Nhìn khách quan về quy hoạch kiến trúc đô thị Nha Trang

Một điều khá may mắn là Nha Trang nằm ở vị trí rất thuận lợi để quy hoạch thành một đô thị đẹp và hiện đại. Các yếu tố về địa lý, lịch sử, khí hậu… vô cùng thuận lợi đã đặt TP. Nha Trang nằm trong vùng “quy hoạch tự nhiên” khá lý tưởng.

Một góc TP. Nha Trang.

Một điều khá may mắn là Nha Trang nằm ở vị trí rất thuận lợi để quy hoạch thành một đô thị đẹp và hiện đại. Các yếu tố về địa lý, lịch sử, khí hậu… vô cùng thuận lợi đã đặt TP. Nha Trang nằm trong vùng “quy hoạch tự nhiên” khá lý tưởng.

Địa thế Nha Trang có núi bao bọc, có sông chảy qua chia thành phố thành 3 khu vực tách biệt: Khu vực trung tâm từ Tháp Bà Ponaga theo sông Cái qua cầu Dứa, đến sông Tắc qua sân bay. Khu vực phía Bắc từ bờ Bắc sông Cái đến đèo Rù Rì sang Vĩnh Lương đến đầm Nha Phu. Khu vực phía Nam từ sân bay đến hết Bình Tân, qua 2 bên bờ sông Tắc, Hòn Rớ và Phước Đồng. Và, tương lai còn có thể phát triển rất nhiều về khu vực phía Tây - Tây Nam thành phố đến huyện Diên Khánh. Và cái “hồn” tạo cho Nha Trang mang nét đặc trưng riêng đó là gần 75km bờ biển tính theo đường mép nước với rất nhiều bãi tắm đẹp; có một hệ thống biển đảo ven bờ tạo nên cảnh quan thiên nhiên thơ mộng với tiềm năng phát triển du lịch khá hấp dẫn.

Sau ngày giải phóng với một cơ sở hạ tầng đô thị sơ sài, hầu hết các khu dân cư chưa được kiện toàn hệ thống giao thông, cấp điện, cấp thoát nước. Đến nay, TP. Nha Trang đã có những bước tiến dài về quy hoạch, phát triển và củng cố hạ tầng cơ sở. Hiện nay, tổng chiều dài các tuyến đường được nhựa hóa trên toàn thành phố đạt trên 110km. Đi kèm theo đó là đầy đủ hệ thống kỹ thuật đô thị như: điện, nước, cống thoát nước, cáp quang viễn thông, điện chiếu sáng công cộng, cây xanh… Ngoài ra, qua hơn 5 năm thực hiện Chương trình phát triển giao thông nông thôn, hệ thống đường hẻm, ngõ phố, đường liên thôn đã được bêtông hóa hoặc rải cấp phối với tổng chiều dài trên 40km.

Nhận thức được yếu tố quan trọng của không gian đô thị, đồng thời đáp ứng yêu cầu phát triển thực tế kinh tế - xã hội, TP. Nha Trang đã có những bước đi rất thích hợp trong việc quy hoạch, chỉnh trang. Cách đây 26 năm, địa giới TP. Nha Trang đã được xác định với tổng diện tích đất tự nhiên lên đến 238.000 ha. Tỉnh đã thực hiện hàng loạt dự án giãn dân, quy hoạch khu dân cư mới với tổng diện tích đất được quy hoạch trên 400ha… Bên cạnh đó, các điểm quy hoạch dân cư cũng được chỉnh trang, điều chỉnh với tổng diện tích gần 250ha. Ngoài ra, để phục vụ tầng lớp dân cư đô thị nghèo, các gia đình có khó khăn trong diện chính sách, TP. Nha Trang thực hiện hàng loạt các khu chung cư cao tầng như: Chung cư số 9 và 11 Nguyễn Thiện Thuật, chung cư 15 Hoàng Hoa Thám, chung cư số 22 Hai Bà Trưng, chung cư số 4 Yersin… với tổng diện tích nhà ở được thống kê khoảng 40.000m². Chính những giải pháp cương quyết, kịp thời trên đã giúp cho thành phố không bị lún sâu trong các bế tắc về giao thông, không bị rơi vào tình trạng quá tải trước sức ép tăng dân số, tăng mật độ xây dựng.

TP. Nha Trang ngày càng có nhiều công trình đẹp và hiện đại.

