Nộp bảo hiểm xã hội từ các khoản ngoài lương: Doanh nghiệp né tránh

Theo quy định, từ ngày 1-1-2018, tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc dựa trên mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. Tuy nhiên, qua hơn 8 tháng triển khai, các ngành chức năng phát hiện không ít doanh nghiệp (DN) né đóng BHXH từ phụ cấp lương, khoản bổ sung khác cho người lao động (NLĐ) để giảm bớt chi phí.

 

 

Ông Lê Hùng Chính - Phó Giám đốc BHXH tỉnh cho biết, qua thanh tra, kiểm tra có 33/103 cơ quan, DN đóng BHXH không đủ với mức tiền lương (thiếu mức phụ cấp lương, đóng thiếu 7% đối với lao động đã qua đào tạo, học nghề). Bên cạnh đó, nhiều DN chưa xây dựng và đăng ký thang bảng lương với cơ quan quản lý nhà nước. Các DN này lấy mức lương tối thiểu vùng để đóng BHXH cho NLĐ mà không thực hiện theo mức lương thực nhận. 

Cụ thể, kiểm tra tại Công ty TNHH Cơ khí và Dịch vụ Nguyên Lê (phường Ninh Đa, thị xã Ninh Hòa), các ngành chức năng phát hiện trên hợp đồng lao động ghi mức lương/giờ, phụ cấp độc hại/tháng, bảng lương ngày công/tháng, mức lương thực nhận từ hơn 5,9 đến 6,4 triệu đồng/tháng. Thế nhưng đến nay, công ty vẫn chưa đăng ký thang bảng lương với cơ quan quản lý nhà nước. Đồng thời, công ty tự đăng ký tham gia BHXH cho NLĐ ở mức lương hơn 3,3 triệu đồng/người/tháng, không khớp với mức lương trên hợp đồng và bảng lương thực nhận. Còn tại Công ty Cổ phần Du lịch Thắng Lợi (phường Xương Huân, TP. Nha Trang), phần lớn mức lương ghi trong hợp đồng lao động bằng với mức lương tối thiểu vùng cộng thêm 7% đối với lao động đã qua đào tạo nghề để tham gia BHXH cho NLĐ. Thế nhưng, mức lương thực nhận trong bảng lương của NLĐ lại cao hơn rất nhiều so với mức lương trên hợp đồng. Ngoài ra, nhiều khoản thu nhập khác không được quy định cụ thể trên hợp đồng nhưng có trong bảng lương thực nhận… 

 

Theo quy định, những khoản thu nhập không phải đóng BHXH gồm: tiền thưởng sáng kiến; tiền ăn giữa ca; các khoản hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ; hỗ trợ khi NLĐ có thân nhân bị chết, NLĐ có người thân kết hôn, sinh nhật của NLĐ, trợ cấp cho NLĐ gặp hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác. Đồng thời, với những phụ cấp và khoản bổ sung không xác định được trước thì không phải tham gia BHXH bắt buộc. Tuy nhiên, qua khảo sát có rất nhiều DN áp dụng 2 quy định trên để né đóng BHXH cho NLĐ. Cụ thể, cùng với mức lương cơ bản, DN còn ghi trên hợp đồng lao động phụ cấp nhà ở, xăng xe, điện thoại, phụ cấp ăn trưa… Các khoản bổ sung thì ghi là mức lương hiệu quả công việc, nhưng đồng thời quy định lương hiệu quả thay đổi tùy theo mức độ hoàn thành công việc của từng tháng. Đây cũng là cách thức né đóng BHXH của các DN.

Theo Luật BHXH, việc tính đóng BHXH bắt buộc được thực hiện cụ thể gồm: tiền lương tháng đóng BHXH = mức lương + phụ cấp lương + các khoản bổ sung. Tính đến nay, toàn tỉnh có 5.052 đơn vị và hơn 100.600 NLĐ tham gia BHXH với tổng quỹ lương bình quân hàng tháng hơn 460,2 tỷ đồng

 

Ông Lê Hùng Chính cho biết, với những DN đóng BHXH thiếu mức phụ cấp lương, đóng thiếu 7% đối với lao động đã qua đào tạo, học nghề, cơ quan BHXH đã đề nghị các đơn vị lập thủ tục điều chỉnh và nộp tiền truy đóng. Đến nay, hầu hết các DN đã thực hiện nộp tiền truy đóng do đóng thiếu mức tiền lương. Đối với những DN chỉ thực hiện đóng BHXH cho NLĐ bằng mức lương tối thiểu vùng, chưa xây dựng, đăng ký thang bảng lương thì cơ quan BHXH chưa đủ quyền hạn để xử lý. Vì vậy, khi làm việc tại DN, đơn vị chỉ đôn đốc nhắc nhở DN thực hiện đúng quy định. “Nếu đóng BHXH trên thu nhập thực tế, NLĐ chỉ tăng mức đóng trên mức 1/3 tổng mức đóng BHXH. Ngược lại, khi ốm đau, thai sản hay nghỉ hưu, lương từ quỹ BHXH của họ sẽ tăng cao và được hưởng 100% từ mức đóng tăng. Do đó, để các DN thực hiện nghiêm các quy định ngoài trách nhiệm của ngành BHXH, rất cần sự vào cuộc của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội”, ông Chính nói.

 

Phú Vinh