Lao động nghề biển: Ngày càng khan hiếm

Ngày càng nhiều lao động nghề biển bỏ nghề, điều này sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch khai thác thủy sản của tỉnh. Lý do chính là thu nhập từ nghề biển đang rất thấp.

Ngày càng nhiều lao động nghề biển bỏ nghề, điều này sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch khai thác thủy sản của tỉnh. Lý do chính là thu nhập từ nghề biển đang rất thấp.

Thiếu lao động

Chuẩn bị cho chuyến đi biển sắp tới, ông Huỳnh Phi Minh - chủ tàu KH90297TS (Hòn Rớ) đang phải chạy đôn chạy đáo để tìm bạn ghe. “Tàu chúng tôi trước đây hành nghề câu cá ngừ đại dương. Do hiệu quả ngày càng giảm sút nên chúng tôi chuyển sang nghề lưới rút, khai thác cá ngừ sọc dưa. Vì vậy, ngoài số lao động cũ (gồm 6 người), tôi phải tuyển thêm 10 người nữa mới đủ. Thế nhưng, tôi tìm gần cả tháng mà chỉ được thêm vài người, không đủ lao động để ra khơi”, ông Minh nói.

Các tàu đánh cá đang thiếu lao động.

Tàu KH95977TS của ông Đặng Văn Phát (phường Vĩnh Phước) cũng lâm vào tình trạng này. Tàu cần 18 lao động nhưng hiện nay, ông Phát chỉ mới tìm được 12 lao động, chủ yếu là ngư dân ngoại tỉnh, có người chỉ mới thử việc nên thiếu kinh nghiệm trong công việc. Tuy vậy, tàu cá của ông Phát vẫn ra khơi. Ông Phát than: “Vài năm trở lại đây, nghề biển khó khăn, bạn ghe không còn mặn mà. Không ít trường hợp bạn tàu ứng tiền của chủ tàu rồi không đi nữa, chủ tàu cũng đành “ngậm bò hòn làm ngọt” vì lao động ngày càng khan hiếm. Trong khi đó, giữa chủ tàu và người lao động hoàn toàn không có bất cứ ràng buộc nào ngoài thỏa thuận miệng”.

Tùy theo kích cỡ tàu và ngành nghề khai thác, số lượng bạn ghe cần cho một chuyến ra khơi từ 6 đến 15 người. Trong đó, tàu đánh bắt gần bờ cần 3 - 4 người; tàu hành nghề câu cá ngừ đại dương cần 6 - 7 lao động; tàu câu mực khoảng 10 - 12 người; tàu lưới rút, lưới vây phải 15 đến 17 người. “Sở dĩ lao động bỏ tàu, không ra khơi nữa là do thu nhập từ nghề biển đang rất thấp. Những chuyến đi biển hơn 20 ngày, sau khi trừ chi phí, theo thỏa thuận tỷ lệ ăn chia giữa chủ tàu và bạn ghe là 5 - 5 hoặc 6 - 4, nhưng lao động cũng chỉ nhận được 2 - 3 triệu đồng/chuyến, thậm chí có chuyến chủ tàu lỗ vốn, bạn ghe chẳng được mấy đồng”, Ông Võ Thi - ngư dân ở phường Vĩnh Trường, người có hơn 40 năm gắn bó với nghề biển chia sẻ.  
Tàu cá nằm bờ

Lao động nghề biển chủ yếu là trung niên, rất ít lao động trẻ.

Chính vì không đủ lao động nên tàu của gia đình ông Huỳnh Phi Minh và nhiều tàu cá khác phải nằm bờ. Ông Minh phân tích: “Phí tổn cho mỗi chuyến biển lên đến 150 triệu đồng. Nếu tàu ra khơi trong điều kiện thiếu lao động thì sản lượng đánh bắt không đạt. Hiện nay, giá cá đang rất thấp nên chủ tàu sẽ bị lỗ vốn. Vì vậy, nếu không tìm đủ bạn thuyền, tàu tôi sẽ tiếp tục nằm bờ”. Ông Đặng Văn Phát dự tính, sau khi tàu trở về, nếu sản lượng đánh bắt thấp, thua lỗ thì ông cũng sẽ cho tàu nằm bờ.

Ông Nguyễn Hữu Cường - Bí thư Đảng ủy phường Vĩnh Trường cho biết: “Vĩnh Trường là một trong những địa phương có số tàu thuyền lớn (với hơn 400 chiếc), nhưng chủ yếu là tàu công suất dưới 90CV, đánh bắt gần bờ. Địa phương có khoảng hơn 60% lao động địa phương làm nghề biển, chủ yếu là trung niên, rất ít lao động trẻ. Thời gian gần đây, do khan hiếm lao động, hiệu quả của nghề khai thác hải sản gần bờ ngày càng thấp nên nhiều chủ tàu đã bán tàu. Ngoài ra, hiện nay, số tàu thuyền nằm bờ hơn 30%. Chính quyền địa phương đang khuyến khích người dân bán tàu nhỏ; sau đó, 5 - 7 hộ liên kết với nhau để đầu tư tàu thuyền có công suất lớn, trang bị phương tiện khai thác hiện đại để vươn khơi đánh bắt. Làm được như vậy sẽ tăng hiệu quả của mỗi chuyến biển và tập hợp được lao động có kinh nghiệm”.  

Những năm trước, mỗi chuyến đi biển có hàng trăm tàu thuyền đánh bắt xa bờ của ngư dân Khánh Hòa và các tỉnh lân cận xuất bến từ Cảng Hòn Rớ. Thế nhưng, chuyến biển mới đây có chưa đến 100 tàu ra khơi đánh bắt, hiện đang có hơn 50 tàu phải nằm bờ. Ông Đỗ Trung Hiệp - Trưởng Ban quản lý Cảng Hòn Rớ lý giải: “Nghề biển ngày càng khó khăn, thu nhập của mỗi bạn tàu chỉ được 5 - 6 triệu đồng/tháng. Nghề này lại rất nguy hiểm nên thanh niên các làng biển không còn mặn mà. Hơn nữa, thời gian gần đây, nghề nuôi tôm công nghiệp phát triển nên một số đã chuyển sang đi nuôi tôm thuê để vừa tránh được nguy hiểm vừa có lương hàng tháng ổn định”. Theo ông Hiệp, với tình hình này, chắc chắn sẽ có thêm nhiều tàu cá khác tiếp tục nằm bờ.

BÍCH LA