Nha Trang tròn một thế kỷ 

Năm 1937, vua Bảo Đại ra đạo dụ chuyển Nha Trang từ thị trấn lên thị xã (được Toàn quyền Đông Dương chuẩn y ngày 7-5-1937). Theo cố bác sĩ Kiều Xuân Cư, tiếng là thị xã nhưng trung tâm của Nha Trang ngày ấy chỉ xoay quanh mấy con đường như: Trần Quý Cáp, Thống Nhất, Hoàng Văn Thụ, Yersin… Phía đường Trần Phú, chỉ có người Pháp ở nhưng cũng thưa thớt. Trong thời gian kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, thị xã Nha Trang được mở rộng hơn, nhưng trung tâm vẫn là khu vực quanh chợ Đầm. Khu Xóm Mới - Phước Hải sau lưng nhà thờ Núi vẫn là bãi hoang, lúp xúp nhà tạm bợ của dân nghèo; đường nối Diên Khánh với Nha Trang chỉ vừa cho một chiếc xe ngựa, 2 bên đường nhà cửa lác đác giữa ruộng lúa…

... đến thành phố du lịch biển hiện đại

Đất nước thống nhất, cuối tháng 3-1977, Nha Trang từ thị xã được nâng lên thành phố. Cùng với sự phát triển của đất nước, Nha Trang như được thay da đổi thịt. Việc mở thêm đường Nguyễn Tất Thành, đường Phạm Văn Đồng đã mở toang 2 cửa ngõ phía bắc, nam thành phố. 2 tuyến đường này hợp với đường Trần Phú tạo thành cung đường biển đẹp nhất Việt Nam chạy dài từ đèo Cù Hin đến Lương Sơn. Ở các vùng ven, các khu đô thị dần thay thế cho ruộng vườn. Ngày 22-4-2009, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định công nhận TP. Nha Trang là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Khánh Hòa.

Năm tháng đi qua, thành phố bên bờ vịnh xanh đã có sự phát triển vượt bậc, trở thành một đô thị du lịch hiện đại, được du khách trong nước và quốc tế yêu mến. Bây giờ, khách du lịch đi từ sân bay Cam Ranh về Nha Trang cứ xuýt xoa bởi vẻ đẹp lãng mạn, thơ mộng giữa biển và núi khi xe chạy trên đèo Cù Hin, đến trung tâm thành phố lại lướt qua công viên bờ biển với hàng dừa reo vui trong gió, một bên là biển xanh cát trắng, một bên là những khách sạn cao cấp. Nhìn ra phía đảo là các khu du lịch nổi tiếng như: Vinpearl, Hòn Tằm… Sau những tour du lịch khám phá sự kỳ thú của đại dương, thử sức với các môn thể thao biển, khách có thể đến các trung tâm thương mại lớn như: Nha Trang Center, Vincom, Gold Coast Nha Trang... để mua sắm, giải trí. Cùng với sự phát triển kinh tế, trong hơn 20 năm qua, Nha Trang cũng làm dày thêm vốn liếng văn hóa của mình với Festival Biển được tổ chức 2 năm/lần và hàng loạt sự kiện văn hóa - giải trí tầm cỡ quốc gia và quốc tế, như: các cuộc thi hoa hậu Việt Nam và quốc tế, lễ trao giải Cánh diều vàng… Trong chừng mực nào đó, Nha Trang đang dần trở thành một thành phố của sự kiện.

Nha Trang đang phát triển từng ngày. Từ trên núi Cô Tiên nhìn về phố biển, biển Nha Trang xanh thẳm một màu, mênh mông đến ngút ngàn tầm mắt. Nha Trang xưa vốn đã đẹp, nay lại thêm phần rực rỡ khi được tô điểm bởi con người. Những người con xa quê hương lâu ngày trở về phải thừa nhận rằng, tuy có thay đổi nhưng Nha Trang vẫn giữ được hồn cốt của mình. Công viên bờ biển vẫn xanh mát. Người dân Nha Trang luôn thân thiện mến khách. Đời sống ở Nha Trang vẫn thanh bình, nhịp sống vẫn nhẹ nhàng đúng kiểu phố biển. Với sự mở rộng về phía tây, thành phố như đẹp hơn với những khu đô thị được quy hoạch bài bản. Hiện nay, tỉnh và TP. Nha Trang đang đẩy mạnh công tác quy hoạch để hướng đến sự phát triển bài bản và bền vững hơn. Theo đó, Nha Trang sẽ phát triển dựa trên chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh... để hướng đến một thành phố đáng sống. "Mục tiêu đặt ra là xây dựng Nha Trang thành đô thị xanh, sạch và phát triển bền vững, có dịch vụ đa dạng, du lịch đẳng cấp gắn với những giá trị cảnh quan thiên nhiên và văn hóa đặc sắc, là một trung tâm nghiên cứu sáng tạo của cả nước và khu vực...”, ông Nguyễn Sỹ Khánh - Chủ tịch UBND TP. Nha Trang chia sẻ.

Màn đêm dần buông, phố biển Nha Trang lung linh, rực rỡ ánh đèn màu. Nhìn từ xa, Nha Trang trong dáng hình một con phượng hoàng lửa với đôi cánh dang rộng lướt ra biển lớn. Vâng! Một tương lai rộng mở đang đón chờ Nha Trang!

XUÂN THÀNH