Trong không khí náo nức mừng Đảng, mừng xuân, chúng tôi tìm về những nơi từng là cơ sở đầu tiên trong quá trình vận động thành lập Đảng tại Khánh Hòa.
Trong không khí náo nức mừng Đảng, mừng xuân, chúng tôi tìm về những nơi từng là cơ sở đầu tiên trong quá trình vận động thành lập Đảng tại Khánh Hòa.
Nơi cố Tổng Bí thư Hà Huy Tập từng dạy học và truyền bá tư tưởng cách mạng
Một sáng đầu tuần, chúng tôi đến thăm ngôi trường THPT Nguyễn Văn Trỗi. Cùng các nữ sinh của trường, chúng tôi được cô giáo Nguyễn Thị Thanh Vân đưa đến thăm phòng truyền thống. Trong căn phòng nhỏ, giọng cô giáo dạy văn đầy tự hào giới thiệu về truyền thống của nhà trường: “Các em có thể thấy đây là những hình ảnh của Trường Tiểu học Pháp - Việt Nha Trang, tiền thân của Trường THPT Nguyễn Văn Trỗi chúng ta ngày nay. Trường được thành lập năm 1920, lúc này chỉ có 3 lớp học với khoảng 45 học sinh. Trường tự hào là nơi giảng dạy, công tác của thầy giáo Hà Huy Tập năm 1925 - 1926. Trong thời gian này, bên cạnh công tác giảng dạy, thầy đã truyền bá tư tưởng yêu nước, tư tưởng cách mạng cho nhân dân nói chung và thế hệ thanh niên nói riêng”.
 |
| Trường Pháp - Việt Ninh Hòa đã được xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh. |
Không gian nhỏ nhưng đầy ắp những hình ảnh đáng nhớ, xúc động về trường. Đó là những bức ảnh đen trắng về thế hệ thầy và trò ngày xưa đều đã nhuốm màu thời gian; tấm bảng ghi công những liệt sĩ là cán bộ của trường đã hy sinh trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ; danh sách các liệt sĩ từng là học sinh của trường đã xếp bút nghiên lên đường tham gia chiến đấu, rồi hy sinh trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc và Tây Nam Tổ quốc. Đó là những hình ảnh tươi mới về Trường THPT Nguyễn Văn Trỗi khang trang rợp bóng mát hôm nay; bảng vinh danh những thành tích mà các thế hệ thầy và trò đã nỗ lực đạt được trong suốt bao năm qua… Thầy Hoàng Mạnh Hùng - Phó Hiệu Trưởng Trường THPT Nguyễn Văn Trỗi chia sẻ: “Phát huy truyền thống dạy tốt - học tốt, nhà trường luôn chú ý nâng cao chất lượng dạy và học. Đội tuyển học sinh giỏi của trường luôn đạt giải cao, nằm trong tốp 3 của tỉnh. Hàng năm, trường đều có học sinh đoạt giải học sinh giỏi quốc gia. Những năm gần đây, trường còn tổ chức cho học sinh tham gia các cuộc thi như: cuộc thi khoa học kỹ thuật, tiếng Anh trên mạng, toán trên mạng… và đều đoạt được giải cao. Đoàn trường, Công đoàn nhà trường, Chi bộ đều vững mạnh xuất sắc trong những năm qua”. Bên cạnh việc nâng cao chất lượng dạy và học, nhà trường cũng luôn quan tâm đến công tác giáo dục tư tưởng cho học sinh qua các buổi giáo dục về truyền thống của nhà trường hoặc sinh hoạt ngoại khóa…
Phát huy truyền thống cách mạng
Trường Pháp - Việt Ninh Hòa ngày ấy nay là Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị thị xã Ninh Hòa. Năm 2013, UBND tỉnh đã xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh Trường Pháp - Việt Ninh Hòa. Theo bia di tích: “Nơi đây vào những năm 1925 - 1926, hai thầy giáo Ngô Đức Diễn và Dương Chước (đảng viên Đảng Tân Việt, tiền thân Đảng Cộng sản Việt Nam) đã dạy học và tuyên truyền tư tưởng cách mạng cho giáo viên và học sinh; một số người sau này đã trở thành những cán bộ lãnh đạo phong trào cách mạng ở địa phương”. Trường là cái nôi giáo dục lý tưởng cách mạng, tinh thần yêu nước, cái nôi sản sinh ra những con người đã góp phần làm nên lịch sử hào hùng cho quê hương Ninh Hòa. Ngôi trường là niềm tự hào của các thế hệ thầy giáo, học sinh cũng như của người dân Ninh Hòa về truyền thống hiếu học, yêu nước, ý thức độc lập dân tộc, sẵn sàng xếp bút nghiên tham gia chiến đấu, bảo vệ Tổ quốc. Trường được xây dựng năm 1922 theo kiến trúc phương Tây. Tuy có bề dày lịch sử gần trăm năm nhưng đến nay, di tích vẫn giữ được bộ phận kiến trúc, chất liệu xưa; vẫn còn lưu giữ được tấm bia đá có ghi tên những người đã đóng góp xây dựng trường. Đây là di tích có chức năng giáo dục tư tưởng, truyền thống ngay từ khi xây dựng cho đến khi được sử dụng làm Nhà truyền thống và nay là Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị thị xã. Ông Nguyễn Thành Long - Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị thị xã Ninh Hòa cho biết: “Trong chương trình bồi dưỡng chính trị cho các lớp, chúng tôi có nội dung báo cáo về lịch sử Đảng bộ và nhân dân Ninh Hòa từ năm 1930 đến nay, đặc biệt nhấn mạnh cuộc biểu tình cách mạng 16-7-1930 để giáo dục truyền thống yêu nước, truyền thống cách mạng cho các lớp thanh niên”.
