Khánh Hòa 87,83%, Hồ Chí Minh 80,9%, Đà Nẵng 89,97%, Đồng Nai 87,24%... có điểm thi môn Lịch sử dưới 5 điểm trong kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia năm 2018 cho thầy cô suy nghĩ gì?
Khánh Hòa 87,83%, Hồ Chí Minh 80,9%, Đà Nẵng 89,97%, Đồng Nai 87,24%... có điểm thi môn Lịch sử dưới 5 điểm trong kỳ thi THPT quốc gia năm 2018 cho thầy cô suy nghĩ gì?
Có 32 năm dạy Lịch sử ở trường THCS, bản thân tôi rất buồn trước thực trạng học sinh (HS) không thích học môn Lịch sử. Đó cũng chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến 87,83% thí sinh ở Khánh Hòa có điểm môn Lịch sử thi THPT quốc gia năm 2018 dưới 5. Vậy nguyên nhân sâu xa là gì?
Thực tế về mặt xã hội, đa số phụ huynh hiện nay xem nhẹ môn Lịch sử, cho rằng học để biết vậy thôi chứ không ứng dụng gì trong nghề nghiệp tương lai sau này. Do vậy, phụ huynh không quan tâm đến mà chỉ đầu tư cho con học Toán, Vật lý, Hóa học, tiếng Anh… để có nhiều cơ hội chọn trường đại học, có tương lai nghề nghiệp tốt hơn sau này cho con em mình.
Ở góc độ HS, tại sao các em “ghét” học môn Lịch sử, nguyên nhân từ đâu? Một số thầy cô cho rằng: “Chương trình quá nặng nề, nội dung sách giáo khoa đậm chất báo cáo chính trị, chi tiết, bắt các em phải nhớ nhiều, cách kiểm tra vẫn là học thuộc lòng. Sách giáo khoa môn Lịch sử nghiêng về sự kiện: những chiến dịch, trận đánh, ta tiêu diệt bao nhiêu tên địch, bắn rơi mấy chiếc máy bay, xe tăng, tàu chiến…”. Đặc biệt, sự kiện đó diễn ra ngày tháng năm nào, diễn biến ra sao… Đây là một sai lầm về phương pháp dạy - học và kiểm tra môn Lịch sử. Dạy Lịch sử theo tôi là truyền cho các em tinh thần dân tộc, cái hồn của núi sông, lòng biết ơn với tổ tiên qua những nhân vật lịch sử chứ không phải những số liệu khô khan, diễn biến dài dòng của những trận đánh, những chiến dịch… Do chúng ta sai lầm về chương trình, nội dung dạy - học, kiểm tra là nguyên nhân sâu xa khiến cho HS chán học Lịch sử khi còn ở bậc THCS chứ không phải chỉ có học sinh lớp 12.
Thí sinh tham dự kỳ thi THPT quốc gia năm 2018 |
Nhớ khi kiểm tra bài cũ, tôi hỏi HS lớp 9 tôi dạy: “Em cho biết sự kiện lịch sử nào đánh dấu thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 đạt đến đỉnh cao?”, thì không HS nào trả lời được. Tôi tiếp tục gợi ý đó là ngày lễ Quốc khánh của nước ta, các em cũng lặng thinh. Cuối cùng tôi tự trả lời đó là sự kiện ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình, trước hàng chục vạn đồng bào, Bác Hồ đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Tôi kết luận là HS không quan tâm, chứ câu hỏi không khó vì tôi mới dạy các em tiết học liền trước đó. Tôi phải tự nhận lỗi rằng, trong đó có một phần trách nhiệm của mình do chưa đủ tâm huyết để gây hứng thú, kéo HS về với quá khứ hào hùng của cha ông trong những giờ học Lịch sử. Thế nhưng, với 1,5 tiết/tuần môn Lịch sử như hiện nay thì thật khó để làm được điều đó.
Còn khi có dự giờ, thao giảng, hội giảng, sinh hoạt chuyên môn cụm, hội thi giáo viên giỏi…, thật buồn khi đồng nghiệp chỉ chăm chăm đánh giá giáo viên có truyền thụ hết kiến thức trong sách giáo khoa hay không, dạy còn thiếu ý này, ý khác, có liên hệ, lồng ghép, tích hợp, giáo dục kiến thức, rèn kỹ năng, giáo dục thái độ tình cảm… để đánh giá xếp loại tiết dạy chứ không xem HS có hiểu bài hay không?
Đối với tôi, Lịch sử suy cho cùng là một câu chuyện kể về quá khứ, vậy dạy làm sao HS thích thú nghe câu chuyện là đủ, từ đó sẽ lắng đọng dần trong tâm hồn các em một cách tự nhiên mà không cần phải nhồi nhét bắt học thuộc lòng. Lỗi này từ quy định tiêu chuẩn, đánh giá, xếp loại giờ dạy ở bậc trung học (Công văn 10227/THPT) của Bộ Giáo dục - Đào tạo chứ không phải của ai. Tôi tha thiết mong rằng, Bộ Giáo dục - Đào tạo hãy để cho giáo viên chúng tôi tự do sáng tạo kể lại câu chuyện lịch sử, tất nhiên đó là sự thật, hơn nữa bản thân lịch sử là một khoa học, mới hy vọng HS hứng thú không thờ ơ với môn Lịch sử.
Chính thầy cô dạy Lịch sử chưa cùng đồng tâm tạo nên một sự thay đổi cần thiết về dạy - học - kiểm tra - thi môn Lịch sử thì nên “Tiên trách kỷ hậu trách nhân”. Mong các thầy cô hãy nhìn thẳng vào sự thật về thực trạng dạy - học môn Lịch sử để giúp các em tìm được sự hứng thú với môn học này!
Nguyễn Văn Lực
