Biện pháp phòng tránh bệnh đái tháo đường

Theo Tổ chức Y tế thế giới, hiện nay, tất cả các quốc gia trên thế giới đều phải đối mặt với sự gia tăng nhanh chóng của các bệnh không lây nhiễm.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, hiện nay, tất cả các quốc gia trên thế giới đều phải đối mặt với sự gia tăng nhanh chóng của các bệnh không lây nhiễm.

 Hiện nay, cứ 5 người trưởng thành có 1 người mắc tăng huyết áp; trong 25 người có 1 người bị bệnh đái tháo đường (ĐTĐ). Trong các bệnh không lây nhiễm, bệnh ĐTĐ chiếm tỷ lệ tử vong đứng thứ 3. Dự báo, đến năm 2045, trên toàn cầu sẽ có gần 700 triệu người mắc bệnh ĐTĐ.

Theo Bộ Y tế, tại Việt Nam, bệnh không lây nhiễm đang là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, cứ 10 người chết có 7 người chết do các bệnh không lây nhiễm. Đối với ĐTĐ, chỉ có khoảng 30% bệnh nhân ĐTĐ trong độ tuổi từ 18 đến 69 được chẩn đoán, phát hiện, còn 70% chưa được chẩn đoán. Thực tế, với lối sống ít vận động, ăn uống không hợp lý làm gia tăng béo phì, rối loạn chuyển hóa số người mắc bệnh ĐTĐ tuýp 2 đang tăng nhanh; có nhiều ca bệnh ở độ tuổi 9 - 13, thanh niên 20 - 30 tuổi, trong khi 10 năm trước đây, ĐTĐ hầu hết chỉ được ghi nhận ở độ tuổi sau 40.

Các chuyên gia về bệnh ĐTĐ khuyến cáo, mỗi người nên có thói quen khám sức khỏe 6 tháng/lần để có thể phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ, khi đó chỉ cần điều chỉnh chế độ ăn, vận động thể lực đã có thể ngăn chặn được mắc ĐTĐ. Đáng lưu ý, trẻ em, người thừa cân béo phì trong gia đình có người thân mắc ĐTĐ nên khám, phát hiện nguy cơ mắc bệnh. ĐTĐ là bệnh không trừ một ai, để phòng ngừa bệnh chúng ta cần: Giữ cân nặng hợp lý, nhất là đối với bệnh nhân mắc ĐTĐ, đặc biệt ĐTĐ tuýp 2. Các chuyên gia khuyên bạn nên bằng cách này hay cách khác phải “tiêu bớt” chất béo dư thừa trong cơ thể để cải thiện tình hình. Người mắc bệnh ĐTĐ thường bị tắc mạch ngoại vi, nhất là ở các chi, hút thuốc lá càng làm mạch chi bị tắc nhiều hơn, trong trường hợp xấu, đôi khi phải dùng đến thủ thuật cắt cụt chân. Khi hút thuốc, hàm lượng LDL cholesterol (cholesterol xấu) tăng, kéo theo khả năng mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ cũng tăng.

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, chế độ ăn uống khoa học là vấn đề then chốt khống chế bệnh ĐTĐ. Một chế độ ăn lành mạnh, bao gồm các loại thực phẩm ít chất béo và calo, ăn nhiều rau xanh, trái cây, nếu ăn thịt chỉ nên ăn thịt nạc. Chất xơ có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa bệnh ĐTĐ, bởi nó có thể hạ thấp tỷ lệ đường trong máu. Ngoài ra, chất xơ còn có tác dụng trong việc phòng, chống bệnh tim mạch. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên nên ăn ngũ cốc như là một thành phần chủ đạo trong bữa ăn. Bên cạnh đó, có thể ăn bổ sung bánh mì đen hay các loại bánh được chế biến từ bột mì cũng đem lại tác dụng như ý cho bệnh nhân ĐTĐ. Cơ thể chúng ta có khả năng hòa tan nhiều loại thức ăn khác nhau theo những tỷ lệ khác nhau: mất từ 5 phút đến 3 giờ để tiêu hóa cacbonhydrat (có nhiều trong khoai tây), 3 đến 6 giờ để tiêu hóa protein và phải mất 8 giờ hoặc hơn để “tiêu thụ” hết thức ăn. Đó là lý do tại sao các loại thức ăn khác nhau có những ảnh hưởng khác nhau tới hàm lượng đường trong máu (ví dụ ăn kem sẽ làm tăng hàm lượng đường trong máu nhanh hơn so với ăn khoai tây). Tuy nhiên, bệnh nhân ĐTĐ không nhất thiết phải kiêng vĩnh viễn đồ ngọt. Có điều bạn nên hạn chế và ăn có điều độ. Luyện tập thể dục thể thao không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh mà còn hạn chế nguy cơ béo phì. Việc luyện tập còn đem lại hiệu quả trong việc hạ thấp lượng đường và insulin trong máu. Mỗi ngày nên luyện tập khoảng 30 phút. Hãy lựa chọn hình thức luyện tập phù hợp với sức khỏe như: đi bộ, đạp xe, bơi lội..

Quế Lâm
(Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh)