Dịch vụ chuyển hàng qua xe khách: Lỗ hổng trong quản lý

Gần đây, lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa liên tiếp phá các vụ án về tội phạm ma túy mà thủ đoạn của chúng là trà trộn ma túy vào các gói hàng qua dịch vụ chuyển hàng của xe khách. Đây là bài học cho các hãng xe, bởi thực tế, việc giao nhận, ký gửi hàng hóa còn lỏng lẻo, tùy tiện.

Thủ tục đơn giản

Những năm gần đây, dịch vụ chuyển hàng hóa, bưu phẩm của các hãng xe khách khá “ăn nên làm ra”. Mỗi ngày, trước các phòng bán vé xe khách, các thùng hàng được chất khá nhiều, chờ chuyển lên xe. Không cần biết bên trong các thùng hàng, bưu phẩm được gói ghém cẩn thận là gì, hầu hết các nhà xe đều nhận lời vận chuyển. Theo quan sát của chúng tôi, trên các gói hàng chỉ ghi tên người nhận và số điện thoại. Còn nhân viên nhận hàng chỉ hỏi một số thông tin đơn giản như: gửi đi đâu, tên người gửi, người nhận, số điện thoại…

Chi nhánh Phương Trang là một trong số ít đơn vị đã được cấp phép bưu chính

Bà Nguyễn Thị Kiều Oanh (đường Thống Nhất, TP. Nha Trang) đến một nhà xe trên đường Trần Hưng Đạo gửi quà nhận xét: “Tôi thấy họ nhận hàng quá đơn giản nên không biết nếu thất lạc thì căn cứ vào đâu để đòi. Tôi cũng đã đọc cẩn thận thông tin cá nhân nhưng nhân viên chẳng quan tâm; thủ tục gửi hàng rất nhanh, chưa đến 3 phút”. Còn ông Nguyễn Hữu Thắng (Khu đô thị Vĩnh Điềm Trung, TP. Nha Trang) cho biết: “Tôi thường gửi các hãng xe khách chuyển hàng hóa đi TP. Hồ Chí Minh vì thấy việc giao nhận hàng nhanh, khá đơn giản, chi phí lại thấp”.

Theo khảo sát của chúng tôi tại các hãng xe, cước phí cho dịch vụ chuyển hàng hóa, bưu phẩm (tùy theo kích cỡ, trọng lượng) dao động khoảng 40.000 đến 150.000 đồng/lần chuyển. Chính vì chi phí thấp, thời gian vận chuyển nhanh nên dịch vụ này được nhiều người lựa chọn. Bà Nguyễn Thị Hoa (xã Vĩnh Ngọc, TP. Nha Trang) thường xuyên gửi hàng qua xe khách cho biết: “Tôi vừa gửi một thùng hàng trọng lượng 7kg, cước phí 50.000 đồng, gửi hôm nay sáng mai người nhà đã nhận được”.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 16 DN kinh doanh vận tải khách theo tuyến cố định hầu hết các DN này đều làm thêm dịch vụ vận chuyển hàng hóa, bưu phẩm. Ông Nguyễn Đình Hậu - Trưởng Chi nhánh Phương Trang tại Nha Trang cho biết: “Dịch vụ chuyển hàng hóa, bưu phẩm được chúng tôi đưa vào hoạt động từ khá lâu và khá chuyên nghiệp. Người dân khi gửi hàng qua Phương Trang phải khai đầy đủ thông tin người nhận và nhân viên sẽ kiểm tra mặt hàng khách gửi. Khi nhận hàng, người nhận phải có giấy chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ hợp lệ... Chính vì chặt chẽ như vậy nên một số hành khách cho rằng gửi hàng ở Phương Trang rườm rà hơn các hãng khác”. Được biết, đây là một trong số ít các doanh nghiệp kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh có đăng ký kinh doanh vận chuyển hàng hóa.

Lỗ hổng trong quản lý

Nếu như việc mang hành lý xách tay hay ký gửi hàng hóa của hành khách đi máy bay được các hãng hàng không kiểm soát rất chặt chẽ, nghiêm ngặt thì đối với xe khách hầu như không gặp trở ngại nào từ phía cơ quan chức năng. Phần lớn các cuộc giao dịch vận chuyển hàng hóa đều bằng miệng, không có văn bản, biên lai, ký nhận. Vì vậy, khi có biến cố xảy ra với kiện hàng gửi, khó phân định trách nhiệm pháp lý thuộc về ai. Ngoài ra, việc nhận hàng ký gửi của các nhà xe quá dễ dãi cũng tạo cơ hội cho những đối tượng xấu lợi dụng vận chuyển hàng cấm.

