Xoài là một loại cây ăn trái đặc sản của Trung và Nam bộ, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Bên cạnh một số loại sâu bệnh thường gây hại cho cây xoài như: Rầy bông xoài, rệp sáp, bệnh thán thư, bệnh thối trái, bệnh bồ hóng… thì sâu đục cành xoài cũng là một đối tượng khá nguy hiểm cho cây xoài...
Xoài là một loại cây ăn trái đặc sản của Trung và Nam bộ, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Bên cạnh một số loại sâu bệnh thường gây hại cho cây xoài như: Rầy bông xoài, rệp sáp, bệnh thán thư, bệnh thối trái, bệnh bồ hóng… thì sâu đục cành xoài cũng là một đối tượng khá nguy hiểm cho cây xoài. Sâu đục cành xoài (đục ngọn, cành non) có nhiều loài, sau đây là một số loài chính:
1- Sâu đục ngọn, chồi có hai loài:
Một là: có tên khoa học là Chlumetia transversa, con trưởng thành của loài này có màu nâu, chiều dài thân khoảng 7 - 8mm, chiều dài sải cánh khoảng 17 - 18mm. Con cái thường đẻ trứng trên lá non, chồi non. Trứng có kích thước rất nhỏ (dài khoảng hơn 1mm) màu trắng, khi sắp nở chuyển dần sang màu nâu. Sâu non có màu hồng.
Hai là: có tên khoa học là Dudua abrobola, con trưởng thành của loài này cũng có màu nâu, trên cánh có nhiều vết màu trắng vàng, kích thước cơ thể tương tự như loài sâu trên. Sâu non có màu hồng. Trứng được đẻ trên lá hoặc chồi non.
Cả hai loài sâu trên, sau khi nở sâu non đục vào gân chính, cuống lá non hoặc chồi non, nằm bên trong cắn phá và đục dần xuống phía dưới. Những chồi, lá bị sâu cắn phá sẽ bị héo dần, sau đó bị chết khô.
2- Bọ vòi voi đục cành có hai loài:
Thứ nhất: con trưởng thành là một loại bọ cánh cứng, màu nâu đen, thon dài khoảng 8 - 9mm, vòi dài hơi cong xuống, chúng dùng vòi đục lỗ tạo các buồng để đẻ trứng trên cành non. Trứng hình bầu dục rất nhỏ (dài khoảng dưới 1mm), có màu trắng sữa. Sau khi nở sâu non (ấu trùng) đục vào bên trong chồi để cắn phá làm cho chồi, lá non bị héo dần, khô rồi chết.
Thứ hai: con trưởng thành cũng là một loại bọ cánh cứng, nhưng có thân hình bầu dục hơi tròn, chiều dài thân khoảng 4 - 5mm, chiều ngang khoảng 2 - 2,5mm, mình màu nâu. Trứng của chúng đẻ trên các chạc ba, chạc tư của cành non hoặc trong các khe, các vết nứt trên thân cây. Sau khi nở sâu non đục ngay phía dưới của chỗ trứng được đẻ. Sâu non có màu trắng, mập, đầu màu nâu nhạt. Sự gây hại của chúng cũng làm cho cành non, lá non bị chết khô trên cây.
Để hạn chế tác hại của sâu, phải kết hợp nhiều biện pháp. Sau đây là một số biện pháp chính:
- Với những cây còn thấp, tỷ lệ cành bị hại của sâu còn ít nên dùng mũi dao nhỏ tách nhẹ chỗ bị hại để bắt sâu.
- Khi sâu đã đục vào bên trong cây, việc dùng thuốc hóa học để phun sẽ có hiệu quả không cao. Vì vậy, đối với những vườn thường xuyên bị sâu gây hại nặng, hàng năm mỗi khi có đợt cây ra đọt, lá non rộ, hoặc những vườn có tỷ lệ chồi bị sâu hại khoảng một vài phần trăm cần phun một đợt thuốc hóa học để diệt sâu non mới nở còn đang nằm ở phía ngoài chưa kịp đục vào bên trong để gây hại. Sau đó khoảng 7 - 10 ngày phun tiếp lần 2. Có thể sử dụng một trong các loại thuốc như: Bi 5840EC/50EC, Canthoate 40EC/50EC, Sherpa 10EC/25EC, Visher 25ND, Mimic 20F, Vibasu 50ND, Vifat 5ND, Cyperan 5EC/10EC/25EC…
- Thường xuyên quan sát vườn xoài mỗi khi có đợt lá non ra rộ, phát hiện sớm và thu gom những chồi non, cành non bị héo do sâu gây hại đem tiêu hủy để tiêu diệt sâu bên trong, hạn chế tác hại trực tiếp của sâu và giảm bớt một số sâu trong các đợt xoài ra đọt lá non kế tiếp. Nếu cây đã cao có thể dùng kéo cắt cành cắt các cành này.
Ks NGUYỄN DANH VÀN
