Năm 2020, khi dịch Covid-19 hoành hành dữ dội, cả thế giới trông chờ các nhà khoa học chạy đua từng ngày để nghiên cứu, sản xuất được vắc xin phòng, chống dịch bệnh. Trong cuộc đua ấy, Viện Vắc xin và Sinh phẩm Y tế (IVAC) đã nỗ lực vượt bậc để sản xuất ra loại vắc xin Covivac "made in Vietnam".
Năm 2020, khi dịch Covid-19 hoành hành dữ dội, cả thế giới trông chờ các nhà khoa học chạy đua từng ngày để nghiên cứu, sản xuất được vắc xin phòng, chống dịch bệnh. Trong cuộc đua ấy, Viện Vắc xin và Sinh phẩm Y tế (IVAC) đã nỗ lực vượt bậc để sản xuất ra loại vắc xin Covivac “made in Vietnam”.
Vắc xin phòng dịch Covid-19 của Việt Nam
Có mặt tại Trại Chăn nuôi Suối Dầu thuộc IVAC - nơi đặt cơ sở nghiên cứu và nhà máy sản xuất vắc xin của viện, chúng tôi không khỏi thán phục những nhà khoa học đang miệt mài làm việc. Trong khu vực sản xuất vắc xin, mỗi người mỗi phần việc đang thực hiện nuôi cấy, lọc tách vi rút, bào chế vắc xin…
|
Là một trong những thành viên tham gia nghiên cứu, bào chế vắc xin Covivac, ông Đàm Xuân Cường - Phó Trưởng phòng Sản xuất Vắc xin Cúm chia sẻ, viện bắt đầu thực hiện nghiên cứu vắc xin Covivac từ tháng 5-2020. Nhóm nghiên cứu quyết định lựa chọn công nghệ nuôi cấy trên trứng gà có phôi để sản xuất vắc xin. Công nghệ này đã được IVAC làm chủ, sử dụng để sản xuất thành công 2 vắc xin cúm mùa và H5N1. Bên cạnh đó, viện cũng có giống gà Pháp lấy trứng sạch, phù hợp với nghiên cứu. Ưu điểm của công nghệ này là dễ đầu tư, dễ triển khai và phù hợp với năng lực khoa học công nghệ của IVAC.
Quy trình sản xuất vắc xin tại IVAC. |
Chủng vi rút được viện sử dụng để nghiên cứu sản xuất vắc xin là chủng NDV-Lasota-S. Đây là chủng có độc lực thấp. Chủng này do Trường Đại học Y khoa Icahn của Mỹ cung cấp. Đầu tiên, chủng NDV-Lasota-S được tiêm vào dịch niệu đệm trứng gà để nuôi cấy vi rút. Khi chúng nhân bản, túi dịch chứa vi rút trong trứng gà được hút ra ngoài để tinh chế, lọc tách. Sau đó, vi rút được bất hoạt, không còn khả năng gây bệnh nhưng vẫn giữ nguyên đặc tính ban đầu rồi đưa vào bào chế sản xuất vắc xin. Ông Đàm Xuân Cường cho biết: “Chúng tôi nhận chủng NDV-Lasota-S đợt đầu tiên vào tháng 6-2020 và tiến hành nghiên cứu, nuôi cấy. Do chủng không ổn định nên kết quả chưa đạt. Tháng 9, sau khi nhận được chủng mới, kết quả nghiên cứu, nuôi cấy khả quan, phát triển tốt và thích ứng với quy trình công nghệ hiện có. Kết quả trên tiếp thêm động lực và niềm tin cho chúng tôi. Tuy đại dịch diễn biến rất phức tạp nhưng nhóm đặt mục tiêu chậm mà chắc, phải có đủ những số liệu nghiên cứu và phải hết sức thận trọng nhằm bảo đảm an toàn tuyệt đối khi thử nghiệm trên người. Trong khoảng thời gian này, nhiều tuần, nhóm nghiên cứu ở lại luôn nơi thí nghiệm, tập trung làm việc cả ngày lẫn đêm”.
Sớm thử nghiệm
Những công sức của các nhà khoa học được đền đáp khi sản phẩm vắc xin hoàn thành, được đặt tên là Covivac. Vắc xin đã thử nghiệm thành công trên động vật như: chuột đất vàng, chuột nhắt, thỏ... cho kết quả an toàn, tạo khả năng miễn dịch cao trên động vật.
Vắc xin Covivac do IVAC sản xuất. |
Ông Dương Hữu Thái - Viện trưởng Viện Vắc xin và Sinh phẩm Y tế cho biết, viện đã gửi lên Hội đồng đạo đức Bộ Y tế hồ sơ chuyên môn, giấy chứng nhận chất lượng, kết quả báo cáo đầy đủ của vắc xin và đang chờ Hội đồng đạo đức thẩm định. Nếu không có gì thay đổi, vắc xin sẽ tiến hành thử nghiệm giai đoạn 1 trên người vào cuối tháng 1-2021, sớm hơn dự kiến ban đầu 2 tháng.
Theo đó, IVAC sẽ phối hợp Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Trường Đại học Y Hà Nội thử nghiệm lâm sàng vắc xin Covivac giai đoạn 1 trên 125 người tình nguyện. Các tình nguyện viên có độ tuổi từ 18 đến 59, khỏe mạnh, không mắc bệnh nền, cùng nhiều tiêu chí đặc thù khác. Dự kiến, liều lượng tiêm cho mỗi đối tượng là 1mcg, 3mcg và mỗi đối tượng tiêm 2 mũi cách nhau 28 ngày. Sau khi tiêm, toàn bộ tình nguyện viên sẽ được theo dõi tình trạng sức khỏe, phản ứng của vắc xin. Nếu diễn ra thuận lợi sẽ tiến hành thử nghiệm giai đoạn 2, giai đoạn 3.
Ông Thái khẳng định: “Được Tổ chức Y tế thế giới và các tổ chức quốc tế hỗ trợ, IVAC có cơ sở hạ tầng, nhân lực, kinh nghiệm và có sẵn dây chuyền sản xuất vắc xin cúm, có thể chuyển đổi sang sản xuất vắc xin mới với công suất hàng chục triệu liều/năm. Bây giờ mới là khởi đầu, vẫn còn nhiều thử thách ở phía trước, song chúng tôi có niềm tin và quyết tâm trên cơ sở năng lực hiện có sẽ sớm đưa vắc xin Covivac đến người dân”.
Cát Đan
