Do bản tính thích đi đó đây nên thời trai trẻ, hễ có dịp là tôi thoát ra khỏi nhà mất hút mấy ngày liền, có khi hàng tuần, tìm đến các danh lam thắng cảnh, chiêm ngưỡng bao kỳ hoa dị thảo, ngạc nhiên đến mê mẩn trước nhiều bông hoa vừa lạ vừa đẹp khắp nơi trong nước và trên thế giới nhập về.
Do bản tính thích đi đó đây nên thời trai trẻ, hễ có dịp là tôi thoát ra khỏi nhà mất hút mấy ngày liền, có khi hàng tuần, tìm đến các danh lam thắng cảnh, chiêm ngưỡng bao kỳ hoa dị thảo, ngạc nhiên đến mê mẩn trước nhiều bông hoa vừa lạ vừa đẹp khắp nơi trong nước và trên thế giới nhập về. Vậy mà mỗi khi xuân về Tết đến, tôi vẫn nao lòng xao xuyến trước khóm bông vạn thọ quê nhà, nhìn thấy sắc màu trầm lắng của hoa như gặp lại bao kỷ niệm thân thương cả quãng đời tuổi nhỏ.
 |
Hồi ấy, làng tôi mỗi khi đông tàn xuân đến, hoa vạn thọ đồng loạt như hiện ra đón Tết. Đường thôn ngõ xóm nhấp nhô sắc màu vạn thọ, nhà nhà xuất hiện bông vạn thọ. Nhiều gia đình, loài hoa này được trồng thành từng hàng, từng luống từ ngoài ngõ như giàn chào dẫn vào sân, vào nhà rồi lên bàn thờ tiên tổ. Thời ấy, gia đình nào ngày Tết không có bóng dáng vạn thọ ẩn hiện trong nhà là cảm thấy như xuân chưa về đầy đủ, còn thiếu thiếu chút gì. Người dân làng tôi chuộng nhất là loài vạn thọ tà lạch cao giàn, hoa nở bung tròn như chiếc bánh của người thợ khéo tay làm nên, với các màu vàng, cam, đỏ, trắng dung dị nhưng không kém phần lịch lãm, trang trọng.
Hoa vạn thọ thuở ấy như biểu hiện vẻ đẹp của mọi giới nơi miền quê cổ kính, yên bình. Từ nam thanh nữ tú đến trung niên, cao niên; từ trẻ con đến các cụ già, ai cũng có thể tìm thấy niềm vui qua vẻ thánh thiện của hoa vạn thọ trồng ở vườn quê. Hoa dân dã mà thanh bạch, nó trầm lắng mà rạo rực, tươi xinh mà bền bỉ, bởi hoa nở rất lâu tàn như cái tên ai đặt tự thuở nào. Nó không giống loại cúc vạn thọ của mấy bác nhân văn trồng ở vườn giai phẩm.
Để trồng vạn thọ đại đóa cao giàn nở hoa đúng dịp Tết, nhiều nhà từ khoảng sau Tết Trung thu đến cuối tháng Tám âm lịch, tùy thời tiết ấm lạnh mỗi năm, họ lấy hoa giống treo khô ở chái bếp, tách hạt đem gieo thành vạt, thời gian sau nứt chồi lớn thành cây con mới bứng ra trồng vào chậu kiểng, hoặc nơi cổng ngõ, lối đi vào sân vườn, có khi họ trồng trang trí theo rào giậu. Hồi ấy, láng giềng ai chưa có giống hoa này nhưng thích trồng thì cứ tới các nhà ươm nhiều xin giống cây con thoải mái, họ không bán mà còn xởi lởi tặng hơn số lượng hỏi xin.
Sinh thời, không năm nào cha tôi không trồng vạn thọ. Tuy bận rộn cuốc cày nơi đồng áng, quần quật việc nhà nông quanh năm suốt tháng; có năm bão lụt liên miên, mùa màng thất bát, vườn tược hư hại, thế mà ông vẫn giữ lệ chăm trồng vạn thọ như giữ gìn thứ gia bảo truyền thống thiêng liêng. Thuở ấy, mỗi lần thấy cha bứng vạn thọ con từ luống đất ươm đem ra trồng theo ý đồ trang trí cảnh quang quanh nhà, lòng tôi rộn lên niềm vui như bắt đầu cho cuộc Tết từ xa. Theo ngày tháng cây lớn dần, cha cũng bỏ công nhiều hơn để chăm sóc. Đêm đêm, ông thường rọi đèn bắt sâu xuất hiện cắn phá lá cành. Năm nào thời tiết quá lạnh, hoa có dấu hiệu phát triển chậm, trễ Tết, cha dậy từ khuya nấu nước vừa pha trà, vừa pha đủ độ ấm tưới thúc vạn thọ kịp cho hoa đẹp xuất hiện vào ngày đầu năm mới. Chính vậy, Tết Nguyên đán thuở ấy gia đình tôi như được sống trong thảm sắc màu vạn thọ. Đến mãn tháng Giêng, hoa dần tàn, cha chọn những bông to đẹp, sung mãn nhất giữ giống cho Tết năm sau. Đối với mẹ tôi, bà không những mê mẩn làn hương dìu dịu và sắc màu thời kỳ vạn thọ nở rộ, mà còn chế biến, thưởng thức nó bằng vị giác. Gần cuối mùa hoa, thể nào trong bữa cơm gia đình cũng có món rau sống trộn cánh hoa tươi và lá non vạn thọ nghe nồng nồng, thơm thơm. Ăn riết rồi quen thành đặc sản gia đình.
Còn tôi, khi tuổi lên tám, lên mười, mỗi khi vạn thọ cuối mùa thường lén hái những bông phụ ở các vị trí ít bị phát hiện, rủ bạn cùng trang lứa say mê vào trò chơi đá kiện. Sau này lớn lên, đi xa khỏi làng, bất chợt gặp khóm vạn thọ đâu đó trên nẻo đường xuôi ngược mưu sinh nơi xứ người, lòng không khỏi bàng hoàng nhớ thương bao kỷ niệm quê nhà thời niên thiếu chợt hiện về trong tâm tư, nhất là mỗi độ Tết đến xuân sang.
Nguyễn Tường Văn
