Người vẽ chân dung Bác Hồ trên đất Pháp

Bức tranh vẽ chân dung Bác Hồ của họa sĩ Bouvier Claude.

Một ngày cuối thu năm 2008, Bảo tàng Hồ Chí Minh (tại Hà Nội) đón nhận bức tranh vô cùng độc đáo -  bức chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh được tạo bởi 70 tranh nhỏ ghép lại. Tác giả của tác phẩm ấy chính là họa sĩ người Pháp khá nổi tiếng ở vùng Bretagne: ông Bouvier Claude. Thật may mắn, tôi lại được gặp ông tại Nha Trang vào những ngày cuối cùng của năm cũ.

Tôi thấy ông vẫn thế sau 4 năm gặp lại; vẫn bộ râu và mái tóc muối tiêu của người gần bước qua tuổi 66, rất nghệ sĩ. Trong không gian yên tĩnh bên bờ biển Nha Trang, ông đã nói với tôi rất nhiều điều về tình cảm của mình đối với Việt Nam, đặc biệt là cảm xúc khi vẽ chân dung Bác Hồ kính yêu.

- Thưa ông, chúng ta bắt đầu từ bức tranh ông vẽ vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam - Chủ tịch Hồ Chí Minh - tranh vẽ bằng chất liệu acrylic trên nền carton (khổ 1,4mx2m), ghép từ 70 bức tranh nhỏ (khổ 20cmx20cm), hiện đang treo trang trọng trong Bảo tàng Hồ Chí Minh ở Thủ đô Hà Nội. Bức tranh ấy ai xem cũng khen: “Rất có hồn!”. Ông đã dùng nghệ thuật tranh ghép đang thịnh hành ở phương Tây để tạo nên một tác phẩm vừa hiện đại, vừa dân dã. Vậy động lực nào giúp ông hoàn thành tác phẩm này?

- Trước khi diễn ra Festival biển Nha Trang năm 2005, ông Yvon Dupré (nay không còn nữa), lúc ấy là Chủ tịch Hội Mặt trời Pháp ngữ - Soleils des Francophonies - có gợi ý: “Hội cần một bức tranh để tham dự triển lãm tại Festival biển Nha Trang. Ông có thể vẽ nó được không?”. Nghe vậy tôi đồng ý ngay, bởi lẽ tôi là một thành viên của Hội; và điều đặc biệt hơn, tôi rất yêu Việt Nam. Với sự trợ giúp về tài liệu, tranh, ảnh của ông Dupré, tôi đã hình dung ra cuộc sống của các bạn, mặc dù thời điểm đó, tôi chưa một lần đặt chân đến Việt Nam.

- Ở Việt Nam có nhiều họa sĩ, nhưng không phải ai cũng vẽ thành công chân dung Bác Hồ. Ông chưa từng đến Việt Nam, lại chưa có dịp được xem nhiều hình ảnh về Bác, vậy mà ông vẽ rất đẹp. Nhìn tổng thể từ xa, bức tranh thể hiện chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh với chòm râu dài, đôi mắt sáng, vầng trán cao… Đến gần, lại thấy bức tranh được tạo bởi những bức tranh nhỏ qua góc nhìn của người họa sĩ, từ phong cảnh làng quê có dòng sông, con đò, có cánh buồm căng gió… đến cuộc sống muôn màu muôn vẻ của đời thường. Xem tranh, tôi có cảm tưởng đó là xúc cảm rất riêng tư của người họa sĩ. Có đúng vậy không, thưa ông?

