Ngày 27-5-1968, Bộ Quốc phòng ra Quyết định số 53/QĐ-QP thành lập Đoàn Phòng không (PK) mang phiên hiệu B77. Đây là Đoàn PK cơ động thứ 3 của Quân đội nhân dân Việt Nam...
 |
| Đại tá CAO VĂN MINH, Đoàn trưởng Đoàn B77 Bộ đội Phòng không Khánh Hòa. |
Trước tình hình cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta bước vào giai đoạn quyết liệt, ngày 27-5-1968, Bộ Quốc phòng ra Quyết định số 53/QĐ-QP thành lập Đoàn Phòng không (PK) mang phiên hiệu B77. Đây là Đoàn PK cơ động thứ 3 của Quân đội nhân dân Việt Nam. Ngay sau khi thành lập, Đoàn B77 nhanh chóng ổn định tổ chức, biên chế… khẩn trương hành quân vào tuyến lửa Khu 4, bước vào cuộc chiến đấu đánh trả Không quân của Mỹ.
Ngày 6-6-1968 là mốc son đáng nhớ đầu tiên của Đoàn. Trên bầu trời huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An quê Bác, 6 khẩu cao xạ 37mm của Đại đội 3, Trung đoàn 233 đã nổ súng bắn hạ chiếc máy bay A6-A ghi chiến công đầu của B77. Ngày 2-9-1968, Trung đoàn tên lửa 278 ra quân với 2 quả đạn, kíp chiến đấu số 1 đã bắn hạ chiếc máy bay F8 của địch, ghi chiến công đầu của bộ đội Tên lửa. Từ đây, các Trung đoàn pháo phòng không (PPK) 250, 256, 224, 233 đều trải qua nhiều cuộc đọ sức với kẻ thù và chiến công nối tiếp chiến công. Suốt 5 tháng cơ đôïng chiến đấu trên địa bàn Nghệ An, Hà Tĩnh, các đơn vị của Đoàn B77 đã bắn rơi 39 máy bay hiện đại của
Không quân Mỹ, trong đó có chiếc thứ 3.000 trên miền Bắc và chiếc thứ 400 tại đất lửa Nghệ An. Thất bại trong cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ nhất, đế quốc Mỹ chuyển hướng chiến lược; Đoàn PK B77 cũng được lệnh cơ động ra Hà Nội làm nhiệm vụ mới. Cánh sóng ra đa của Đoàn hành quân lên phía Tây bủa lưới một hướng chiến lược quan trọng. Các đơn vị tên lửa, PPK rải đều khu vực Đông Anh, Đa Phúc, Phú Lỗ, Đáp Cầu, Thái Nguyên, Bắc Giang, Bắc Cạn. Năm 1971, B77 trở lại chiến trường, có mặt trên các tuyến đường trọng điểm 15, 16, 18, 20; cơ động trên 26.000km; tham gia hàng ngàn trận đánh, bắn rơi 73 máy bay Mỹ; vừa chi viện cho chiến trường Bình-Trị-Thiên, bảo vệ tuyến vận tải chiến lược 559, vừa góp phần chia lửa cùng quân dân Hà Nội trong chiến dịch 12 ngày đêm Điện Biên Phủ trên không. Tháng 2-1975, Đoàn B77 được Quân chủng giao nhiệm vụ thọc sâu vào chiến trường miền Nam. Các đơn vị của Đoàn nhanh chóng có mặt trên tuyến Pleiku, Đắc Lắc, Lộc Ninh; tham gia giải phóng Buôn Ma Thuột và là một trong những đơn vị PK có mặt sớm nhất trong chiến dịch Hồ Chí Minh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ, Đoàn PK B77 đã đánh 6.563 trận, bắn rơi 147 máy bay các loại của giặïc Mỹ, trong đó có 2 B52, bắt sống nhiều giặc lái. Đoàn đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng 1 Huân chương Quân công hạng Nhất, 4 Huân chương Chiến công hạng Nhất, 2 Huân chương Chiến công hạng Nhì. 20 tập thể và 11 cá nhân được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (AHLLVTND).
Sau giải phóng miền Nam, Đoàn hành quân ra bảo vệ biên giới phía Bắc. Năm 1980, một bộ phận của Đoàn mang phiên hiệu B78 từ Hà Tây được lệnh hành quân vào Khánh Hòa làm nhiệm vụ bảo vệ căn cứ Cam Ranh, các tỉnh Nam Trung bộ và Tây Nguyên. Những quả tên lửa, những nòng pháo cao xạ, những dàn ra đa lại vươn nòng, tỏa sóng bảo vệ bầu trời của Tổ quốc. Đặc biệt, sau chiến dịch CQ 88, cánh sóng ra đa của B78 còn vươn ra tận Trường Sa, ôm gọn vùng trời biển Đông. Năm 1993 ghi đậm dấu ấn của Đoàn, B78 được tăng cường sức mạnh với sự hội ngộ của Đoàn ra đa Tô Hiệu, tên lửa Hùng Vương và PPK Trường Sơn tạo nên gương mặt mới của Đoàn. Năm 1997, Đoàn PK B78 trở về với tên cũ B77. Gần 30 năm làm nhiệm vụ trong đội hình B78 rồi B77 (1993 - 2007), Cánh sóng ra đa Tô Hiệu từ Cam Ranh đến Phú Yên, Pleiku, Đắc Lắc, Ninh Thuận, Bình Thuận ra tận Trường Sa, Song Tử… đã bắt hàng vạn tốp mục tiêu, chưa khi nào để sót lọt hoặc hoang báo. Đặc biệt, Trạm ra đa 11 Trường Sa từ ngày triển khai (năm 1988) đến nay đã thực hiện hàng chục ngàn phiên trực, phát hiện, thông báo về đất liền hàng trăm ngàn lần tốp mục tiêu, chưa trường hợp nào sai sót. Với thành tích xuất sắc, năm 2000, Trạm 11 được Đảng, Nhà nước tuyên dương AHLLVTND trong thời kỳ đổi mới. Thi đua với ra đa Tô Hiệu, PPK Trường Sơn và tên lửa Hùng Vương cũng có những bước đột phá mạnh mẽ trong huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, trong xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện và đoàn kết quân dân. Suốt 10 năm khi B77 tái thành lập (1997), tên lửa Hùng Vương kể cả tên lửa tầm cao và tên lửa vác vai cùng PPK năm nào cũng tham gia hội thao, hội thi cấp quân chủng và toàn quân giành thắng lợi. Quyết tâm tiêu diệt mục tiêu khi địch xâm nhập bầu trời dù chúng bay cao hay bay thấp, kiên quyết không để Tổ quốc bị bất ngờ bởi các tình huống trên không là phương châm hành động và cũng là lẽ sống của Đoàn. Chính vì thế, tên lửa Hùng Vương và ra đa Tô Hiệu đã được Đảng, Nhà nước tuyên dương AHLLVTND vào năm 2000 và 2008 về những thành tích đạt được trong thời kỳ đổi mới.
Phát huy truyền thống tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc và nhân dân; anh dũng, kiên cường, bền bỉ trong chiến đấu và xây dựng; không ngại gian khổ, hy sinh, ra sức học tập, rèn luyện, nâng cao bản lĩnh chính trị, sẵn sàng chiến đấu; bảo quản giữ gìn vũ khí, khí tài được trang bị; đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân dân… được hun đúc từ 40 năm qua, cán bộ chiến sĩ B77 đang phấn đấu đạt những thành tích mới; quyết tâm cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Đại tá CAO VĂN MINH, Đoàn trưởng Đoàn B77 Bộ đội Phòng không Khánh Hòa