Thành phố đã lập bản đồ quy hoạch lộ giới xây dựng các tuyến hẻm cho tất cả các phường nội thị, kịp thời điều chỉnh trật tự xây dựng ở khu vực tư nhân, hạn chế các công trình nhà ở gia đình xây dựng trong các hẻm. Địa phương và các cơ quan chức năng đã kịp thời điều chỉnh các khu dân cư tập trung không tuân thủ yêu cầu về giao thông đô thị, thiếu sự hài hòa với cảnh quan kiến trúc chung. Các chính sách quy hoạch đã được cụ thể hóa đến từng gia đình, đến từng cá thể sống trong cộng đồng dân cư. Đặc biệt, người dân đã được tham gia cùng các nhà quản lý, quy hoạch lại chính bộ mặt khu phố họ đang sống. Chính từ đây đã xây dựng được ý thức tự giác của người dân trong việc giữ gìn cảnh quan, kiến trúc đô thị.

Mặt khác, trong việc quy hoạch đô thị, các nhà chuyên môn rất quan tâm đến mật độ xây dựng các cao ốc, khách sạn lớn trên đường Trần Phú để luôn giữ cho thành phố vẻ đẹp tự nhiên, khoáng đạt của biển, để cho du khách không bao giờ có thể cảm nhận sự ngột ngạt của không gian đô thị như hầu hết các thành phố ở Việt Nam hiện nay. Những dự án, khu quy hoạch phát triển du lịch, hệ thống khách sạn - nghỉ dưỡng được bố trí hợp lý, có tính toán đến cự ly, mật độ xây dựng để giữ gìn yếu tố tự nhiên của môi trường. Bộ mặt thành phố đang có những thay đổi với một tầm vóc quy mô hiện đại, có mục đích cụ thể và rõ ràng hơn. Trong một tương lai không xa, tuyến đường Trần Phú từ đầm Nha Phu - Vĩnh Lương đến khu bãi tắm trung tâm, qua Cảng Nha Trang, Núi Chụt, sang khu Hòn Rớ nối với đường sông Lô đi Cù Hin - Cam Ranh sẽ là tuyến xương sống của một trung tâm nghỉ mát ven biển hiện đại với đầy đủ mọi hình thức giải trí, phục hồi sức khỏe. Thành phố sẽ có các khu công nghiệp tập trung ở Bắc Cam Ranh, Suối Dầu, Hòn Ông, Hòn Nghê, có hệ thống đường giao thông tiện lợi. Các cảng nước sâu, cảng du lịch, sân bay hiện đại cự ly trên dưới 30km đáp ứng mọi nhu cầu phát triển cho du lịch, công nghiệp chế biến xuất khẩu và tiêu dùng.

Qua từng thời kỳ phát triển, trong từng môi trường xây dựng nhất định, TP. Nha Trang đã có các công trình kiến trúc tiêu biểu nổi bật, hệ thống cơ sở hạ tầng đã tiếp cận đến lý thuyết quy hoạch đô thị tiên tiến. Cái được lớn nhất là nhìn về tổng thể, kiến trúc đô thị Nha Trang đã dung hòa được giữa cái cũ và cái mới, cơ bản đáp ứng được các yêu cầu về tạo hình, thẩm mỹ, phù hợp với công năng sử dụng cho từng loại hình kiến trúc. Tuy nhiên, đi vào cụ thể chúng ta vẫn dễ dàng nhận ra những vấn đề bất cập trong công tác quy hoạch TP. Nha Trang. Trước tiên, dấu ấn của cơ quan quản lý quy hoạch, các ngành chuyên môn trong kiến trúc xây dựng của thành phố vẫn còn khá mờ nhạt. Điểm yếu lớn nhất là việc quy hoạch cơ sở hạ tầng không mang tính đồng bộ và không có chiến lược lâu dài. Chính vì vậy, nếu không có một sự can thiệp toàn diện từ các nhà quản lý xây dựng, trong tương lai không xa TP. Nha Trang sẽ phải đối đầu với những vấn đề bất cập trong quản lý đô thị.

Khu dân cư Hòn Rớ - Một trong những điểm di giãn dân nhằm giảm sức ép mật độ dân cư nội thị.

Vấn đề đặt ra là phải đánh thức và khơi dậy lòng tự trọng, trách nhiệm nghề nghiệp trong đội ngũ những người làm công tác thiết kế, xây dựng vì đây là những người có nhiệm vụ giữ nhịp cho bộ mặt kiến trúc của thành phố. Chính quyền địa phương cần công khai các dự án quy hoạch, tăng cường công tác tư vấn thiết kế đến từng khu vực dân cư, từng gia đình để định hướng thẩm mỹ cho người dân; phải nhanh chóng thành lập một hội đồng xét duyệt, phản biện kiến trúc phân vùng, kiến trúc từng dự án để bảo đảm tính đồng bộ, hài hòa trong quy hoạch tổng thể.

Tất cả vì một Nha Trang chỉnh chu, xinh xắn trong mắt bạn bè gần xa.

NGUYỄN KHÔI