 |
| Trường THPT Nguyễn Văn Trỗi hiện nay. |
Chúng tôi tìm về ngôi nhà của đồng chí Lê Dung - người Ninh Hòa đầu tiên vào đảng Tân Việt, là Tỉnh ủy viên Tỉnh ủy lâm thời phụ trách Đảng bộ huyện Tân Định ngay khi Đảng bộ được công nhận thành lập ngày 24-2-1930. Ngôi nhà nằm trên đường Trần Quý Cáp (phường Ninh Hiệp, thị xã Ninh Hòa) từng là nơi diễn ra cuộc họp bàn kế hoạch tổ chức biểu tình 16-7-1930. Trải qua gần 9 thập kỷ, ngôi nhà đã được xây dựng lại, hiện là nơi sinh sống của gia đình ông Lê Toàn - người con trai thứ năm của đồng chí Lê Dung. Ông Lê Toàn chia sẻ: “Là con cháu gia đình cách mạng, chúng tôi tiếp bước cha ông trở thành những đảng viên trung kiên, phục vụ cho Tổ quốc, phục vụ cho Đảng”.
Trong cuốn Lịch sử Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa, Lịch sử Đảng bộ TP. Nha Trang đều nhắc, ở Nha Trang vào giữa năm 1928, Đảng Tân Việt kết nạp ông Nguyễn Văn Đô - kíp trưởng công nhân cầu đường Sở Lục lộ, ở Cù Lao, Xóm Bóng. Ông là một trong những đảng viên tiêu biểu làng Cù Lao từ năm 1928 - 1945. Ngôi nhà cũ ở Cù Lao đã được xây lại, giờ là nơi ở của gia đình người cháu nội duy nhất của ông là anh Nguyễn Đức Viên (khóm Cù Lao Hạ, phường Vĩnh Thọ). Anh Viên cho biết, ông nội mất khi anh chưa ra đời, người cha cũng mất sớm nên để tìm hiểu về ông chỉ có thể qua những cuốn lịch sử đảng bộ của địa phương. Thông qua đó để biết, tự hào và sống sao cho xứng đáng với người ông của mình…
Tầm vóc mới, diện mạo mới
Hiện nay, thị xã Ninh Hòa và TP. Nha Trang, 2 địa phương có những cơ sở đầu tiên trong quá trình vận động thành lập Đảng tại Khánh Hòa đã có nhiều đổi thay. Ngắm con sông Dinh lấp lánh trong nắng mai, những khu dân cư ẩn hiện bên bờ kè được xây sạch đẹp, chúng tôi chợt thấy con sông chảy trong miền ký ức của bao thế hệ người dân Ninh Hòa mang vẻ đẹp mới, hiện đại nhưng vẫn không mất đi vẻ lãng mạn, quyến rũ đã đi vào thơ, vào nhạc.
 |
| Cô và trò Trường THPT Nguyễn Văn Trỗi ôn lại truyền thống nhà trường. |
Trên địa bàn thị xã, một số dự án có vốn đầu tư lớn đã đi vào hoạt động hiệu quả như: Kho xăng dầu ngoại quan Vân Phong, Công ty TNHH Nhà máy Tàu biển Hyundai VinaShin, Trạm phân phối xi măng Nghi Sơn…; một số nơi thu hút mạnh mẽ dịch vụ du lịch như: Ninh Vân, vùng đầm Nha Phu; nhiều chương trình kinh tế - xã hội triển khai hiệu quả, bộ mặt đô thị, nông thôn có nhiều đổi mới. Bên cạnh phát triển kinh tế, lĩnh vực văn hóa, xã hội cũng có những chuyển biến tích cực, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân tiếp tục được cải thiện. Hiện nay, 100% các xã, phường đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học và THCS; 44,4% trạm y tế xã, phường có bác sĩ, 100% trạm y tế có nữ hộ sinh; tỷ lệ gia đình văn hóa đạt 92%... Ông Trần Công Hoán - Bí thư Thị ủy Ninh Hòa cho biết: “Năm 2010, huyện Ninh Hòa nâng lên thị xã. Đến thời điểm này, giá trị về kinh tế tăng gấp 3 lần so với năm 1975, đời sống nhân dân ổn định và phát triển. Ninh Hòa được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới. Mục tiêu giai đoạn 2015 - 2020, Đảng bộ tiếp tục xây dựng thị xã đạt đô thị loại 3 vào năm 2020. Nằm trong khu vực Nam Vân Phong với một số dự án lớn đã phát huy hiệu quả và các dự án lớn chuẩn bị đầu tư chính là lợi thế để Ninh Hòa tiếp tục phát triển”.
