Địa chỉ tin cậy của các bệnh nhân bị bệnh giảm áp

Oxy cao áp được chỉ định như một phương pháp điều trị đặc hiệu đối với BGA.

Với việc đưa vào ứng dụng buồng nén oxy cao áp trong hoạt động chữa bệnh, từ năm 2003 đến nay, Bệnh viện (BV) Điều dưỡng - Phục hồi chức năng (ĐD-PHCN) đã điều trị thành công nhiều chứng bệnh do quá trình chuyển hóa thiếu oxy gây nên. Đặc biệt, BV đã cứu sống hàng trăm bệnh nhân (BN) bị bệnh giảm áp (BGA) và đã trở thành một địa chỉ điều trị hiệu quả, đáng tin cậy đối với các BN bị bệnh này.

Người dân các tỉnh duyên hải miền Trung thường  sống bằng nghề biển. Trong số đó có nhiều người mưu sinh bằng nghề thợ lặn (bắt sò, hải sản). Nghề lặn tuy mang lại lợi ích kinh tế nhưng tiềm ẩn lắm rủi ro vì nhiều thợ lặn làm việc trong điều kiện trang bị thô sơ, chưa qua trường lớp đào tạo về kỹ thuật lặn. Đó là nguyên nhân khiến nhiều thợ lặn bị mắc BGA trong quá trình hành nghề. Nếu không được điều trị kịp thời, căn bệnh nghề nghiệp này có thể để lại tỷ lệ tàn tật và tử vong cao. Vì khi lặn ở độ sâu, cơ thể người phải chịu áp suất cao của cột nước biển. Dưới tác động của lực này, khí oxy và nitơ sẽ hòa tan vào các mô của cơ thể. Trong quá trình giảm áp (ngoi lên mặt nước) chậm, khí nitơ sẽ từ từ thải ra ngoài theo đường phổi. Nếu giảm áp quá nhanh, khí nitơ không thải kịp, tích tụ trong cơ thể và tạo thành các bọt khí chèn ép lên các tế bào thần kinh, gây tê liệt một phần hay toàn phần các chi, đồng thời kèm theo một số triệu chứng nguy hiểm khác.

Anh Lê Hoàng Đức - một ngư dân ở vùng duyên hải tỉnh Bình Định từng 2 lần mắc BGA do lặn kể: Gia đình anh làm nghề biển nên anh gắn bó với nghề thợ lặn gần 7 năm. Công việc của anh hàng ngày diễn ra suôn sẻ. Nhưng vào một ngày năm 2004, sau hơn 1 giờ lặn, anh ngoi lên mặt nước thì có cảm giác choáng váng, ù tai, khó thở, cơ thể mất thăng bằng. Theo hướng dẫn của mọi người, gia đình đưa anh vào điều trị oxy cao áp (điều trị bằng oxy nguyên chất với áp lực cao) tại BV ĐD-PHCN Khánh Hòa. Do được điều trị sớm nên anh chỉ nằm buồng nén oxy cao áp 2 lần, mỗi lần khoảng 6 giờ thì bệnh khỏi hẳn. Nhưng không may, năm 2006, tai nạn nghề nghiệp lại đến với anh một lần nữa. Lần này nặng hơn lần trước với các triệu chứng tê liệt 2 chân, bí tiểu. Tại BV ĐD-PHCN Khánh Hòa, anh lại có cơ may được các bác sĩ cứu qua cơn nguy kịch. Nhưng do tính chất bệnh nặng hơn nên anh phải điều trị bằng oxy cao áp nhiều ngày. Ngày đầu, anh nằm buồng oxy cao áp khoảng 8 tiếng, những ngày sau giảm dần, hơn 10 ngày anh mới hồi phục hoàn toàn và được xuất viện.

Bác sĩ Thiều Long, Trưởng khoa Khám - Cấp cứu BV ĐD-PHCN cho biết, hiện nay, phương pháp điều trị bằng oxy cao áp được ứng dụng rộng rãi trên thế giới, đặc biệt ở các nước phát triển. Họ lắp đặt các máy oxy cao áp ngay trên tàu có thợ lặn làm việc để cấp cứu và điều trị kịp thời khi có sự cố xảy ra. Ở Nam Triều Tiên, trung bình có khoảng 5 buồng oxy cao áp/1 triệu dân; Nhật Bản khoảng 2 - 3 buồng oxy cao áp/1 triệu dân; ở Việt Nam, số buồng oxy cao áp trang bị rất ít, chỉ có ở các BV khu vực. Riêng BV ĐD-PHCN, từ khi trang bị buồng oxy cao áp đến nay đã tiếp nhận trên 100 BN (đến từ các tỉnh duyên hải miền Trung, nhiều nhất là tỉnh Quảng Ngãi) mắc BGA do lặn và đa số họ đều được chữa khỏi. Theo một thống kê nhỏ trên 51 BN (45 ca bị liệt, và 6 ca có triệu chứng đau khớp, đau đầu, khó thở…) điều trị tại BV năm 2006, 2007 cho thấy, số BN không hồi phục hoàn toàn chỉ chiếm 11,8%. Trong số này, nhiều BN do nhập viện quá muộn hoặc do hoàn cảnh khó khăn nên xin xuất viện sớm, không điều trị đến nơi đến chốn. Chính vì vậy, để phòng BGA, các thợ lặn cần được trang bị kiến thức, kỹ thuật lặn trước khi hành nghề. Nếu BN mắc bệnh, sau khi sơ cứu, cần nhập viện điều trị bằng oxy cao áp càng sớm càng tốt để hạn chế nguy cơ bị tàn tật vĩnh viễn. Trước đây, người nào mắc bệnh này, nếu gia đình khá giả thì chuyển vào điều trị ở TP. Hồ Chí Minh, nếu gia đình nghèo thì chỉ chữa trị theo phương pháp y học cổ truyền, châm cứu hoặc uống thuốc nhưng kết quả rất hạn chế, tỷ lệ tàn tật cao.

Sau hơn 5 năm ứng dụng có hiệu quả kỹ thuật điều trị bằng oxy cao áp trong hoạt động chữa bệnh, đặc biệt là điều trị BGA, vừa qua, Bộ Y tế đã có quyết định phê duyệt bổ sung kỹ thuật điều trị này vào danh mục khám chữa bệnh của BV ĐD-PHCN. Điều đó cho thấy, BV đã có đủ năng lực về cơ sở vật chất, trang thiết bị cũng như trình độ chuyên môn trong việc ứng dụng kỹ thuật điều trị bằng oxy cao áp để chăm sóc sức khỏe nhân dân, đặc biệt góp phần giảm tỷ lệ tử vong và tàn tật cho những người thợ lặn mắc BGA ở khu vực miền Trung.

MINH THIẾT