Gần đây, các trinh sát Công an TP. Cam Ranh bắt giữ đối tượng Trần Hoàng Trinh (trú TP. Cam Ranh) nhận một gói hàng theo dịch vụ vận chuyển hàng hóa của nhà xe H.T.A, bên trong chứa hàng chục tép ma túy. Cùng thời gian này, các trinh sát thu giữ một kiện hàng vô chủ tại bến xe khách Cam Ranh, bên trong xen lẫn 100 cây thuốc lá hiệu Jet là mấy gói heroin… Tại TP. Nha Trang, tháng 5-2016, lực lượng chức năng đã bắt giữ đối tượng Nguyễn Gia Phong, trú TP. Nha Trang nhận 2 gói ni-lông với 3.056g ma túy đá từ một người tên Quân ở TP. Hồ Chí Minh gửi theo dịch vụ gửi hàng của nhà xe trên đường Đinh Tiên Hoàng…

Đây chỉ là một vài vụ trong số hàng trăm vụ án về ma túy mà lực lượng công an đã triệt phá có liên quan đến dịch vụ chuyển hàng hóa qua xe khách. Có thể nói, những sự việc nói trên là bài học cảnh tỉnh cho các lái xe, phụ xe. Tuy nhiên, hiện nay, nhận thức về trách nhiệm đảm bảo an toàn cho hành khách, phương tiện của lái xe, phụ xe vẫn còn hạn chế… Một lái xe chạy tuyến Nha Trang - TP. Hồ Chí Minh cho biết: “Hành khách gửi hàng và trả phí thì chúng tôi nhận, tới nơi thì gọi người nhận đến lấy, còn sự cố chỉ là hi hữu. Ngoài ra, nhiều khi lái xe cũng không biết khách gửi hàng gì vì hàng gửi do nhân viên nhà xe nhận”.

Ông Nguyễn Văn Dần - Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải cho rằng, việc các xe khách nhận chở hàng hóa, bưu phẩm ký gửi chưa có quy định nào nghiêm cấm mà chỉ nghiêm cấm vận chuyển một số mặt hàng như: vũ khí, chất gây cháy nổ, ma túy, hàng có mùi hôi tanh... Chính vì không cấm nên hầu hết các hãng xe khách trên địa bàn tỉnh đều có dịch vụ vận chuyển hàng hóa, bưu phẩm ký gửi. Sở Giao thông vận tải chỉ xử lý nếu xe chở vượt quá tải trọng, xe chở hàng cấm chứ không có thẩm quyền mở các hộp quà, bao bì đựng hàng của khách gửi qua các nhà xe để kiểm tra. Tuy nhiên, thời gian tới, thực hiện văn bản chỉ đạo của Bộ Giao thông vận tải, sở sẽ có văn bản đôn đốc các đơn vị vận tải, bến xe kiểm tra chặt chẽ hơn việc nhận hàng hóa ký gửi, nghiêm cấm chở hàng cấm, chất dễ cháy nổ… Bên cạnh đó, chỉ đạo Thanh tra sở tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm nếu phát hiện các xe chở hàng cấm.

KHÁNH HÀ

Cuối năm 2015, Sở Thông tin và Truyền thông có văn bản gửi các doanh nghiệp (DN) trên địa bàn tỉnh đề nghị thực hiện thủ tục cấp phép bưu chính và xác nhận thông báo hoạt động bưu chính đối với DN cung ứng dịch vụ bưu chính. Tuy nhiên, đến nay chỉ có 12 DN thực hiện; trong đó có 2 DN kinh doanh vận tải khách gồm: Chi nhánh Phương Trang và Văn phòng đại diện Công ty TNHH Vận tải Hoàng Long.

Theo Nghị định số 174 ngày 13-11-2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính: phạt tiền từ 20 đến 30 triệu đồng đối với hành vi cung ứng dịch vụ bưu chính mà không có giấy phép của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về bưu chính theo quy định của pháp luật; phạt tiền từ 10 đến 20 triệu đồng đối với hành vi cung ứng dịch vụ bưu chính mà không có văn bản xác nhận thông báo hoạt động của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về bưu chính.