Hái lộc đầu Xuân, nét đẹp văn hóa Việt

Cứ mỗi độ xuân về, dù ở quê hay phố thị, người dân đều có tục lễ chùa và xin lộc với mong ước được bình an, may mắn, phồn thịnh…

Cứ mỗi độ xuân về, dù ở quê hay phố thị, người dân đều có tục lễ chùa và xin lộc với mong ước được bình an, may mắn, phồn thịnh…

Ngày còn bé, thấy nội tôi và nhiều người dân trong làng mới sáng sớm mùng 1 Tết đã đi lễ chùa, tôi thắc mắc. Nội tôi cười bảo: “Chùa là chốn yên bình, thanh tịnh, đi chùa có thể giúp con người hướng đến điều thiện, tốt đẹp trong cuộc sống và để xin lộc”. Lớn lên một chút, tôi cùng chị đi viếng chùa đầu năm. Mùi khói nhang cùng tiếng chuông chùa ngân nga khiến lòng tôi thấy bình an đến lạ! Và khoảnh khắc đó, tôi dần lý giải được điều mình thắc mắc trước đây. Đi lễ chùa đầu năm không đơn giản chỉ để ước nguyện, mà đó còn là khoảnh khắc để mỗi người hòa mình vào chốn tâm linh, bỏ lại phía sau bao lo toan, vất vả trong cuộc mưu sinh…

Ở TP. Nha Trang, đêm giao thừa hay mùng 1 Tết, hàng ngàn người dân, phật tử và du khách đều tìm đến chùa Long Sơn, chùa Cát, Tháp Bà Ponagar và nhiều ngôi chùa khác để cầu mong những điều tốt đẹp, bình an cho bản thân, gia đình trong năm mới. Không chỉ những người lớn tuổi, nhiều bạn trẻ cũng hướng đến chốn tâm linh. Lễ xong, mọi người thường mua hoặc xin nhà chùa một thứ gì đó về làm lộc đầu năm. Đó có thể là cây tài lộc bằng giấy, trái cây, cành hoa hay ít gạo, muối... Vốn làm nghề buôn bán, năm nào, chị Ngô Thanh Thị Tuyết Trinh (phường Tân Lập) cũng chọn chuyến xuất hành đầu tiên trong năm mới là các ngôi chùa. Chị Trinh cho biết: “Sáng mùng 1 Tết, tôi đến chùa thắp hương, mừng tuổi thầy và mua một cây tài lộc bằng giấy về treo quanh năm trên bàn thờ tổ tiên với hy vọng làm ăn may mắn, phát đạt, sức khỏe dồi dào…”. Đây cũng là thói quen của nhiều người dân.  

Năm nào cũng vậy, đêm giao thừa, bà Đoàn Thị Ngọc Bích (phường Phước Long) lại đi chùa xin lộc cầu phúc. Sau khi thắp hương, bà Bích thường xin một cành hoa hay ngọn cây non đem về treo trước cửa nhà hoặc trưng trên bàn với mong ước mang được phước lộc về cho gia đình. Bà Bích chia sẻ: “Theo quan niệm của người xưa, không có loài nào nảy nở và có sức sống mãnh liệt như loài cây. Một chút lộc màu xanh thiên nhiên tượng trưng cho cả năm mới sẽ xanh tươi. Vì vậy, mọi người đi xin lộc đầu xuân là để cầu mong được mạnh khỏe, có sức sống dẻo dai như loài cây. Lộc xuân hái từ những cây sung, xanh… sẽ đem lại những điều sung túc, viên mãn; còn hái lộc từ cây cúc, mai… sẽ mang lại niềm vui, hạnh phúc”.

Ngoài mục đích xin lộc cầu mong cuộc sống hạnh phúc, an vui, nhiều người còn xem lễ chùa đầu xuân là một nét đẹp văn hóa tâm linh của người Việt. Đối với người miền Bắc, khi đi chùa đầu năm thường có đồ lễ hoặc hương hoa. Theo lệ thường, mâm lễ bao giờ cũng đủ hương, hoa, tiền vàng và một tờ sớ viết bằng chữ nho, ghi những điều cầu mong của gia chủ trong năm mới. Còn đối với người miền Trung, miền Nam, việc hành lễ đơn giản hơn, đầu năm đi lễ chùa thường không phải đem theo đồ lễ, nếu có cũng chỉ là hoa quả...

Ngoài những nơi linh thiêng như đình, chùa, nhiều người còn ra đường, đến các nơi công cộng mua một chút lộc đầu năm để cầu may. Điều đáng mừng, những năm gần đây, quan niệm hái được cành lộc càng to thì sẽ được nhiều lộc lớn ngày càng phai mờ. Người ta cũng đi hái lộc theo nhiều cách văn minh hơn, không nhất thiết phải bứt đọt, bẻ cành từ những cây ở chùa. Lộc xuân có thể là một ít trầu cau, quả đu đủ, cây mía hoặc một chậu hoa, cây cảnh nho nhỏ… mua đem về nhà trong ngày đầu năm. Chị Trần Thị Thanh Phượng (phường Phước Long) bộc bạch: “Qua giao thừa, tôi thường dạo phố mua một cây mía hoặc chậu hoa vạn thọ nho nhỏ, rực rỡ sắc vàng để trưng trên bàn. Đầu năm, xin một chút lộc xuân của trời đất nhưng vẫn giữ được cảnh quan môi trường thì lộc đó càng có ý nghĩa hơn…”.

Thiết nghĩ, để tục hái lộc đầu năm trở thành nét đẹp văn hóa thực sự, mỗi người cần hiểu đúng về tục lệ ấy. Cùng với tục hái lộc đầu năm, mỗi nhà nên trồng một cây xanh, để lại lộc cho con cháu.

NGUYỄN KIM