TP. Nha Trang cũng đã có nhiều đổi mới, đặc biệt là khoảng 10 năm trở lại đây. Kinh tế tiếp tục duy trì được tốc độ tăng trưởng, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng nhanh tỷ trọng các ngành dịch vụ - du lịch, công nghiệp - xây dựng; hạ tầng kỹ thuật đô thị phát triển đồng bộ; các dự án khu dân cư, đô thị mới từng bước được hoàn thiện đã tạo ra diện mạo thành phố khang trang; hạ tầng đô thị tiếp tục được đầu tư nâng cấp, trật tự đô thị được thiết lập theo hướng văn minh, hiện đại. Thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới, đến nay, thành phố đã có 2 xã đạt 19 tiêu chí nông thôn mới, 1 xã đạt 17 tiêu chí, 2 xã đạt 16 tiêu chí. Nha Trang là thành phố tiềm năng, hấp dẫn đối với nhà đầu tư và thu hút du khách trong nước, quốc tế. Ông Lê Quang Thắng - Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nha Trang cho biết: Từ năm 2009, TP. Nha Trang chính thức được công nhận là đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh nên góp phần tạo đà cho sự phát triển của thành phố. Nhiệm kỳ tới, Đảng bộ TP. Nha Trang phấn đấu xây dựng địa phương xứng tầm là trung tâm chính trị, kinh tế - văn hóa, khoa học - kỹ thuật của tỉnh và vùng duyên hải Nam Trung bộ - Tây Nguyên; trung tâm du lịch biển và trở thành thành phố sự kiện văn hóa cấp quốc gia và quốc tế. Bên cạnh đó, xây dựng kết cấu hạ tầng đô thị tạo không gian kiến trúc đồng bộ và hiện đại; mở rộng thành phố về phía Tây, phía Nam theo quy hoạch, hình thành các khu đô thị mới đa chức năng, đáp ứng yêu cầu phát triển của thành phố trong tương lai…”.
Nam Du
Theo cuốn Lịch sử Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa (giai đoạn 1930 - 1975), những năm 1925 - 1926, thầy giáo Hà Huy Tập (người Hà Tĩnh, sau này trở thành Tổng Bí thư của Đảng) và thầy giáo Ngô Đức Diễn (người Nghệ An) được cử vào dạy học ở Khánh Hòa. Thầy Diễn dạy tại Trường Pháp - Việt Ninh Hòa; thầy Tập dạy tại Trường Pháp - Việt thị xã Nha Trang. Hai ông đã truyền bá tư tưởng yêu nước, tư tưởng cách mạng cho nhân dân và thanh niên, học sinh. Từ những hoạt động tích cực của hai ông, cơ sở đầu tiên của Đảng Tân Việt đã nhen nhóm, gây dựng tại thị xã Nha Trang và huyện Tân Định (thị xã Ninh Hòa ngày nay). Hệ thống tổ chức của Đảng bộ Tân Việt Khánh Hòa chuyển sang Đông Dương Cộng sản Liên đoàn, rồi từ Đông Dương Cộng sản Liên đoàn chuyển sang Đảng Cộng sản Việt Nam ở Khánh Hòa diễn ra trong thời gian ngắn, không gián đoạn. Cơ sở đầu tiên của Đảng bộ là Trường Pháp - Việt thị xã Nha Trang do thầy Hà Huy Tập làm nòng cốt cùng với các đồng chí: Bùi Giao, Nguyễn Khắc Tài; Trường Pháp - Việt Ninh Hòa do thầy Ngô Đức Diễn làm nòng cốt cùng với các đồng chí: Dương Chước, Lê Dung. Ngày 24-2-1930, đồng chí Ngô Gia Tự, đại diện Ban Chấp hành Trung ương lâm thời Đảng Cộng sản Việt Nam ký quyết định công nhận Đông Dương Cộng sản Liên đoàn gia nhập Đảng Cộng sản Việt Nam. Do đó, Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa chính thức thành lập ngay từ ngày có quyết định công nhận Đông Dương Cộng sản Liên đoàn gia nhập Đảng Cộng sản Việt Nam (ngày 24-2-1930).
