Tốt nghiệp khoa Chế biến trường Đại học Thủy sản (ĐHTS) năm 1974, năm 1976 trở thành cán bộ giảng dạy của trường, hiện là Phó Hiệu trưởng phụ trách khoa học công nghệ...
 |
| Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo ƯU tú Trần Thị Luyến. |
Tốt nghiệp khoa Chế biến trường Đại học Thủy sản (ĐHTS) năm 1974, năm 1976 trở thành cán bộ giảng dạy của trường, hiện là Phó Hiệu trưởng phụ trách khoa học công nghệ, hợp tác quốc tế và sau đại học của trường ĐHTS Nha Trang, Phó Giáo sư - Tiến sĩ - Nhà giáo Ưu tú Trần Thị Luyến nổi tiếng là một người say mê nghiên cứu khoa học (NCKH) và có nhiều công trình khoa học có giá trị. Hiện chị Luyến đang được đề nghị Ủy ban giải thưởng Kovalevskaia Việt Nam trao tặng giải thưởng Kovalevskaia năm 2004 - một giải thưởng cao quý dành cho những phụ nữ xuất sắc trong hoạt động NCKH.
Đến thời điểm này, chị Luyến đã hoàn thành 9 đề tài NCKH, trong đó có 3 đề tài cấp Bộ, 1 đề tài nhánh cấp Nhà nước, 1 dự án sản xuất thử nghiệm cấp Bộ, 4 đề tài cấp trường và hiện chị đang triển khai một nhiệm vụ cơ bản thuộc chương trình cấp Nhà nước. Đáng chú ý là hầu hết các công trình nghiên cứu của chị đều đạt giá trị cao cả về thực tiễn lẫn lý thuyết, giải quyết được những vấn đề cấp bách của chế biến thủy sản (CBTS) hiện nay, góp phần mang lại hiệu quả cao cho lĩnh vực kinh tế biển.
Trong số các đề tài khoa học của chị, có nhiều đề tài gắn liền với 3 chữ “lần đầu tiên”. Trong đó, “Nghiên cứu sản xuất Chitozan” là một trong những đề tài chị Luyến tâm đắc nhất. Tại hội chợ triển lãm “Tuần lễ xanh quốc tế - Việt Nam 2004” tổ chức tại Hải Phòng, sản phẩm Chitozan của chị đã được tặng Huy chương Vàng. Chị tâm sự: “Chitozan không phải là vấn đề mới, nước ngoài đã nghiên cứu nhiều, trong nước cũng có một số công trình nhưng nghiên cứu xong rồi để đó. Khi giảng dạy môn “Tận dụng phế liệu”, tôi nhận thấy ở nước ta lượng phế thải từ vỏ tôm rất nhiều và thường được bán sang Trung Quốc với giá rất rẻ. Người Trung Quốc dùng vỏ tôm ấy để sản xuất ra Chitozan (một sản phẩm được ứng dụng nhiều trong công nghiệp, nông nghiệp và dược học) để xuất khẩu, trong khi đó nước ta vẫn phải nhập khẩu Chitozan của nước ngoài. Đó là điều bất hợp lý”. Với đề tài về Chitozan, lần đầu tiên chị Luyến đã xác lập thành công quy trình công nghệ sản xuất Chitozan từ vỏ ghẹ và quy trình công nghệ sản xuất Chitozan bằng phương pháp papain. Chị cũng là người đầu tiên ở Việt Nam nghiên cứu về sản xuất Chitoolygosaccharid từ chitin vỏ tôm, vỏ ghẹ để ứng dụng vào dược học. Công trình này đã mang lại những giá trị lớn trong việc giảm thiểu số lượng vỏ tôm, ghẹ - những phế liệu của ngành CBTS hiện nay - và biến chúng thành những sản phẩm có giá trị cao phục vụ các ngành công nghiệp, nông nghiệp và dược học. Giá trị thực tiễn của công trình còn được nhân lên nhiều lần bởi các quy trình công nghệ đã được chuyển giao vào thực tế sản xuất, mở ra một ngành công nghiệp mới, ứng dụng Chitozan, tiến tới xuất khẩu Chitozan cùng các sản phẩm giá trị gia tăng từ sản phẩm này. Một công trình tâm huyết nữa của chị Luyến, đó là “Nghiên cứu chế biến Surumi và các sản phẩm mô phỏng”. Với công trình này, lần đầu tiên ở Việt Nam đã xác lập được một số quy trình công nghệ sản xuất Surumi và các sản phẩm mô phỏng (thịt cá tạp được phối trộn làm ra các sản phẩm có hương vị tôm, cua, không cholesterol), quy trình chiết rút hương vị tôm, ghẹ từ phế liệu vỏ tôm, ghẹ. Các quy trình này đã được áp dụng vào thực tế để sản xuất ra sản phẩm Surumi và đã được chào bán thành công tại Hàn Quốc… Một công trình mang dấu ấn “lần đầu tiên” nữa của chị Luyến, đó là “Nghiên cứu quy luật biến đổi của acidamin, đạm và nâng cao hiệu suất thu đạm trong sản xuất nước mắm”. Đây là công trình đầu tiên ở Việt Nam đưa ra các quy luật toán học về biến đổi của acidamin và đạm trong sản xuất nước mắm, áp dụng công thức vào thực tế để tính lượng đạm của nước mắm ở bất kỳ thời điểm nào trong quá trình sản xuất mà không phải qua phương pháp xác định hóa học như trước.
Trong quá trình thực hiện các đề tài khoa học, chị Luyến đã đã góp phần đào tạo hàng chục kỹ sư, tiến sĩ, thạc sĩ cho ngành CBTS. Hầu hết các kết quả nghiên cứu của chị cũng đã được cập nhật vào các giáo trình dùng cho đào tạo đại học và sau đại học của ngành CBTS Việt Nam.
 |
| Tiến sĩ Trần Thị Luyến (bìa phải) hướng dẫn sinh viên thực tập. |
Với thành tích 20 năm là giảng viên dạy giỏi, 8 năm là chiến sĩ thi đua các cấp, 5 năm đạt danh hiệu “GIỏI việc nước, đảm việc nhà”, năm 2003, chị Luyến đã vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba. Ngoài ra, chị còn được nhận nhiều bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Thủy sản, UBND tỉnh và các ban ngành, đoàn thể…
HẢI YẾN
