Theo thống kê của Sở Giáo dục và Đào tạo, kết quả tốt nghiệp các cấp phổ thông của tỉnh trong năm học qua đều đạt tỷ lệ rất cao: tiểu học 99,9%, trung học cơ sở 98,62% và trung học phổ thông 97,99%.
Theo thống kê của Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), kết quả tốt nghiệp các cấp phổ thông của tỉnh trong năm học qua đều đạt tỷ lệ rất cao: tiểu học 99,9%, trung học cơ sở (THCS) 98,62% và trung học phổ thông (THPT) 97,99%. Không chỉ có thế, kết quả xếp loại học lực của học sinh (HS) cuối năm học 2009 - 2010 cũng cho thấy số lượng HS khá, giỏi không phải là hiếm. Ở cấp tiểu học, gần 80% HS đạt loại khá trở lên đối với 2 môn học được đánh giá bằng điểm số là Toán và Tiếng Việt, trong đó loại giỏi xấp xỉ 60%; cấp THCS cũng có tới 50% HS khá, giỏi (riêng loại giỏi là 19,2%); cấp THPT tuy khiêm tốn hơn nhưng vẫn có đến 28,93% HS khá, giỏi.
Tuy những con số trên khá ấn tượng nhưng để xét thực chất của giáo dục vẫn cần phải căn cứ vào các kỳ thi tuyển sinh lớp 10 và tuyển sinh đại học, cao đẳng. Đơn giản chỉ vì ở các kỳ thi này, bản thân từng thí sinh đều phải “độc lập chiến đấu” để giành một suất đỗ vào trường nên khó có chuyện cóp bài của nhau như thi tốt nghiệp. Một điều quan trọng khác làm cho các kỳ thi này đánh giá đúng chất lượng giáo dục hơn là do xã hội ít chú ý, “săm soi” về tỷ lệ đỗ đạt nên lãnh đạo ngành GD-ĐT cũng không ngại bị phê bình, kiểm điểm hoặc đem ra so sánh với nơi này, nơi nọ khi tỷ lệ HS đỗ lại thấp hơn các địa phương có tình hình kinh tế - xã hội khó khăn hơn mình.
Năm nay, kỳ thi tuyển sinh lớp 10 được đánh giá khá nhẹ nhàng, các đề thi đều phù hợp với HS có trình độ từ trung bình trở lên, riêng môn Sinh được cho là quá dễ. Thế nhưng, kết quả chấm thi cho thấy số bài ở mức dưới 5 điểm chiếm hơn một nửa với tổng cộng 24.917 bài (gồm có 10.916 bài thi môn Văn, 8.186 bài môn Toán và 5.815 bài môn Sinh). Trong đó có tới 754 bài thi bị 0 điểm; còn nếu tính ở mức từ 1 điểm trở xuống - nghĩa là chưa hoàn thành yêu cầu tối thiểu ở 1 câu hỏi thuộc loại dễ nhất của đề thi - cũng lên tới 3.588 bài! Riêng đối với HS được xếp loại giỏi khi tốt nghiệp THCS lại có tới 21,1% thí sinh không đạt điểm trung bình môn Văn; tương tự là 2,6% môn Toán và 1,6% môn Sinh; cá biệt có em chỉ đạt vỏn vẹn 0,25 điểm môn Toán. Cũng chính vì vậy mà cả tỉnh có 82 HS loại giỏi nhưng không thể lọt vào các trường THPT công lập với tỷ lệ trúng tuyển chung không mấy căng thẳng là 59,6%. Còn với số HS được xếp loại khá lại càng đuối hơn: có đến 7.358 bài thi đạt điểm dưới mức trung bình, trong đó có 30 bài thi 0 điểm; và có đến 1.722 HS thuộc đối tượng này không đủ điểm chuẩn tối thiểu để được vào học lớp 10 các trường THPT công lập. Cũng do điểm thi thấp nên nhiều trường THPT công lập phải tuyển “vét” đến mức 12,5 điểm (kể cả điểm khuyến khích, ưu tiên) - nghĩa là mỗi môn chưa được 2 điểm - mới đủ chỉ tiêu được giao.
Bảng phân tích điểm 3 môn thi của các phòng GD-ĐT cũng nói lên được chất lượng dạy - học của từng địa phương trong tỉnh. Không tính các huyện miền núi Khánh Sơn, Khánh Vĩnh có điều kiện khó khăn hơn hẳn về nhiều mặt và có đề thi riêng thì đối với môn Văn, Diên Khánh tiếp tục đứng đầu với 39,6% đạt điểm trên mức trung bình; tiếp theo là Nha Trang (38,5%), Cam Lâm (30,6%), Cam Ranh (30,3%), Ninh Hòa (30,2%), Vạn Ninh (29%). Về môn Toán, Nha Trang vẫn giữ vững ngôi vị đầu bảng từ nhiều năm nay với 62%, tiếp theo là Diên Khánh (58,2%), Cam Ranh (47,4%), Ninh Hòa (44%), Cam Lâm (43,7%) và Vạn Ninh (42,4%). Về môn Sinh, vị trí số 1 thuộc về Nha Trang với 69,9%, tiếp theo là Diên Khánh (69,1%), Ninh Hòa (59,8%), Cam Ranh (59,2%), Cam Lâm (57,7%) và Vạn Ninh (55,25). Nếu có điều kiện phân tích cụ thể “phổ” điểm của hơn 100 trường THCS trong toàn tỉnh thì sẽ thấy rõ hơn diện mạo chất lượng giáo dục của từng trường; và sẽ có những bất ngờ lớn về sự yếu kém của chất lượng giáo dục THCS hiện nay cũng như chất lượng thật của các trường THCS có “thương hiệu” lâu nay.
Ngành GD-ĐT đang tiếp tục thực hiện Cuộc vận động “Hai không”, cũng nên coi đây là tư liệu quan trọng để nhìn lại đúng mức căn bệnh thành tích và tiêu cực vẫn tồn tại dai dẳng trong các trường phổ thông. Phải chăng nên đăng tải rộng rãi lên website của ngành để xã hội cùng hiểu, biết đâu lại có thể giảm bớt các điểm nóng về “chạy trường” hàng năm khi tuyển sinh lớp 6, và các bậc phụ huynh có thêm điều kiện để hiểu rõ về thực chất các trường THCS ở tỉnh hiện nay.
LÊ VĂN
