang), Đá Lố (Diên Khánh) và đang tiến tới mỗi huyện đều có một khu công nghiệp nhỏ. Tuy nhiên, để Chương trình HTD - HXK đạt được những mục tiêu đề ra, ngay từ bây giờ cần có thêm một lực đẩy mới.
Vấn đề trước hết là đầu tư. Theo kế hoạch, phấn đấu trong giai đoạn 2001 - 2005 chương trình thu hút đầu tư khoảng 4.400 tỷ đồng. Từ tháng 7-2001 đến hết năm 2002 đã thực hiện được 1.450 tỷ, với 50 công trình. Theo đánh giá chung, việc thu hút đầu tư cho chương trình như thế là chưa tương xứng với phát triển và cũng chưa đạt yêu cầu đề ra. Nếu tình trạng thu hút đầu tư chậm cứ tiếp tục kéo dài sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng sản xuất HTD - HXK ở những năm tiếp theo.
Về nguồn nguyên liệu, để phát triển vùng nguyên liệu thủy sản, việc phát triển phương tiện đánh bắt xa bờ, theo kế hoạch đến năm 2005 đạt tổng công suất tàu thuyền 137.778CV vẫn là một thách thức lớn. Nguồn vốn đầu tư và hiệu quả khai thác xa bờ cũng vẫn là bài toán cần phải giải quyết nhanh chóng. Việc nuôi trồng thủy sản hiện cũng đang gặp khó khăn, diện tích nuôi trồng không những khó mở rộng thêm mà còn trên những diện tích hiện có, tình trạng ô nhiễm môi trường đang ngày càng diễn ra nghiêm trọng gây nên mất mùa, thậm chí nhiều người nuôi trồng thủy sản trắng tay. Nguồn nguyên liệu nông sản như mía, điều cũng đang gặp rất nhiều khó khăn. Nếu sớm gỡ được những khó khăn của nguồn nguyên liệu, chương trình sẽ sớm đạt được những mục tiêu đề ra.
Trong giải pháp về nâng cao năng lực sản xuất, có lẽ, hiện nay việc đầu tư đổi mới công nghệ, thiết bị đang làm đau đầu nhiều DN nhất. Chậm đổi mới thì tụt hậu, mất sức cạnh tranh, mà đổi mới thì không có vốn. Cho nên, năng lực cạnh tranh thấp là điều khó tránh khỏi. Nhiều DN hiện đang trông chờ vào nguồn hỗ trợ từ quỹ khuyến công của tỉnh. Nhưng quỹ này chưa được… thành lập. Ngoài ra, kế hoạch đề ra là như vậy nhưng cho tới nay, vẫn chưa có một khu công nghiệp nhỏ nào đi vào hoạt động. Vốn cho các dự án vay ưu đãi nhằm khôi phục và phát triển ngành nghề truyền thống chưa có. Một số sản phẩm tuy mới nhưng chưa thực sự chiếm lĩnh được thị trường trong nước và năng lực xuất khẩu.
Những hạn chế nói trên đang làm chậm tiến độ thực hiện chương trình. Cần có kế hoạch giải quyết ngay, để chương trình HTD - HXK thu được nhiều kết quả, đạt được những mục tiêu về kinh tế và xã hội đã đề ra.
PHONG NGUYÊN
