Chưa được quan tâm đúng mức

Những năm gần đây, Đảng, Nhà nước, địa phương đã ban hành nhiều chính sách ưu tiên dạy nghề và giải quyết việc làm cho người khuyết tật (NKT). Tuy nhiên, trên thực tế, NKT được tiếp cận và thụ hưởng những chính sách này còn rất hạn chế.

Những năm gần đây, Đảng, Nhà nước, địa phương đã ban hành nhiều chính sách ưu tiên dạy nghề và giải quyết việc làm cho người khuyết tật (NKT). Tuy nhiên, trên thực tế, NKT được tiếp cận và thụ hưởng những chính sách này còn rất hạn chế.

Kết quả khiêm tốn

Ông Mai Xuân Trí - Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thừa nhận, những năm qua, hoạt động dạy nghề và giải quyết việc làm cho NKT trên địa bàn tỉnh còn rất khiêm tốn. Toàn tỉnh có hơn 36.000 NKT, chiếm 3% dân số, trong đó có hơn 50% NKT đang trong độ tuổi lao động. Tuy nhiên, từ năm 2011 đến nay, các trường nghề mới chỉ tổ chức đào tạo nghề cho hơn 30 NKT. Thực hiện “Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020”, từ năm 2010 đến nay, toàn tỉnh mới hỗ trợ đào tạo nghề được 28 NKT. Theo ông Trí, nguyên nhân là do đại bộ phận NKT có hoàn cảnh khó khăn, trình độ văn hóa thấp, nên dù có chính sách hỗ trợ nhưng nhiều NKT vẫn không thể tự đảm bảo các chi phí cần thiết cho việc học nghề. Mặt khác, NKT là đối tượng đặc thù, chỉ phù hợp với một số nghề nhất định, nên dạy nghề cho họ có nhiều khó khăn. Trong khi đó, những nghề phù hợp với NKT tại các trường nghề đang mở rất ít nên chưa thu hút NKT tham gia học. Công tác tuyên truyền về chính sách học nghề đến với NKT chưa sâu sát. Cùng với đó, cơ sở vật chất, thiết bị dạy nghề ở các trường chưa phù hợp với NKT; việc di chuyển từ nơi ở đến nơi học khó khăn đã tạo tâm lý chán nản cho NKT.

Người khuyết tật học nghề mộc ở cơ sở của Hội Người khuyết tật huyện Diên Khánh

Công tác giải quyết việc làm cho NKT cũng đạt kết quả rất thấp. Từ năm 2011 đến nay, qua nguồn Quỹ quốc gia giải quyết việc làm đã có gần 1.000 NKT vay vốn với tổng số tiền hơn 720 triệu đồng để tự tạo việc làm. Đa số những người vay vốn đều đầu tư sản xuất, chăn nuôi, buôn bán nhỏ, làm chổi, tăm tre, nhang. Số NKT được giải quyết việc làm qua sàn giao dịch việc làm, liên kết với doanh nghiệp (DN) để tạo việc làm… mỗi năm chỉ được vài người. Số NKT sau khi học nghề cũng rất khó tìm được việc làm. Anh Nguyễn Quốc Lâm (xã Diên Phú, huyện Diên Khánh, bị khuyết tật một chân) cho biết: “Năm 2010, tôi tham gia học nghề mộc. Sau 3 năm học nghề ra trường, tôi đi xin việc làm nhưng những nơi tôi đến đều lắc đầu không nhận. Tôi muốn kiếm được công việc ổn định để tự nuôi sống bản thân nhưng thật gian nan”.

Theo ông Trí, nguyên nhân một phần do điều kiện làm việc của DN chưa phù hợp với sức khỏe của NKT, thậm chí các DN không muốn nhận lao động là NKT. Đa số DN đều cho rằng, họ ngại nhận NKT vào làm việc vì e ngại họ sẽ làm chậm công việc, ảnh hưởng đến dây chuyền sản xuất của DN, không đảm bảo năng suất…

Sẽ quan tâm hơn

Ông Mai Xuân Trí cho biết, trước nhu cầu chính đáng của NKT về dạy nghề và giải quyết việc làm, hiện nay, ngành đang tập trung thực hiện kế hoạch triển khai Đề án trợ giúp NKT giai đoạn 2016 - 2020 trên địa bàn tỉnh do UBND tỉnh ban hành. Trong đó, ngành đã yêu cầu các cơ sở hội NKT, Hội Người mù tỉnh, cơ sở bảo trợ xã hội, các huyện, thị xã, thành phố khảo sát, lập danh sách những NKT trong độ tuổi lao động có nhu cầu học nghề, giải quyết việc làm. Đồng thời, sở chỉ đạo các trường nghề mở các lớp dạy nghề phù hợp cho NKT như: may mặc, điện, điện tử, kế toán, giày da, làm bánh, thủ công mỹ nghệ… Đặc biệt, sở đang phối hợp với Trung tâm Bảo trợ xã hội tỉnh xây dựng và đưa vào hoạt động cơ sở dạy nghề làm bánh và dệt chiếu cho NKT tại trung tâm; tiến tới sẽ mở rộng, tuyển sinh dạy nghề cho cả những NKT bên ngoài có nhu cầu. Dự kiến cuối tháng 6-2016, cơ sở dạy nghề sẽ khai giảng.

Bên cạnh đó, ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đã yêu cầu Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh, các cơ sở giới thiệu việc làm trên địa bàn tỉnh tập trung khai thác, liên kết với DN có nhu cầu tuyển dụng những ngành, nghề phù hợp với NKT để tư vấn, giới thiệu. “Tất cả phấn đấu thực hiện mục tiêu từ nay đến năm 2020 sẽ dạy nghề và giải quyết việc làm cho hơn 5.000 NKT”, ông Trí nói.  

Để thực hiện tốt mục tiêu này, thời gian tới, các sở, ban, ngành, địa phương cần có chính sách khuyến khích các trường nghề tạo điều kiện, cơ hội để NKT được học nghề hòa nhập với người bình thường; đặc biệt, cần có chính sách ràng buộc các DN phải ưu tiên sử dụng lao động là NKT vào làm việc ở những vị trí phù hợp. Đồng thời, tỉnh nên có chế độ ưu đãi về thuế đối với những DN sử dụng lao động NKT; khuyến khích hình thành các cơ sở sản xuất, kinh doanh những ngành nghề phù hợp với NKT. Có như vậy mới tạo điều kiện thuận lợi để NKT tự lực vươn lên, hòa nhập với cộng đồng.

PHÚ VINH