- Từ thuở nhỏ, tôi được nghe cha mình kể về các cuộc đấu tranh bảo vệ tổ quốc của một số quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Cả gia đình tôi, ai cũng khâm phục người dân của đất nước bạn, đặc biệt là cụ Hồ Chí Minh. Từ đó, tôi rất có cảm tình với người Việt Nam. Về hưu, có thời gian và có sức khỏe, sau khi tìm hiểu, tôi đã dành hơn 1 tháng, suốt cả ngày, có lúc cả ban đêm để vẽ bức tranh ấy. Ngoài việc chọn một bố cục hợp lý, tôi còn chú ý đến việc phối màu, sao cho phù hợp giữa những bức tranh nhỏ với bức tranh lớn. Không phải chỉ có tôi, mà vợ và các con cũng phụ giúp tôi; hàng xóm thấy bức tranh lớn, vẽ về Cụ Hồ cũng đến xem. Tôi rất vui khi mình đã dành công sức, tâm huyết cho bức tranh. Và, tôi càng vui hơn khi mang bức tranh mình vẽ từ Pháp sang tham dự triển lãm ở Festival biển Nha Trang năm 2005, sau đó được trưng bày ở Hội quán Hòn Chồng.

- Thưa ông, vậy có phải bức tranh ở Hội quán Hòn Chồng vừa được tặng cho Bảo tàng Hồ Chí Minh?

- Không phải, vẫn là 2 bức (một ở Nha Trang, một ở Hà Nội) nhưng giống nhau hoàn toàn. Khi thấy khách đến Hội quán Hòn Chồng tham quan khen bức tranh, ông Nguyễn Hữu Bài, Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thông tin (nay là Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch) có gợi ý tôi tặng một bức tranh giống như vậy cho Bảo tàng Hồ Chí Minh. Tôi đồng ý ngay. Về Pháp, tôi sao ra một bức tranh khác y hệt như vậy. Bức tranh được ông Jean - Claude Simon (nay là Chủ tịch Hội Mặt trời Pháp ngữ) mang từ Pháp sang Nha Trang trong dịp chuẩn bị Festival biển 2007. Vừa rồi, tôi đã ủy quyền cho bà Pierrette Lamorlette, thành viên của Hội mang từ Nha Trang ra tặng Bảo tàng Hồ Chí Minh.

- Chuẩn bị bước vào tuổi “xưa nay hiếm”, ông vẫn làm rất nhiều công việc. Tôi được biết, tại Pháp, tranh của ông xuất hiện ở nhiều triển lãm trong nước. Ngoài Việt Nam, ông còn được nhiều quốc gia trên thế giới như Nga, Đức, Ý, Tuynizi, Mỹ… mời tham gia triển lãm. Vừa vẽ, ông lại vừa làm công việc từ thiện với vai trò là Phó Chủ tịch Hội Mặt trời Pháp ngữ. Với ông, công việc có nặng lắm không?

Họa sĩ Bouvier Claude.

- Tôi yêu thích công việc của mình, nên cảm thấy rất vui. Tôi từng tham gia triển lãm ở nhiều quốc gia trên thế giới. Tôi cũng từng vẽ chân dung nhiều lãnh tụ như Fidel Castro, Yasser Araphat… nhưng chưa có bức tranh nào tôi dành nhiều thời gian và công sức như bức tranh về Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Còn đối với Hội Mặt trời Pháp ngữ, gần 10 năm qua, Hội đã có nhiều hoạt động giúp đỡ Khánh Hòa trong việc đưa học sinh song ngữ sang Pháp học; giúp một số cán bộ ngành Y tế, Giáo dục, Văn hóa, Du lịch… sang Pháp nâng cao trình độ, tay nghề… Trong chuyến đến Khánh Hòa lần này, chúng tôi đã bàn với lãnh đạo tỉnh các bạn về Festival biển 2009 và trao học bổng cho học sinh nghèo. Tôi muốn mình là một thanh cây nhỏ bé để nối một nhịp cầu bền vững giữa người dân vùng Bretagne (Pháp) và người dân Khánh Hòa.

- Ngạn ngữ Pháp có câu: “Người tìm được ý nghĩa của cuộc sống là người hạnh phúc”. Chắc ông đang rất hạnh phúc? Hy vọng, ông và Hội Mặt trời Pháp ngữ sẽ còn nhiều hơn nữa những việc làm có ý nghĩa đối với quê hương chúng tôi!

- Tất nhiên rồi, tôi sẽ còn nhiều lần trở lại Nha Trang!

NGỌC ANH