Theo quy định của các thông tư về đăng ký thuế, cá nhân có thu nhập thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân được cấp một mã số thuế duy nhất để sử dụng.
Theo quy định của các thông tư về đăng ký thuế, cá nhân có thu nhập thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) được cấp một mã số thuế (MST) duy nhất để sử dụng. Cá nhân sử dụng MST để thực hiện khai thuế, nộp thuế, hoàn thuế và thực hiện các thủ tục về thuế khác đối với tất cả nghĩa vụ phải nộp ngân sách Nhà nước. Ông Huỳnh Sáng - Trưởng phòng Quản lý thuế TNCN Cục Thuế tỉnh cho biết, qua kiểm tra, cá nhân có nhận thu nhập từ tiền lương, tiền công tại nhiều nơi qua các năm 2012 - 2015 nhưng không quyết toán thuế. Cục Thuế tỉnh đã phát hiện một số tổ chức chi trả thu nhập có dấu hiệu lợi dụng sử dụng MST của một số cá nhân để “quyết toán khống” thu nhập chi trả trên tờ khai quyết toán thuế TNCN. Hành vi này nhằm tăng chi phí sản xuất kinh doanh, làm giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp.
Vừa qua, căn cứ số liệu tổng hợp thu nhập nhận nhiều nơi của các cá nhân trên hệ thống quản lý thuế tập trung, Cục Thuế tỉnh đã mời 185 cá nhân lên làm việc, yêu cầu cung cấp thông tin, giải trình, bổ sung tài liệu để xác định nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, có 19 cá nhân giải trình, cam kết chỉ làm việc và nhận thu nhập tại 1 nơi duy nhất. Có trường hợp cá nhân nhận thông báo giải trình của cơ quan thuế cung cấp đã làm việc với tổ chức chi trả thu nhập thì tổ chức đó lập giấy xác nhận là không chi trả thu nhập cho cá nhân. Tuy nhiên, trên quyết toán thuế ghi có chi trả là do nhầm lẫn, từ đó tự điều chỉnh lại quyết toán cho cá nhân khác. Vấn đề đặt ra nếu cơ quan thuế không cung cấp thông tin cho cá nhân làm việc, đối chiếu với tổ chức chi trả đó thì thu nhập chi trả “ghi khống” trên quyết toán thuế được tính vào chi phí sản xuất kinh doanh và làm giảm số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp. Đây là dấu hiệu trốn thuế từ việc lợi dụng MST cá nhân.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên. Do quen biết nên có trường hợp mượn chứng minh nhân dân để lấy thông tin, sau đó vào mạng khai thác thông tin về MST cá nhân để sử dụng với mục đích không lành mạnh. Bên cạnh đó, có trường hợp làm công tác kế toán nên nắm được một số thông tin về MST của người lao động, nay sử dụng vào công tác quyết toán thuế tại đơn vị làm việc mới với ý đồ không tốt. Một số trường hợp có trả thu nhập cho cá nhân nhưng trả ít quyết toán nhiều. Mặt khác, không loại trừ yếu tố lợi dụng về thuế suất...
Ông Huỳnh Sáng cho biết, bình thường, việc lợi dụng MST cá nhân dùng trong quyết toán thuế rất khó phát hiện trừ khi kiểm tra, rà soát, đối chiếu cá nhân nhận thu nhập nhiều nơi nhưng không tự quyết toán thuế, bị cơ quan thuế mời làm việc yêu cầu giải trình hoặc tổ chức đối chất giữa 3 bên (cơ quan thuế - tổ chức chi trả - cá nhân nhận thu nhập). Bên cạnh đó, có những trường hợp nhận thu nhập ở ngoài tỉnh, cá nhân không thừa nhận. Do đó, cơ quan chức năng rất khó xác minh thông tin, nếu nhờ xác minh thì thông tin phản hồi không đạt yêu cầu.
Trước sự việc trên, cơ quan thuế khuyến cáo, cá nhân cần thận trọng sử dụng MST cá nhân của mình; không cho ai biết thông tin về chứng minh nhân dân, MST cá nhân đã cấp để tránh bị lợi dụng và gây phiền hà khi bị cơ quan thuế yêu cầu giải trình, cung cấp thông tin tài liệu chứng minh. Điều này có thể sẽ ảnh hưởng đến quá trình hoàn thuế của cá nhân. Đồng thời, các tổ chức chi trả thu nhập có ý đồ lợi dụng MST cá nhân để làm ăn phi pháp, vi phạm pháp luật về thuế cần chấm dứt hành vi này. Thời gian tới, cơ quan thuế sẽ thường xuyên phối hợp với các bộ phận liên quan để nắm bắt thông tin; tăng cường kiểm tra, kiểm soát, đánh giá, phân tích rủi ro đối với các tổ chức chi trả thu nhập nhằm ngăn chặn, xử lý hành vi vi phạm...
NGUYỄN KIM
